Ερωτηματικά με τις δηλώσεις Ακάρ - «Παιχνίδι» στη Μεσόγειο

Πολλά ερωτηματικά έχει προκαλέσει η δήλωση του Τουρκου Υπουργού Αμυνας Χοουλούσι Ακάρ, ο οποιος έκανε λόγο για επικείμενη συνάντηση με τους αξιωματούχους της Ελλάδας στην Τουρκία!
Όπως είπε ο Τουρκος Υπουργός: «Αναμένουμε να έχουμε μια συνάντηση με τους Έλληνες γείτονές μας στην Άγκυρα τις επόμενες ημέρες. Προσπαθούμε να λύσουμε προβλήματα με αυτές και παρόμοιες συναντήσεις. Το έργο μας συνεχίζεται προς αυτή την κατεύθυνση» είπε χαρακτηριστικά ο Τούρκος Υπουργός, όπως μετέδωσε η εφημερίδα «Hurriyet».

Η παραπάνω δήλωση εκφράστηκε στο πλαίσιο της επίσκεψης Ακάρ στα κοινά σύνορα Ελλάδας – Τουρκίας Βουλγαρίας. Τον Ακάρ συνόδευαν τα στελέχη της τουρκικής διοίκησης Ενόπλων Δυνάμεων, τα οποία πραγματοποίησαν επιθεώρηση στην περιοχή.

Είναι η δεύτερη φορά μέσα σε λίγα εικοσιτετράωρα που ο Χουλουσί Ακάρ κάνει λόγο για ελληνοτουρκικό διάλογο. Την Τετάρτη, μιλώντας σε εκδήλωση του κατοχικού καθεστώτος στην Κύπρο, δήλωσε ότι η Αγκυρα ενημέρωσε τους Έλληνες συνομιλητές της πως είναι έτοιμη για την πραγματοποίηση της τέταρτης συνάντησης των αντιπροσωπειών των δυο χωρών στην Αγκυρα, στο πλαίσιο των επαφών για τα στρατιωτικά Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) που έχουν διακοπεί.

Πάντως επανέλαβε, την πάγια θέση του ότι είναι δικαίωμα της Τουρκίας να κάνει έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο, «στα πεδία που αδειοδότησε -όπως είπε- η "Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου", στις θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας της Τουρκίας, και να εργαζόμαστε για να τα αξιοποιήσουμε».

Διεμήνυσε μάλιστα σε απειλητικό ύφος: «Να μην επιχειρήσει κανείς να μας επηρεάσει με οποιονδήποτε τρόπο ή να μας εμποδίσει με οποιονδήποτε τρόπο στο συγκεκριμένο θέμα. Διατυπώσαμε επανειλημμένως την αποφασιστικότητά μας στο θέμα αυτό. Και θα τα υλοποιήσουμε. Όλα όσα κάνουμε είναι νόμιμα, γίνονται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας».

Ο Δένδιας

Την ίδια ώρα τηλεφωνική επικοινωνία με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι, είχε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας.

Σύμφωνα με ανάρτηση του υπουργού Εξωτερικών στο Twitter, ο κ. Δένδιας ευχήθηκε στον κ. Σούκρι για το Μπαϊράμι και συζήτησαν για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο.

Με φόντο το μνημόνιο

Και όλα αυτά γίνονται με φόντο τη Λιβύη και το τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Ως «αναγκαίο κακό» περιγράφουν Λίβυοι αξιωματούχοι την συμμαχία με την Τουρκία και κυρίως το μνημόνιο της Λιβύης με την Άγκυρα, το οποίο και έχει προκαλέσει ένταση στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά και στις σχέσεις της Τουρκίας με την Ελλάδα, το Ισραήλ, τη Γαλλία και την Αίγυπτο.

Μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας στο αμερικανικό Associated Press, οι αξιωματούχοι τονίζουν για πρώτη φορά πως ο Ερντογάν προσέφερε στρατιωτική βοήθεια με οικονομικά ανταλλάγματα στην κυβέρνηση Σάρατζ, η οποία βρισκόταν με την πλάτη στον τοίχο καθώς οι δυνάμεις Χαφτάρ πλησίαζαν στην Τρίπολη.

Η στρατιωτική βοήθεια της Τουρκίας στη Λιβύη
Αρκετοί αξιωματούχοι της αναγνωρισμένης από τον ΟΗΕ, κυβέρνησης της Λιβύης δηλώνουν πως η Τρίπολη δεν είχε άλλη επιλογή, καθώς τις δυνάμεις του Χαφτάρ στήριζαν τόσο η Ρωσία, όσο όμως και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αίγυπτος.

Μπορεί ο Ερντογάν να αρνείται πως η Τουρκία στέλνει στρατό στη Λιβύη, πληροφορίες θέλουν την Άγκυρα να στέλνει 3.500 με 3.800 μισθοφόρους από τη Συρία προκειμένου να στηρίξουν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις της κυβέρνησης της Τρίπολης.

Η Τουρκία «εκμεταλλεύτηκε την αδυναμία μας»
«Εκμεταλλεύτηκαν την αδυναμία μας τη δεδομένη στιγμή» τονίζει κάποιος από αυτούς, με όλους να ζητούν την ανωνυμία τους για λόγους ασφαλείας. Ήταν ένα «παιχνίδι δούναι και λαβείν» σημειώνει κάποιος άλλος για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες η Λιβύη εξαναγκάστηκε να υπογράψει το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο.

Οι αξιωματικοί της Τουρκίας άσκησαν έντονες πιέσεις στην Τρίπολη για περισσότερο από έναν χρόνο, προκειμένου ο Σάρατζ να αποδεχτεί την υπογραφή του τουρκο-λιβυκού μνημονίου. Ο ίδιος, σύμφωνα με το Associated Press ένιωθε πως δεν έχει την εξουσία να συνάψει διεθνείς συμφωνίες, καθώς ηγείτο μεταβατικής κυβέρνησης στη Λιβύη.

Ο Σάρατζ δεν επιθυμούσε να υπογράψει το μνημόνιο με την Τουρκία
Ο Σάρατζ γνώριζε επίσης πως οι διεκδικήσεις στη Μεσόγειο θα απορρίπτονταν χωρίς δεύτερη σκέψη από του Ευρωπαίους. «Η πίεση ήταν ανηλεής» σημειώνει χαρακτηριστικά κάποιος από τους αξιωματούχους. «Η Τουρκία ήταν η μόνη χώρα που υποσχέθηκε στήριξη και εμείς συμφωνήσαμε μόνο εφόσον είχαν κλείσει όλες οι άλλες πόρτες» λέει κάποιος άλλος.

Η συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης συνήφθη τελικά τον περασμένο Νοέμβριο, δίνοντας μια μοναδική ευκαιρία στον Ερντογάν να προκαλέσει αναταραχή στην ανατολική Μεσόγειο. Ο ίδιος άλλωστε δήλωνε για τη συμφωνία: «Σκίζουμε τους χάρτες της ανατολικής Μεσογείου που σχεδιάστηκαν για να μας φυλακίσουν στην ηπειρωτική χώρα».

Τα οικονομικά συμφέροντα  
 
Πέραν όμως της ευκαιρίας που είδε ο Ερντογάν στην ανατολική Μεσόγειο, είναι γνωστό πως η Άγκυρα έχει τεράστια οικονομικά συμφέροντα στη Λιβύη. Τα σχέδια του Ερντογάν στη Λιβύη είχαν πάντοτε εξέχουσα οικονομική διάσταση. Οι τουρκικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνταν στη Λιβύη πολύ πριν την έναρξη του εμφυλίου.

Σύμφωνα με άρθρο του Bloomberg πριν ένα μήνα, κατά την τελευταία δεκαετία της διακυβέρνησης Καντάφι, οι τουρκικές κατασκευαστικές ήταν μεταξύ των σημαντικότερων ξένων εταιρειών στη Λιβύη. Είναι ενδεικτικό πως περισσότεροι από 25.000 Τούρκοι πολίτες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Λιβύη, κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων που οδήγησαν στην ανατροπή του καθεστώτος Καντάφι. Φαίνεται μάλιστα πως οι τουρκικές επιχειρήσεις άφησαν στη Λιβύη, μετά την ανατροπή, βαρύ και ακριβό εξοπλισμό.

Ένα από τα πιο ισχυρά κίνητρα του Ερντογάν, λοιπόν, στην ενεργή στήριξη της κυβέρνησης εθνικής συμφωνίας στη Λιβύη είναι και η εκ νέου ανάληψη κατασκευαστικών έργων ύψους 18 δις δολαρίων στη χώρα.

Η Λιβύη προπύργιο των ενεργειακών επιδιώξεων Εντογάν στη Μεσόγειο
Τέλος, η Λιβύη αποτελεί γεωστρατηγικό σημείο για τον Ερντογάν, προκειμένου να προωθήσει τις επιδιώξεις του να καταστεί ενεργειακός παίκτης στην ανατολική Μεσόγειο. Ο Τούρκος πρόεδρος ισχυρίζεται πως το τουρκολιβυκό μνημόνιο παρέχει στην χώρα του το δικαίωμα να εξερευνά τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ των δύο χωρών, κάτι το οποίο αμφισβητεί φυσικά τόσο η Ελλάδα, όσο και η Κύπρος.

Οι σχέσεις του Ερντογάν με τους Λίβυους συμμάχους του έχει και πολιτικές προεκτάσεις. Ο κυβέρνηση συνασπισμού στη Λιβύη απαρτίζεται από Ισλαμιστές που πρόσκεινται ιδεολογικά στο κόμμα του Ερντογάν. Αυτοί είναι και οι αξιωματούχοι που δεν προβληματίστηκαν λεπτό με την πίεση, αλλά και τα εχέγγυα που αναγκάζεται να δώσει η Τρίπολη στην Άγκυρα με αντάλλαγμα τη στρατιωτική στήριξη.

Ενδεχόμενη νίκη τους στη Λιβύη, θα σήμαινε ταυτόχρονα και την επικράτηση έναντι των υποστηρικτών του Χαφτάρ, μεταξύ των οποίων τα Αραβικά Εμιράτα, τα οποία ο Τούρκος ηγέτης θεωρεί παράγοντα αστάθειας στη Μέση Ανατολή.