Σε αδιέξοδο η κτηνοτροφία – Η μείωση στο γάλα και στα αναπαραγωγικά ζώα εν μέσω... ανατιμήσεων

Κατά 5.000 τόνους λιγότερο ήταν το γάλα που παρήγαγαν οι κτηνοτρόφοι της Κρήτης το 2022 συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά. Την ίδια ώρα, υπολογίζεται ότι τα παραγωγικά ζώα έχουν μειωθεί και μάλιστα κατά 50% από τον περασμένο Μάρτιο, οδηγώντας, όπως αναφέρουν οι συνδικαλιστές, με ραγδαίους ρυθμούς στη συρρίκνωση ενός κλάδου του οποίου την κατάρρευση, αν δεν στηριχθεί ουσιαστικά, θεωρούν βέβαιη, με δραματικές συνέπειες για την ύπαιθρο.

Για τα προβλήματα της κρητικής αιγοπροβατοτροφίας μίλησε στην ΕΡΤ ο πρόεδρος του Συλλόγου Επαγγελματιών Κτηνοτρόφων νομού Ρεθύμνου, Γιώργος Βενιεράκης, με αφορμή την απόφαση των κτηνοτροφικών συλλόγων του νησιού να οργανώσουν παγκρήτιο συλλαλητήριο την 1η Μαρτίου στο Ηράκλειο. Ο ίδιος αναφέρθηκε στις ασφυκτικές συνθήκες που προκαλούν για την κτηνοτροφία το κόστος παραγωγής – όπως είπε, έχει διπλασιαστεί, λόγω της εκτόξευσης των τιμών στην ενέργεια, στο πετρέλαιο και στις πρώτες ύλες – τα μεταφορικά, αλλά και μια σειρά ακόμα από προβλήματα που έχουν να κάνουν με τις πληρωμές ενισχύσεων και επιδοτήσεων, τη νέα ΚΑΠ, το ΟΣΔΕ, τους δασικούς χάρτες, τον ΕΛΓΑ κ.α.

«Το κόστος μεταφοράς των ζωοτροφών στην Κρήτη φτάνει να είναι μεγαλύτερο από την αξία του φορτίου» ανέφερε ενδεικτικά για να περιγράψει, στη συνέχεια, τις αλλαγές που έχει επιφέρει στην κρητική κτηνοτροφία η κατακόρυφη αύξηση του κόστους παραγωγής. «Ένα ζώο για να φτάσει να είναι παραγωγικό θα πρέπει ο κτηνοτρόφος να το ταΐζει 17 – 18 μήνες. Ποιος αντέχει πια να το κάνει αυτό; Πέρυσι πολλά ζώα αναπαραγωγικής ηλικίας οδηγήθηκαν στη σφαγή. Και πολλά ακόμα που έμειναν οι κτηνοτρόφοι «τα έχουν στη συντήρηση», δηλαδή τα ταΐζουν όσο χρειάζεται για να διατηρηθούν και όχι για να παράγουν» ανέφερε. Και με αυτά τα δεδομένα, όπως εκτίμησε, από τον περασμένο Μάρτιο τα παραγωγικά ζώα μειώθηκαν κατά 50% στην Κρήτη και το παραγόμενο γάλα του νησιού κατά 5.000 τόνους σε σχέση με το 2021. Το 2018, σύμφωνα με τον κ. Βενιεράκη, στην Κρήτη παρήχθησαν 56.000 τόνοι γάλα, από τους οποίους οι 28.000 στο νομό Ρεθύμνου.

Η μειωμένη παραγωγή γάλακτος έχει οδηγήσει μοιραία στην αύξηση και της τιμής παραγωγού, όχι όμως σε επίπεδα τέτοια, ώστε να καλύπτεται η άνοδος του κόστους παραγωγής. Το τελευταίο έχει διπλασιαστεί, όπως λένε οι κτηνοτρόφοι. Η τιμή παραγωγού στο γάλα έχει αυξηθεί κατά 30 – 35%, ενώ οι αντίστοιχες τιμές στο κρέας παραμένουν, όπως τόνισε ο κ. Βενιεράκης, καθηλωμένες, στα περυσινά επίπεδα. Αναφερόμενος δε στις αυξήσεις των τιμών στα γαλακτοκομικά προϊόντα σημείωσε ότι οι μόνοι που δεν φταίνε για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί είναι οι κτηνοτρόφοι και οι καταναλωτές, οι οποίοι βάλλονται από την ακρίβεια. “Οι καταναλωτές δε μπορούν να αγοράσουν σε αυτές τις τιμές και οι κτηνοτρόφοι δε μπορούν να συνεχίσουν να παράγουν, λόγω του κόστους. Δηλαδή, θα φτάσουμε να καταναλώνουμε μεταλλαγμένα και χημικά προϊόντα;”, σχολίασε.

Εφόσον η διαμορφωθείσα – δεινή για όσους κτηνοτρόφους πραγματικά παράγουν υπό αντίξοες συνθήκες– κατάσταση συνεχιστεί, «η κτηνοτροφία της Κρήτης θα καταρρεύσει», προειδοποιεί ο κ. Βενιεράκης. «Το 50% των ζώων της Κρήτης ήταν στο νομό Ρεθύμνου. Οι υποδομές που έχουν φτιάξει οι κτηνοτρόφοι είναι σοβαρές, αλλά πια δεν είναι βιώσιμες. Η δική μου γενιά θα μείνει όσο αντέχει, όπως κι εγώ, γιατί δεν έχω και τι άλλο να κάνω. Όμως, ο νέος δεν θα κάτσει. Δυστυχώς η ύπαιθρος θα ρημάξει…», κατέληξε ο πρόεδρος του Συλλόγου Επαγγελματιών Κτηνοτρόφων νομού Ρεθύμνου.  

Οι ανατιμήσεις

Κατάρρευση της αγοράς γαλακτοκομικών προκάλεσε η αλματώδης αύξηση των τιμών, ενώ την ίδια ώρα δεν είναι ορατή η αποκλιμάκωση των τιμών, παρά τις πιέσεις που ασκεί η γαλακτοβιομηχανία για μείωση των τιμών παραγωγού. Οι τελευταίοι, άλλωστε, παρά τις σημαντικές αυξήσεις στις τιμές που έλαβαν το 2022 δεν μπόρεσαν σε σημαντικό ποσοστό να ανταποκριθούν στο εξαιρετικά αυξημένο κόστος παραγωγής λόγω των εκρηκτικών ανατιμήσεων σε ζωοτροφές και ενέργεια με συνέπεια να παραδώσουν λιγότερες ποσότητες γάλακτος και αρκετοί να οδηγήσουν τα ζώα της εκτροφής τους στη σφαγή.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας ερευνών IRI οι πωλήσεις λευκού γάλακτος, συμπεριλαμβανομένων και των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, διαμορφώθηκαν το 2022 σε 313,34 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 5,5% με τον όγκο πωλήσεων, όμως την ίδια ώρα να υποχωρεί κατά 6,4%, καθώς η μέση τιμή ανά λίτρο αυξήθηκε κατά 12,8%, σε 1,57 ευρώ από 1,39 ευρώ το 2021. Ανάλογη είναι η εικόνα που επικράτησε και στην κατηγορία του γιαουρτιού, καθώς ο τζίρος διαμορφώθηκε σε περίπου 263 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας αύξηση 5,2% σε σύγκριση με το 2021, όμως ο όγκος πωλήσεων υποχώρησε κατά 6%. Αξίζει να σημειωθεί ότι μεσοσταθμικά οι τιμές στο γιαούρτι αυξήθηκαν κατά 11,8% με την τιμή ανά κιλό να διαμορφώνεται το 2022 σε 4,46 ευρώ από 3,99 ευρώ το 2021.

Εκεί, πάντως, που οι τιμές έσπασαν όλα τα ρεκόρ ήταν στα τυριά, με τις μεγαλύτερες ανατιμήσεις να παρατηρούνται στη φέτα και να ξεπερνούν το 22%! Για να αντιληφθεί κάποιος καλύτερα τι συμβαίνει στην κατηγορία των τυριών, η τιμή του «λευκού» τυριού έφτασε να είναι το 2022 υψηλότερη από αυτήν που είχε η φέτα το 2021. Έτσι ενώ ένα κιλό φέτα είχε το 2021 μέση τιμή 8,06 ευρώ το 2022 έφτασε τα 9,85 ευρώ, ενώ η μέση τιμή του «λευκού» τυριού διαμορφώθηκε το 2022 σε 9,33 ευρώ/κιλό από 7,92 ευρώ/κιλό το 2021, καταγράφοντας επίσης εκρηκτική αύξηση, της τάξης του 17,8%. Αμφότερες οι κατηγορίες είχαν μείωση του όγκου πωλήσεων με αυτή στη φέτα να είναι διπλάσια αυτής που καταγράφηκε στις πωλήσεις «λευκού» τυριού, (8,8% έναντι 4,4%), με τους καταναλωτές προφανώς να αναζητούν φθηνότερες λύσεις.

 Σύμφωνα με τα στοιχεία της IRI συνολικά η συνολική αξία πωλήσεων των τυριών στα σούπερ μάρκετ διαμορφώθηκε το 2022 σε 850,08 εκατ. ευρώ, ενισχυμένη κατά 11,4% σε σύγκριση με το 2021, με τον όγκο πωλήσεων συνολικά να υποχωρεί κατά 5,1%. Η μεγαλύτερη μείωση όγκου πωλήσεων καταγράφηκε στη γραβιέρα, 11,4%, κάτι που σχετίζεται άμεσα με το γεγονός ότι πρόκειται για την κατηγορία με τη μεγαλύτερη μέση τιμή, στα 12,77 ευρώ/κιλό από 11,02 ευρώ/κιλό το 2021. Αξίζει να σημειωθεί ότι η γραβιέρα και συγκεκριμένα η γραβιέρα Νάξου και η γραβιέρα Κρήτης βρέθηκαν στο επίκεντρο το 2022, καθώς παρατηρήθηκαν ελλείψεις στα δύο συγκεκριμένα προϊόντα την άνοιξη και το φθινόπωρο αντιστοίχως λόγω μειωμένης πρώτης ύλης. Στην πρώτη περίπτωση αρκετοί ήταν οι κτηνοτρόφοι που οδήγησαν τα ζώα τους στη σφαγή, καθώς δεν μπορούσαν να καλύψουν το αυξημένο κόστος εκτροφής, ενώ στη δεύτερη περίπτωση η έλλειψη οφειλόταν στη δέσμευση μεγάλων ποσοτήτων πρόβειου γάλακτος από μεγάλες βιομηχανίες γάλακτος για τις δικές τους ανάγκες που έδωσαν υψηλότερες τιμές, με συνέπεια οι μικρότερες μονάδες να μην βρίσκουν πρώτη ύλη σε τιμή που να μπορούσαν να καλύψουν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΛΓΟ – ΔΗΜΗΤΡΑ το 2022 παραδόθηκαν 640.530 τόνοι αγελαδινού γάλακτος, ποσότητα λιγότερη κατά 4,1% σε σύγκριση με το 2021. Μάλιστα, οι παραγωγοί που παρέδωσαν γάλα το 2022 ήταν 2.217 έναντι 2.355 το 2021, λιγότεροι δηλαδή κατά 6% περίπου. Από την άλλη οι τιμές παραγωγού αυξήθηκαν στο αγελαδινό γάλα κατά 31,12% κατά μέσο όρο, φτάνοντας στα 52 ευρώ/κιλό, τιμή ρεκόρ τουλάχιστον των τελευταίων 10 ετών.

Η ποσότητα πρόβειου γάλακτος που παραδόθηκε το 2022 ήταν τελικά μεγαλύτερη σε σύγκριση με το 2021 κι έφτασε τους 713.851 τόνους από 710.328 τόνους το 2020. Πάντως, ο αριθμός των παραγωγών μειώθηκε στους 40.140 από 40.667 το 2021. Η μέση τιμή του πρόβειου γάλακτος «απογειώθηκε», καθώς διαμορφώθηκε σε 1,25 ευρώ/λίτρο προκαλώντας τις πολύ μεγάλες αυξήσεις στη φέτα, αλλά και σε πολλά ακόμη είδη εγχώριων τυριών για την παρασκευή των οποίων χρησιμοποιείται πρόβειο γάλα. Κατά 28,61% αυξήθηκε η μέση τιμή του γίδινου γάλακτος, συμβάλλοντας και αυτό στις μεγάλες ανατιμήσεις των τυριών.

Παγκρήτιο συλλαλητήριο

Στους δρόμους θα κατέβουν την 1η Μαρτίου οι κτηνοτρόφοι, οι οποίοι προγραμματίζουν Παγκρήτιο συλλαλητήριο στο Ηράκλειο, διαμαρτυρόμενοι για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.


Η απόφαση ελήφθη κατά τη συνάντηση των μελών των Κτηνοτροφικών Συλλόγων Κρήτης στο Ρέθυμνο την Τρίτη 14 Φεβρουαρίου. Όπως ανακοινώθηκε, η απόφαση για κινητοποιήσεις ήταν ομόφωνη και το ραντεβού δίνεται στις 11 το πρωί στο Παγκρήτιο Στάδιο, όπου είναι προγραμματισμένη να γίνει η προσυγκέντρωση.

Οι συνδικαλιστικοί εκπρόσωποι των κτηνοτρόφων καλούν όλους τους αγροτοκτηνοτρόφους και παραγωγικούς φορείς να συμμετάσχουν, ενώ με επιστολές τους ενημερώνουν τον πρωθυπουργό και τους αρμόδιους υπουργούς για τα αιτήματά τους.

Οι κτηνοτρόφοι ζητούν επαναδιαπραγμάτευση της Νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), ενέργειες για το αυξημένο κόστος παραγωγής, αντιμετώπιση των προβλημάτων του ΟΣΔΕ (διορθώσεις, ΚΑΕΚ, έλεγχοι κ. α.), ένταξη στο πρόγραµµα Νέων Αγροτών όλων των επιλαχόντων, ρύθμιση κόκκινων αγροτικών δανείων, προαιρετική ασφάλιση στον ΕΛΓΑ κ. α.