Η λύση Ναγκόρνο Καραμπάχ για τη Γάζα θα είναι καταστροφή

Το πρόβλημα με την παράβλεψη των πινακίδων που δείχνουν "αδιέξοδο" είναι ότι τελικά καταλήγει κανείς στο τέλος ενός στενού δρόμου χωρίς να έχει πού να στρίψει. Σε αυτό σημείο βρίσκεται τώρα η κυβέρνηση του Ισραήλ και ένα έγγραφο το οποίο διέρρευσε πρόσφατα δείχνει πώς ορισμένοι στην ισραηλινή κυβερνώσα ελίτ προσπαθούν να ξεπεράσουν αυτή την έλλειψη επιλογών. Η εικόνα κάθε άλλο παρά όμορφη δείχνει.

Εκδίωξη πληθυσμού

Το προσχέδιο εγγράφου της 13ης Οκτωβρίου με τίτλο "Έγγραφο πολιτικής: Επιλογές για μια πολιτική σχετικά με τον άμαχο πληθυσμό της Γάζας" προέρχεται από το Υπουργείο Πληροφοριών του Ισραήλ. Συνιστά την εκδίωξη του πληθυσμού της Λωρίδας στην έρημο Σινά της Αιγύπτου και το κλείδωμα της πόρτας πίσω τους ως τον καλύτερο τρόπο διασφάλισης των μακροπρόθεσμων συμφερόντων του Ισραήλ.

Άλλες εδαφικές διαμάχες τερματίστηκαν με απελάσεις ή ανταλλαγές πληθυσμών, πιο πρόσφατα στον θύλακα Ναγκόρνο Καραμπάχ του Αζερμπαϊτζάν. Η πρακτική, δυστυχώς, δεν είναι τόσο ασυνήθιστη, ωστόσο ονομάζεται εθνοκάθαρση και είναι εκείνο που η διεθνής κοινότητα πάλεψε σκληρά για να αποτρέψει κατά τους γιουγκοσλαβικούς πολέμους της δεκαετίας του 1990.

Ακόμη και το να εξετάζει κανείς τη σχετική ιδέα σε ένα έγγραφο πολιτικής υποδηλώνει ότι η κυβέρνηση του Ισραήλ δεν έχει αναγνωρίσει τι πήγε στραβά στην προσέγγισή της, τύπου "παιχνιδιού μηδενικού αθροίσματος" στο παλαιστινιακό ζήτημα. Κι αυτό είναι ανησυχητικό, γιατί οι γεωπολιτικές προεκτάσεις αυτής της διαμάχης είναι μεγάλες και βαθιές. Κάποια στιγμή, είτε η τρέχουσα ισραηλινή κυβέρνηση είτε κάποιος αντικαταστάτης της, θα πρέπει να αντιστρέψουν τις προπολεμικές αυτές πολιτικές.

Πρώτον, ορισμένοι αστερίσκοι. Το Υπουργείο Πληροφοριών στο Ισραήλ είναι πολύ, πολύ λιγότερο σημαντικό απ' ό,τι τα ανάλογά του σε άλλες χώρες του κόσμου. Στην ουσία είναι ένα ερευνητικό κέντρο υπό το γραφείο του Πρωθυπουργού και σε μεγάλο βαθμό τελευταίος τροχός της αμάξης ανάμεσα στα θρυλικά, αν και επί του παρόντος τραυματισμένα, όργανα ασφαλείας της χώρας. Έτσι, παρόλο που η κυβέρνηση έχει επιβεβαιώσει τη γνησιότητα του εγγράφου σε μια σειρά μέσων ενημέρωσης, υποβάθμισε ταυτόχρονα τη σημασία του, περιγράφοντάς το ως έγγραφο ιδεών το οποίο δεν είχε συζητηθεί έξω από τους τοίχους του υπουργείου.

Πνευματική χρεοκοπία

Με άλλα λόγια, η "Βιβλική” εκδίωξη περισσότερων από 2 εκατομμυρίων ανθρώπων δεν είναι κυβερνητική πολιτική και είναι απίθανο να συμβεί. Σε έναν κόσμο, όμως, όπου η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία ενάντια στο προφανές ίδιό της συμφέρον και οι ΗΠΑ σκέφτονται να επανεκλέξουν τον Ντόναλντ Τραμπ ως πρόεδρο, είναι ανόητο να υπολογίζουμε σε βέβαιη επικράτηση της κοινής λογικής. Το έγγραφο αξίζει να διαβαστεί κυρίως επειδή δείχνει την πνευματική χρεοκοπία τμημάτων της κυβέρνησης και ενισχύει τη διευρυνόμενη συζήτηση στο Ισραήλ για το εάν ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου και ο υπερδεξιός συνασπισμός του είναι οι καλύτεροι άνθρωποι για να αντιμετωπίσουν την κρίση που προκάλεσε το φονικό ξεφάντωμα της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου, κατά το οποίο σφαγιάστηκαν περισσότεροι από 1.400 Ισραηλινοί.

Το έγγραφο σκιαγραφεί τρία πιθανά σενάρια για την επόμενη ημέρα του πολέμου. Η επιλογή Α είναι μια απόσυρση του ισραηλινού στρατού μετά την αντιμετώπιση της Χαμάς και η εγκατάσταση στη Γάζα της πιο μετριοπαθούς Παλαιστινιακής Αρχής στη θέση της. Η επιλογή Β θα ήταν και πάλι απόσυρση του Ισραήλ και στη συνέχεια το αίτημα προς έναν συνασπισμό αραβικών χωρών να οργανώσει μια μετα-Χαμάς διοίκηση στη Γάζα. Η επιλογή Γ θα μετακινούσε τον άμαχο πληθυσμό πέρα από τα σύνορα στην Αίγυπτο για την ασφάλειά του και μετά δε θα τον άφηνε να επιστρέψει πίσω.

Υπάρχουν προφανείς λόγοι για τους οποίους η επιλογή Γ είναι ελάχιστα πιθανό να λάβει χώρα, ξεκινώντας από το γεγονός ότι εάν υπάρχει ένα πράγμα στο οποίο συμφωνούν όλοι οι Αιγύπτιοι είναι ότι δε θέλουν να δεχτούν εκατομμύρια Παλαιστίνιους πρόσφυγες. Το δεύτερο είναι ότι αυτό στην πραγματικότητα θα επαναλάμβανε την έξωση από το Ισραήλ το 1948 έως και 700.000 Παλαιστινίων από τα σπίτια τους, που αποτελεί πηγή αστάθειας έκτοτε. Θα χρησίμευε ως κάλεσμα στα όπλα για τους Παλαιστίνιους στη Δυτική Όχθη και τους Άραβες σε όλη την περιοχή, για να μην αναφέρουμε το Ιράν και τους συμμάχους του. Γι’ αυτόν τον λόγο, περισσότερο από κάθε άλλον, είναι απίθανο οι ΗΠΑ ή ακόμη λιγότερο η Ευρώπη να υποστηρίξουν μια τέτοια λύση, πράγμα που θα άφηνε το Ισραήλ σε μια πολύ μοναχική θέση.

Σκεπτικό

Είναι το σκεπτικό του εγγράφου, ωστόσο, που έχει περισσότερο ενδιαφέρον. Ξεπερνά τα εμπόδια σε κάθε σενάριο και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η πρώτη πρόταση - να τεθεί η Παλαιστινιακή Αρχή επικεφαλής της Γάζας - θα ήταν η πιο επικίνδυνη. Θα αποτελούσε, σύμφωνα με τους συντάκτες, μια "υπαρξιακή" απειλή για το κράτος του Ισραήλ, επειδή θα θεωρούνταν νίκη για τη Χαμάς και, σε αντίθεση με τη Γερμανία μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν θα υπήρχε μετροπαθής αντιπολίτευση προς την ισλαμιστική οργάνωση για να διευκολύνει την "αποναζιστικοποίηση" της Γάζας. Μια νέα γενιά της Χαμάς θα αναλάμβανε την ηγεσία και θα ξανάρχιζε τις επιθέσεις στο Ισραήλ, το οποίο στη συνέχεια θα δυσκολευόταν να στρατολογήσει στρατιώτες από έναν αποθαρρυμένο πληθυσμό. Η επιλογή Β αποκλείεται για παρόμοιους λόγους.

Τα πιθανά μειονεκτήματα της επιλογής Γ δεν συζητούνται, εκτός από το να αναγνωρίζεται ότι το Ισραήλ θα έπρεπε να εργαστεί σκληρά για να πείσει τις ΗΠΑ και άλλους συμμάχους του για τη νομιμότητα μιας τέτοιας πολιτικής, κάτι που είναι, φυσικά, υποτίμηση της αντίθεσης που θα συναντούσε η συγκεκριμένη πράξη. Η ελπίδα, σύμφωνα με το έγγραφο, είναι ότι σε αντίθεση με τις άλλες επιλογές, εκείνη που ισοδυναμεί με εθνοκάθαρση θα βοηθούσε το Ισραήλ να λύσει το πρόβλημα της Γάζας μια για πάντα και να αποτρέψει τη Χεζμπολάχ από μια απόπειρα επίθεσης στο Ισραήλ από τον Βορρά, δεδομένων των τρομερών συνεπειών που θα έχει συναντήσει η Γάζα όταν η Χαμάς έπραξε το ίδιο.

Διορατικότητα

Δεν θα ζήλευα τη θέση των ιθυνόντων του Ισραήλ. Μια πολιτική η οποία τροφοδότησε τη Χαμάς και ενθάρρυνε την επέκταση των οικισμών εβραίων εποίκων στη Δυτική Όχθη προκειμένου να αποδυναμωθεί η πιο μετριοπαθής Παλαιστινιακή Αρχή οδήγησε την ισραηλινή κυβέρνηση να μην έχει πια καλές επιλογές. Χρειάζεται να τιμωρήσει και να νικήσει τη Χαμάς, αποτρέποντας ταυτόχρονα την επέκταση του πολέμου και γλιτώνοντας τους αμάχους που η Χαμάς έχει χρησιμοποιήσει ως βασικό μέρος της άμυνάς της, για να μην αναφέρουμε τους 238 ομήρους οι οποίοι βρίσκονται ακόμη σε αιχμαλωσία.

Είναι απλά σχεδόν αδύνατο - σύμφωνα με την υγειονομική αρχή της Γάζας, ο αριθμός των νεκρών από τα αντίποινα του Ισραήλ είναι ήδη πάνω από 8.000 - και χρειάζεται μια διορατική στρατηγική για να έχει κάποιες πιθανότητες επιτυχίας. Μια δεύτερη "Νάκμπα", ωστόσο, ή "καταστροφή", όπως αποκαλούν οι Παλαιστίνιοι την έξωσή τους το 1948, δεν είναι ούτε αποτελεσματικός ούτε αποδεκτός τρόπος για να διασφαλιστεί η ασφάλεια του Ισραήλ.