Το σπαθί ως μέσο μεταφοράς πολιτισμού και ιστορίας
Πάντα με ενθουσίαζε η ιδέα χρήσης του σπαθιού κι έχω φτάσει σε σημείο να τσακωθώ για το σπαθί! Για εκείνο το οποίο συμβολίζει: την καθαρότητα, την ανδρεία, τη δύναμη και που αντιπροσωπεύει επίσης την «τιμή», σε σχέση με τα πιο μοντέρνα και άψυχα όπλα! Εξάλλου πάντα όταν αναφερόμαστε σε κάποιον για την πληρότητα και το ακέραιο του χαρακτήρα του, λέμε πως είναι σπαθί σωστά; Ενθουσιαζόμουν συνάμα με επικές ταινίες, όπου ο χαρακτήρας που πρωταγωνιστεί κραδαίνει το σπαθί του και μάχεται για την τιμή του, την πατρίδα ή τον έρωτα του! Πάντα όμως είχα την απορία, αν έχει μείνει γνώση της χρήσης του σπαθιού στις μέρες μας, μιας και με εξαίρεση την ιαπωνική σπαθασκία, δεν γνώριζα αν υπήρχαν ακόμη άνθρωποι που να εξασκούν εκείνο που σε γενικές γραμμές υπήρχε ως μορφή μάχης από την αρχαιότητα μέχρι και το μεσαίωνα, στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης!
Αρκετά χρόνια πριν είχα ανακαλύψει πως όχι μόνο υπήρχαν εκπαιδευτές πάνω στην χρήση του σπαθιού, μα υπήρχαν μεθοδολογίες μα και «γραμμές»-σχολές, όπως η γερμανική η ιταλική και η Βυζαντινή! Ένας από τους σπουδαιότερους αναβιωτές της Βυζαντινής σχολής σπαθασκίας, είναι ο εκπαιδευτής κ. Γιώργος Γεωργάς, ο οποίος χρόνια τώρα διδάσκει τη χρήση του σπαθιού σε αρκετούς μαθητές του κι όχι μόνο.. Αλλά ας μας τα πει ο ίδιος!
- Γιώργο σε χαιρετώ. Πες μας σε παρακαλώ μερικές πληροφορίες για εσένα! Πως ξεκίνησε η ενασχόληση σου με την σπαθασκία, μια τέχνη ομολογουμένως σχεδόν άγνωστη στην Ελλάδα;
«Καλώς σε βρίσκω φίλε Μιχαήλ. Η ενασχόληση μου με την Οπλομαχία ξεκίνησε στα τέλη της δεκαετίας του '80. Έχοντας μεγαλώσει με το έπος του Διγενή Ακρίτα και τα έπη των Κομνηνών, αλλά και παράλληλα με το κύκλο του μύθου του Αρθούρου και του έπους του Ζίγκφριντ, είχα πάντα μέσα μου την επιθυμία να μάθω την χρήση του σπαθιού. Από πολύ μικρός έβλεπα τους ξιφομάχους της Ολυμπιακής ξιφασκίας σε στιγμιότυπα και είχα εντυπωσιαστεί. Τότε οι τηλεοράσεις ήταν ασπρόμαυρες, αυτή η εικόνα της λευκής στολής των ξιφομάχων σε σκοτεινό φόντο είχε καρφωθεί στο μυαλό μου. Ωστόσο τότε στον Πειραιά δεν υπήρχε σχολή Ξιφασκίας αφού η τελευταία είχε κλείσει πριν τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, οπότε ξεκίνησα το ταξίδι μου στην οπλομαχία σε ότι πιο κοντινό υπήρχε. Ξεκίνησα Kung Fu με τον Δημήτριο Βλάχο και αυτός ήταν ο πρώτος που μου έμαθε πως να κρατάω την Κινεζική σπάθη, ενώ στις αρχές του '90 ήρθα σε επαφή για πρώτη φορά με έναν Έλληνα εκπαιδευτή που μου μάθαινε σπαθί δύο χεριών.
Αργότερα έμαθα Ιαπωνικό σπαθί από τον δάσκαλο μου στο Ninpo Taijutsu Σταμάτη Σταματόγλου και από τον Κώστα Δερβένη. Το 1996 αφοσιώθηκα στην Ευρωπαϊκή Ξιφασκία, αρχικά στον Παναθηναϊκό, όπου κι έμαθα ξίφος ασκήσεως και αργότερα στον Α.Γ.Σ ΑΞΙΟΝ Ξιφασκίας Πειραιά, όπου μυήθηκα στο ξίφος μονομαχίας με προπονητές αρχικά τον Νικόλαο Γληνό , και αργότερα την Χριστίνα και Άννη Νικολάου. Παράλληλα ο ιδρυτής του Παμμάχου Κώστας Δερβένης και δάσκαλος μου με μύησε στο ένοπλο Πάμμαχον. Αργότερα ήρθα σε επαφή με τον Αμερικανό Mike Cartier ιδρυτή του Meyer's Freifechter Guild, μετά με τον Ιταλό δάσκαλο των όπλων Andrea Conti και με τον Γερμανό εκπαιδευτή σπαθασκίας Volker Seifert των Turnieres, οι οποίοι όλοι μας ήμαστε και μέλη της Συντεχνίας των Ελεύθερων Ξιφομάχων ( Freifechter Guild). Κάπως έτσι ξεκίνησε το ταξίδι μου στην σπαθασκία και την ξιφασκία.
Τώρα είμαι προπονητής Ξιφασκίας, εκπαιδευτής ένοπλου Παμμάχου, εκπαιδευτής Γερμανικής σχολής Σπαθασκίας / Ξιφασκίας»
- Πλούσιο βιογραφικό λοιπόν! Μέχρι τώρα γνώριζα όπως και οι περισσότεροι υποθέτω, μόνο την Ιαπωνική χρήση σπαθιού και ειλικρινά είχα ξαφνιαστεί προ δεκαπενταετίας όταν είχα ανακαλύψει και λάβει τα πρώτα μαθήματα Ευρωπαϊκής σπαθασκίας. Η ερώτηση μου είναι αν υπάρχει κάποια σχέση ή ομοιότητα με την Ιαπωνική σπαθασκία σε σχέση με την Ευρωπαϊκή θα λέγαμε σχολή!
«Υπάρχουν ομοιότητες αλλά και τεράστιες διαφορές. Ο τρόπος διδασκαλίας, η μέθοδος, η ανάλυση των χρόνων χρήσης του ξίφους, η βιομηχανική, η κινησιολογία, η τακτική , αλλά και η κοινωνική κουλτούρα, κάνουν τις τέχνες αυτές διαφορετικές»
- Ενημερώνομαι πως στην Ευρώπη υπάρχουν διάφορες σχολές τύπου, χρήσης σπαθιού! Μπορείς να αναφερθείς σε μερικές από αυτές;!
«Όντως υπάρχουν πολλές, οι οποίες διδάσκουν διάφορα όπλα και μάλιστα έχουν άλλες μεθόδους διδασκαλίας. Η Γερμανική σχολή του Johannes Lichtenauer είναι η πιο γνωστή με ιστορική διαδρομή από το 14ο αιώνα. Θεωρείτε ο πατέρας της σχολής αυτής η οποία είχε αδελφότητες , συντεχνίες και μακρά παράδοση στα όπλα με κυρίαρχο όπλο το μακρύ σπαθί ( long sword ). Η Ιταλική σχολή έχει πατέρα τον Fiore και αυτή το ίδιο παλιά με την Γερμανική που όμως είναι διαμετρικά αντίθετη με την Γερμανική. Η Γερμανική έχει πιο πολύ επιθετική νοοτροπία με διατήρηση της πρωτοβουλίας, ενώ η Ιταλική είναι αμυντική που προκαλεί ο ξιφομάχος τις επιθέσεις του άλλου για να κάνει αντεπίθεση.
Ωστόσο οι σχολές δεν είναι μόνο αυτές. Υπήρχαν και οι τοπικές σχολές πόλεων, ενώ αργότερα έχουμε την Ισπανική , την Αγγλική , την Γαλλική που κυριάρχησε σε όλη την Ευρώπη ( και όχι μόνο ), όπου από αυτή τη σχολή γεννήθηκαν η Ουγγρική και η Ρώσικη.
Η κάθε σχολή έχει και κάποια όπλα που την χαρακτηρίζουν, όπως για παράδειγμα το Γερμανικό μακρύ σπαθί, το Ιταλικό ξίφος ή το Γαλλικό μικρό σπαθί κτλ».
- Ως γνήσιος λοιπόν «Ρωμιός», δε μπορώ παρά να σταθώ στη Μεσαιωνική Βυζαντινή (Ανατολική Ρωμαϊκή) οπλομαχία! Πες μας όχι λίγα, μα αρκετά πράγματα για τη Βυζαντινή περίοδο και τους τρόπους μάχης που είχαν τότε!
«Ποιο σωστά είναι μόνο Ρωμαϊκή, μιας και το Ανατολική ήταν για μια μικρή περίοδο τον καιρό του Μέγα Θεοδοσίου.
Η Ρωμαϊκή- Βυζαντινή οπλομαχία, θέλει τόμους ολόκληρους για να μπορέσει κάποιος να βγάλει συμπεράσματα, αφού σε 1000 χρόνια ζωής σε μια αχανή αυτοκρατορία όπως καταλαβαίνετε υπήρχαν πολλά στυλ. Αλλιώς εκπαιδεύονταν οι λεγεωνάριοι του Ιουστινιανού, αλλιώς οι Ακρίτες, αλλιώς οι Κλιβανάριοι κτλ. Επίσης στο ότι επιστράτευαν στρατιώτες από διάφορες φυλές και βασίλεια έφερναν μια πανσπερμία πολεμικών τεχνών στα Βυζαντινά κέντρα. Οι Γερμανοί για παράδειγμα ήταν σταθεροί στρατιώτες της Αυτοκρατορίας.
Όμως ας βάλουμε λίγο τα πράγματα σε τάξη.
Η πολεμική τους τέχνη χωρίζονταν σε δύο μεγάλους πυλώνες. Την εκπαίδευση των στρατιωτών αλλά και των στρατιωτών που είχαν το καθήκον μόνο να μονομαχούν με τους προμάχους των εχθρών και σύμφωνα με χρονικογράφους, είχαν άλλο εξοπλισμό και άλλα καθήκοντα από τους άλλους στρατιώτες. Οι μονομαχίες σταμάτησαν επί Αυτοκράτορα Βασιλείου Β’ του Μακεδόνα αλλά επανήλθαν μετά από λίγο.
Οι στρατιώτες που εκπαιδεύονται για εκείνες τις μονομαχίες, είχαν άλλες τεχνικές και τακτικές μιας και είχαν πιο πολύ ελεύθερο χώρο και σε αυτά προστίθεται και η εκ’ παραδρομής τακτικές που είναι χρήσιμες σε αψιμαχίες και ανταρτοπόλεμο.
Τακτικές υπήρχαν πολλές, όπως του παρακονταρίου, όπου δύο στρατιώτες ο ένας με μεγάλο κοντάρι και ο άλλος με ασπίδα και άλλο όπλο εκπαιδεύονταν σε συγκεκριμένο τρόπο μάχης όπου ο ασπιδοφόρος προστάτευε τον άλλον.
Ωστόσο την ύστερη περίοδο αυτά ατόνησαν και σχεδόν όλοι οι Βυζαντινοί εκπαιδευόταν στον τρόπο μάχης των Δυτικών αλλά και των λαών της στέπας, οπότε έχουμε έναν μεικτό τρόπο εκπαίδευσης στην Αυτοκρατορία.
Υπάρχουν παραδείγματα που οι Βυζαντινοί αντιμετώπισαν ιππότες με μεθόδους των λαών της στέπας ( Κουμάνοι, Σελτζούκοι, Μογγόλοι κτλ) και τους λαούς της στέπας με μεθόδους των Δυτικών. Για παράδειγμα από τους Δυτικούς πήραμε το τρόπο μάχης με το κοντάρι πάνω από το άλογο, δηλαδή το κοντάρι υπό μάλης και τα πόδια σε άλλη θέση, εγκαταλείποντας την "Συριακή Εκτροπή" η οποία ήταν παραδοσιακά ο Βυζαντινός τρόπος!
Στην ύστερη περίοδο ο Βυζαντινός βαρύς στρατιώτης έμοιαζε πολύ με τον δυτικό ιππότη ενώ ο ελαφρύς με τον Οθωμανό. Σε αυτήν τη τεράστια περίοδο οι Βυζαντινοί είχαν τεράστιο οπλοστάσιο. Από παραμήρια, έως μακριά σπαθιά ( μάλιστα έχει βρεθεί Βυζαντινό σπαθί 2 μέτρων όπου ήταν σε χρήση από τον 6ο αιώνα ενώ οι Γερμανοί άρχισαν να το χρησιμοποιούν τον 14ο) , λόγχες, μέναυλα (είδος κονταριού), σώκοι ( είδος λάσου), ρομφαίες, αλαβάρδες, μασιές κ.α».
- Κάποιος κακοπροαίρετος θα ρωτήσει, από πού έχουν αντληθεί όλες αυτές οι πληροφορίες και πως είμαστε σίγουροι αν εκείνα που διδάσκονται είναι σωστά κι όχι κάποια απομεινάρια χαμένης γνώσης! Ποιες είναι οι πηγές γνώσης;
«Είναι μια ερώτηση που την συναντώ πολλές φορές. Βυζαντινά εγχειρίδια Οπλομαχίας δεν έχουν βρεθεί ή δεν υπήρξαν ποτέ. Ωστόσο έχουμε πολλές πηγές, όπως οι εννέα Ελληνικοί πολεμικοί χοροί που έχουν φτάσει έως τις μέρες μας! Ο Έλληνας δάσκαλος των όπλων μας είχε πει σε όλους τους ξιφομάχους της Ολυμπιακής Ξιφασκίας, να μελετήσουμε και να παροτρύνουμε και τους ξιφομάχους μας, να μάθουν τους πολεμικούς αυτούς χορούς. Οι χοροί αυτοί έχουν μέσα τους βηματισμούς και τον ρυθμό που πρέπει να έχει ένας ξιφομάχος. Ο χορός των Σπαθιών της Καππαδοκίας, των Μαχαιριών, των Δρεπανιών, μας παρουσιάζουν τις πολύ βασικές επιθέσεις και άμυνας.
Ένα άλλο μεγάλο κομμάτι είναι οι τοιχογραφίες , μινιατούρες των πολεμικών αγίων αλλά και οι μινιατούρες σε Βυζαντινά βιβλία όπως του Ιωάννη Σκυλίτζη, κάποιες έχουν τις θέσεις φύλαξης που είναι ίδιες με τα Ευρωπαϊκά συστήματα. Για παράδειγμα την φύλαξη της Οργής, την βλέπεις στην εικόνα του Αγίου Θεοδώρου του Τυρών που σκοτώνει τον δράκο και αυτό το μοντέλο τι βλέπει κάποιος και σε αγγειογραφία της αρχαιότητας, άρα έχουμε μια διαχρονική φύλαξη!
Όμως δεν είναι μόνο αυτά σαφώς, μιας και ο Γερμανός Δάσκαλος των Όπλων Μάρτιν Σιμπέρ του 15ου αιώνα, γράφει στο εγχειρίδιο του ότι και οι Γραικοί δάσκαλοι των όπλων ( μαζί με δασκάλους άλλων εθνοτήτων) χρησιμοποιούν τον τρόπο ξιφομαχίας με μακρύ σπαθί που περιγράφει που δεν είναι άλλος από τον Γερμανικό. Το έργο του έχει σχολιαστεί από έναν μεταγενέστερο Δάσκαλο των Όπλων και «Ελεύθερο Ξιφομάχο» τον Ιωακείμ Μέγερ.
Αλλά η μεγαλύτερη πηγή γνώσης είναι η ίδια η ξιφασκία που έχει αδιάσπαστη ιστορική γραμμή από την αρχαιότητα η οποία είναι ζωντανή και εξελίσσετε συνεχώς. Τα όπλα μπορεί να αλλάζουν, ο τρόπος, η μέθοδος, η παράδοση είναι ίδια. Αλλά αφαιρούνται και άλλα προσθέτονται για τις ανάγκες της κάθε εποχής.
Ο πυρήνας των πολεμικών τεχνών ανά τους αιώνες είναι ένας όπως είπε ο Johannes Lichtenauer».
- Ακαδημία Ιστορικών Ευρωπαϊκών Πολεμικών Τεχνών οι «Λέοντες»! Πες μας μερικά λόγια για τη σχολή σου. Που δραστηριοποιήστε και πως ο κόσμος αγκαλιάζει αυτή την αρχαία μορφή τέχνης; Υπάρχει αποδοχή;
«Η σχολή βρίσκεται στον Πειραιά και υπάρχει και μια ομάδα στην Αθήνα. Διδάσκω Ευρωπαϊκή Ξιφασκία και Βυζαντινή, ενώ παράλληλα ασχολούμαστε και με την αναβίωση, δηλαδή η εκπαίδευση να γίνετε και με μεσαιωνικό εξοπλισμό. Παράλληλα έχουμε ξεκινήσει και ομάδα που ασχολείται με τις Ιστορικές Μεσαιωνικές Μάχες, οπότε όσοι αγαπούν την μεσαιωνική ιστορία, την δράση και αν έχουν αγωνιστική νοοτροπία τους αρέσει. Να μην ξεχάσω να αναφέρω τα «Παλαιολόγεια» που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο για την επέτειο της άλωσης!! Ωστόσο ναι, δεν είναι πολύ γνωστό στην Ελλάδα».
- Ποιοι οι έμμεσοι και άμεσοι στόχοι σου, όχι μόνο ως σχολή, μα και ως δάσκαλος;
«Θα ήθελα να προσφέρω στην ξιφασκία αλλά και στον κόσμο αυτό το κομμάτι της τέχνης που είναι πολύ ιδιαίτερο και είναι και στην παράδοση μας. Πιστεύω βέβαια ότι εν μέρη το έχω καταφέρει, μιας και υπάρχουν μαθητές μου στο εξωτερικό (Χιλή!) όπου έχουν σχολή και διδάσκουν την Βυζαντινή Σπαθασκία, μεταλαμπαδεύοντας έτσι τα ήθη και την ιστορία μας!»
- Γιώργο θα ήθελα να σε ευχαριστήσω για το χρόνο σου και υπόσχομαι να γίνω πρεσβευτής σου εδώ στην Κρήτη κάποτε! «Κλείσε» αυτή την συνέντευξη όπως θέλεις εσύ!
«Σε ευχαριστώ πολύ Μιχάλη. Ήδη στην Κρήτη κάποιοι μαθητές μου αποτελούνται από μια ομάδα Κρητικών που εκπαιδεύουν στη παράδοση του μακριού σπαθιού.
Θα χαρώ πολύ να δω και άλλους ξιφομάχους στην Κρήτη».
-
27 Μαρτιου 2024, 13:10Κρήτη: Τέσσερα ξενοδοχεία βγαίνουν στο σφυρί τον Απρίλιο σε Ρέθυμνο, Πλακιά και Χερσόνησο
-
26 Μαρτιου 2024, 18:33Εικαστική παρέμβαση έξω από το Μποδοσάκειο- Συνεργασία διεθνούς φήμης καλλιτέχνη με μαθητές
-
27 Μαρτιου 2024, 07:59Λασίθι: Κινητοποίηση της Πυροσβεστικής για φωτιά στη Σητεία- Σε ύφεση το πύρινο μέτωπο
-
27 Μαρτιου 2024, 09:40Βολές στο κέντρο... της Τετάρτης!
-
26 Μαρτιου 2024, 16:45Κρητικός Αγριόγατος: Αισιοδοξία από τα ευρήματα μελέτης για τη διατήρηση του άγριου αιλουροειδούς (φωτο)
-
26 Μαρτιου 2024, 14:01Ηράκλειο: Επιτέθηκαν και χτύπησαν 18χρονο στην παραλιακή