Βλέποντας όπως οι μέλισσες!

Τα έντομα, σε αντίθεση με τους ανθρώπους, είναι ευαίσθητα στο υπεριώδες φως. Αυτή η ικανότητα τα επιτρέπει να βλέπουν τα λουλούδια πολύ διαφορετικά από εμάς.
Για να αναπαραχθούν, τα περισσότερα φυτά πρέπει να λαμβάνουν γύρη, κατά προτίμηση από ένα άλλο φυτό. Τη μεταφορά αυτή τις περισσότερες φορές την αναλαμβάνουν τα έντομα, τα οποία βρίσκουν λουλούδια με γύρη ή νέκταρ.

Κατά τη διάρκεια της εξέλιξης, τα φυτά για να προσελκύσουν και να καθοδηγήσουν τα έντομα στη γύρη έχουν αναπτύξει διαφορετικά μέσα (αρώματα, χρώματα ...). Οπτικά, η υπεριώδης ακτινοβολία, της οποίας η ενέργεια αντιπροσωπεύει περίπου το 5% του φωτός της ημέρας, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο: πολλά έντομα, ιδιαίτερα τα Υμενόπτερα, στα οποία περιλαμβάνονται και οι μέλισσες, είναι ευαίσθητα σε αυτή, σε αντίθεση με τους ανθρώπους.

Με τις τρεις μορφές ευαισθησίας των ματιών τους (κίτρινο-πράσινο, μπλε και υπεριώδες), οι μέλισσες βλέπουν τα χρώματα των λουλουδιών διαφορετικά από ό,τι το ανθρώπινο μάτι. Ωστόσο, για να πάρουμε μια γενική ιδέα πως βλέπει το έντομο, μια λύση είναι να φωτίσουμε το λουλούδι μόνο με το υπεριώδες φως. Το υπεριώδες φως απορροφάται εν μέρει από τις δομές και τις χρωστικές ουσίες των διαφόρων φυτικών οργάνων κι αυτή η προσπίπτουσα ακτινοβολία μετατρέπεται μερικώς (με φωτοφωταύγεια) σε ορατό φως. Ο παρατηρητής μπορεί τότε να δει το λουλούδι με τα «νέα» του χρώματα και να το φωτογραφίσει.

Αυτό έκαναν οι ερευνητές με διάφορα είδη φυτών που μπορείτε να απολαύσετε στις παρακάτω φωτογραφίες. Για να γίνει αυτό, χρησιμοποίησαν μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή (Nikon D700) με, ως πηγή υπεριώδους φωτός, δύο συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού (μοντέλο Philips PL-S 9W / 08 / 2P) οι οποίοι εκπέμπουν κυρίως υπεριώδη Α, κοντά στο ορατό φάσμα. Η λήψη έγινε σε απόλυτο σκοτάδι.

Τα αποτελέσματα είναι εκπληκτικά. Δείχνουν ότι τα φυτικά χρώματα που φαίνονται κάτω από το υπεριώδες φως είναι μερικές φορές πολύ διαφορετικά από τα χρώματα που παρατηρούνται στο φως της ημέρας. Και ότι διαφορετικά λουλούδια αλλά με το ίδιο χρώμα μερικές φορές έχουν, κάτω από το υπεριώδες φως, εντελώς διαφορετικά χρώματα. Εκτός από την αισθητική απόλαυση που παρέχουν οι φωτογραφίες, αποκαλύπτουν τις οπτικές ενδείξεις και τους ελκυστές που καθοδηγούν τα έντομα στα όργανα του λουλουδιού απαραίτητα για την αναπαραγωγή του φυτού. Οι ενδείξεις αυτές είναι κατά κάποιο τρόπο,  παρόμοιες με αυτές των φώτων των αεροδιαδρόμων που είναι εξοπλισμένα τα αεροδρόμια.

*Ο Γιάννης Κουκουφίκης είναι επιχειρηματίας

Πηγή: Περιοδικό «SCIENCE» / Λήψεις κάτω από υπεριώδες φως