Γιατί το Ιράν δεν έχει επιτεθεί (ακόμα) στο Ισραήλ μέσω Λιβάνου

Τι κρατά τα "γκέμια" της Χεζμπολάχ; Από τη στιγμή που το Ισραήλ άρχισε να αντεπιτίθεται ενάντια στη Χαμάς για την τρομοκρατική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, ο κόσμος περίμενε η λιβανική πολιτοφυλακή να συμμετάσχει στον πόλεμο, ανοίγοντας ένα δεύτερο μέτωπο στο βόρειο τμήμα του Ισραήλ. Αυτή η προοπτική έχει επανειλημμένα προβληθεί από το Ιράν, το οποίο θεωρεί τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ ως ζωτικούς κόμβους στο δίκτυο των πληρεξουσίων πολιτοφυλακών του σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.

Ωστόσο, η λιβανική οργάνωση μέχρι τώρα έχει περιοριστεί κυρίως στην εκτόξευση ρουκετών προς το Ισραήλ, μαζί με κάποια πυρά φορητών αντιαρματικών και μικρών όπλων. Ακόμη πιο αξιοσημείωτο είναι ότι ο ηγέτης της, γνωστός για την πύρινη ρητορική του, Χασάν Νασράλα, έχει αποφύγει τις συνηθισμένες ρητορικές του εξάρσεις εναντίον "της σιωνιστικής οντότητας". Αναμένεται να δώσει την πρώτη του δημόσια ομιλία μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ αυτήν την Παρασκευή, σχεδόν έναν μήνα αφότου το Ισραήλ άρχισε να περιλούζει με βόμβες τη Γάζα.

Οι δισταγμοί της Τεχεράνης

Η αυτοσυγκράτηση της Χεζμπολάχ υποδηλώνει ότι οι προστάτες της στην Τεχεράνη, παρά τις απειλές τους για ευρύτερο πόλεμο εναντίον του Ισραήλ, είναι απρόθυμοι να δεσμεύσουν το πιο πολύτιμο περιουσιακό τους στοιχείο στη σύγκρουση. Από όλους τους πληρεξούσιους του Ιράν, η λιβανική πολιτοφυλακή έχει τη μακροβιότερη και στενότερη σχέση με την Ισλαμική Δημοκρατία. Έχει λάβει περισσότερα κεφάλαια, όπλα και εκπαίδευση από οποιαδήποτε άλλη οργάνωση στο ιρανικό "δίκτυο".

Επιπλέον, οι μαχητές του Νασράλα είναι σκληραγωγημένοι από την ανάπτυξή τους στον εμφύλιο πόλεμο στη Συρία, ενώ οι ανώτεροι διοικητές τους έχουν αρκετή εμπειρία πολεμώντας το Ισραήλ στον πόλεμο του νότιου Λιβάνου το 2006.

Κι όμως, ο περιορισμένος ρόλος της Χεζμπολάχ δεν είναι πολύ διαφορετικός από εκείνων άλλων πληρεξουσίων του Ιράν, όπως η πολιτοφυλακή Χούθι στην Υεμένη και η Χασντ αλ-Σαάμπι στο Ιράκ. Οι Χούθι έχουν εκτοξεύσει πυραύλους προς την κατεύθυνση του Ισραήλ, ενώ οι Χασντ έχουν θέσει στο στόχαστρό τους αμερικανικές βάσεις στο Ιράκ.

Γιατί ο Νασράλα εμποδίζει -ή αναγκάζεται από το Ιράν να εμποδίσει- μια πλήρη επίθεση στο Ισραήλ; Ορισμένοι αναλυτές πιστεύουν ότι η Τεχεράνη εξακολουθεί να απολαμβάνει την "επιτυχία" της επιχείρησης της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, ενθουσιασμένη που η προσέγγιση του Ισραήλ με τον αραβικό κόσμο έχει σταματήσει και που ο πόλεμος στη Γάζα πυροδοτεί οργή σε ολόκληρη την περιοχή, ακόμη και σε παγκόσμιο επίπεδο, ενάντια στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ.

Δεδομένου ότι η Χεζμπολάχ είναι το πιο πολύτιμο από τα περιουσιακά στοιχεία του Ιράν, το καθεστώς στην Τεχεράνη είναι απρόθυμο να τη δει να υφίσταται ζημιά και υποβάθμιση, καθώς θα βρισκόταν αναπόφευκτα σε άμεση αντιπαράθεση με τις Δυνάμεις Άμυνας του Ισραήλ (IDF). Ακόμη κι αν πολεμούσε τον ισραηλινό στρατό μέχρι τέλους, όπως έγινε το 2006, η Χεζμπολάχ θα βίωνε τεράστιες απώλειες. Με την οικονομία του συμπιεσμένη από οικονομικές κυρώσεις, το Ιράν θα χρειαζόταν χρόνια, ακόμη και δεκαετίες, για να αποκαταστήσει τη λιβανική πληρεξούσιό του στη μαχητική ικανότητα που διαθέτει σήμερα.

"Καθήκοντα" σε Συρία και Λίβανο

Η Τεχεράνη έχει κι άλλους λόγους για να διατηρήσει τη μαχητική ικανότητα της Χεζμπολάχ σε καλή κατάσταση: χρειάζεται τον Νασράλα να προστατεύει άλλα ιρανικά "φέουδα” και συμφέροντα.

Εκτός από το να επιτρέπουν στην Τεχεράνη να διατηρεί ένα σταθερό επίπεδο απειλής κατά του Ισραήλ, οι δυνάμεις του Νασράλα εξυπηρετούν δύο άλλους όχι λιγότερο σημαντικούς σκοπούς: διατηρούν την υπεροχή της σιιτικής μουσουλμανικής κοινότητας έναντι των δύο άλλων βασικών θρησκευτικών κοινοτήτων στον Λίβανο, των σουνιτών μουσουλμάνων και των μαρωνιτών χριστιανών (βασισμένη σε μια αυστηρά σιιτική ισλαμιστική κοσμοθεωρία, η Ισλαμική Δημοκρατία παίρνει πολύ σοβαρά τον αυτόκλητο ρόλο της ως προστάτη των σιιτών μουσουλμάνων απανταχού της Γης). Υποστηρίζουν επίσης το συριακό καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ, της πιο ευάλωτης από τις μαριονέτες της Τεχεράνης στη Μέση Ανατολή.

Το Ιράν δεν έχει την πολυτέλεια να οδηγήσει τη Χεζμπολάχ σε παραίτηση από κανένα από τα δύο καθήκοντα. Ο Άσαντ μπορεί να επέζησε από έναν μακρύ, αιματηρό εμφύλιο πόλεμο με τη βοήθεια του Ιράν, της Χεζμπολάχ και της Ρωσίας, αλλά του έμεινε η ευθύνη να αναστηλώσει μια κατεστραμμένη χώρα, ενώ ταυτόχρονα κυβερνά έναν αγανακτισμένο πληθυσμό. Οι σπασμοί διαμαρτυρίας κατά του συριακού καθεστώτος, με τον πιο πρόσφατο μόλις τον περασμένο μήνα, υπενθυμίζουν την επισφαλή θέση του. Από την πλευρά του, ο Λίβανος βρίσκεται διαρκώς στο χείλος του γκρεμού της οικονομικής και πολιτικής κατάρρευσης, με κίνδυνο αναβίωσης της τριμερούς θρησκευτικής βίας.

Εάν η Χεζμπολάχ άρχιζε πλήρους κλίμακας εχθροπραξίες με το Ισραήλ, το οικονομικό σοκ θα οδηγούσε σχεδόν σίγουρα τον Λίβανο στα άκρα. Τότε ο Νασράλα θα έπρεπε να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της Χεζμπολάχ εντός της χώρας. Θα έπρεπε τότε να αποσύρει ορισμένους από τους πόρους, τους άνδρες και το υλικό του από τη Συρία - επιτρέποντας στην αντιπολίτευση στον Άσαντ να ανασυνταχθεί. Με τη Ρωσία να είναι μπλεγμένη στον πόλεμο στην Ουκρανία, το Ιράν θα έφερε μεγάλο μέρος του βάρους, μια θέση άγνωστη στους θεοκράτες στην Τεχεράνη, οι οποίοι προτιμούν να αφήνουν άλλους να σηκώνουν τα δυσβάσταχτα βάρη.

Ο Νασράλα θα μπορούσε να ενεργήσει με δική του πρωτοβουλία και να οδηγήσει τις δυνάμεις του να δράσουν επί τη βάσει της ρητορικής του: η ομιλία του την ερχόμενη Παρασκευή αξίζει να μελετηθεί προσεκτικά.

Ανοίγοντας ωστόσο ένα δεύτερο μέτωπο κατά του Ισραήλ, η Χεζμπολάχ θα άνοιγε παράλληλα και δύο άλλα μέτωπα προς αντιμετώπιση από το Ιράν. Οι αφέντες του στην Τεχεράνη δε θα ήταν ευχαριστημένοι.

Bloomberg