Πώς η Τουρκία εξελίχθηκε σε πωλητή όπλων στην ΕΕ και διεκδικεί μερίδιο από τα €800 δισ. της ευρωπαϊκής άμυνας

Ως «εντυπωσιακό φαινόμενο» αντιμετωπίζει ο ευρωπαϊκός Τύπος -και όχι μόνο- την εκτίναξη της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, η οποία επεκτείνει την επενδυτική της δραστηριότητα όχι μόνο προς τη Μέση Ανατολή, τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη, αλλά πλέον και προς την ευρωπαϊκή Δύση.

Με όχημα την εξαγορά της Piaggio Aerospace μέσω της συνεργασίας της Baykar (ηγέτιδα στην παραγωγή τουρκικών drones) και της Leonardo, η Αγκυρα ετοιμάζεται τώρα να «εφορμήσει» στο πακέτο των 800 δισ. ευρώ για την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα παρά τις ισχυρές αντιρρήσεις αναφορικά με τον σεβασμό της απέναντι στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, που εγείρει πρώτη όλων η Αθήνα.

Παρά τις προειδοποιητικές φωνές, η εγγύτητα ανάμεσα στην Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι και τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν εδράζεται κυρίως στις κοινές πεποιθήσεις τους απέναντι στη λειτουργία του διεθνούς συστήματος, χωρίς να παραγνωρίζονται οι προνομιακές σχέσεις που διατηρούν αμφότεροι με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.

Η τηλεφωνική επικοινωνία άλλωστε του «πλανητάρχη» με τον Τούρκο πρόεδρο στις αρχές της εβδομάδας ήρθε να υπενθυμίσει τα υψηλά επίπεδα της μεταξύ τους συνεννόησης, ανταλλάσσοντας εκατέρωθεν προσκλήσεις για μία από κοινού συνάντησή τους.

Τούρκος στρατηγός στο ΝΑΤΟ

Νωρίτερα, τη Ρώμη επισκέπτεται αύριο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης για το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας - Ιταλίας και ενώ το Πεντάγωνο προσβλέπει στην άμεση πρόσκτηση δύο ιταλικών φρεγατών FREMM κλάσης Bergamini, εντείνοντας τη διμερή αμυντική συνεργασία. Ιδίως όταν η τουρκική αμυντική βιομηχανία εξαπλώνεται ραγδαία στη Λεκάνη της Μεσογείου -και όχι μόνο- μέσω της πώλησης μη επανδρωμένων αεροχημάτων (UAV).

Ηδη, τα τουρκικά ναυπηγεία STM υπέγραψαν για πρώτη φορά στα τέλη του 2024 συμφωνία για τον σχεδιασμό και την κατασκευή δύο πλοίων με αποδέκτη το πορτογαλικό Πολεμικό Ναυτικό, σπάζοντας άλλο ένα ρεκόρ, αυτό της πρώτης πώλησης ναυτικών σκαφών σε χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε.

Αλλωστε, προ ημερών το ΝΑΤΟ απέκτησε για πρώτη φορά στα 76 χρόνια ζωής του Τούρκο στρατηγό, καθώς ο ταξίαρχος Εράι Ουντουγκέρ εξελέγη διευθυντής Συνεργασίας και Ασφάλειας, για να εγκατασταθεί στο εξής στο Διεθνές Στρατιωτικό Αρχηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.
Πώς η Τουρκία από πελάτης έγινε πωλητής όπλων στην ΕΕ και διεκδικεί μερίδιο από τα €800 δισ. της ευρωπαϊκής άμυνας 

Πρόκειται για «ιστορική επιτυχία» κατά τη συντριπτική πλειονότητα του τουρκικού Τύπου, ιδίως όταν αυτή σημειώνεται σε μια νευραλγική στιγμή για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης, αλλά και τον στρατηγικό προσανατολισμό της ευρωατλαντικής συμμαχίας, δηλαδή επί ημερών Τραμπ.

Αλλωστε, μόνο το 2024 οι εξαγωγές «άμυνας και αεροδυναμικής» της Τουρκίας άγγιξαν τα 7,15 δισ. δολάρια, κατατάσσοντας τη γείτονα στην 11η θέση ως προς τη δυναμική της αμυντικής της βιομηχανίας, η οποία απασχολεί 2.000 εταιρείες του κλάδου και χιλιάδες αποφοίτους πανεπιστημίων, οι οποίοι μεταπηδούν σε σχετικά ερευνητικά προγράμματα σε ετήσια βάση.

Για τους περισσότερους αναλυτές, το «αμυντικό θαύμα» της Τουρκίας οφείλεται στον στόχο της στρατηγικής της αυτονομίας, καθώς η γειτονική χώρα επέμεινε στη μεταφορά τεχνολογίας από ξένους κολοσσούς σε συνδυασμό με μπαράζ επενδύσεων, θέτοντας τον κλάδο υπό την αιγίδα της Τουρκικής Προεδρίας.

Ταυτόχρονα, πρόκειται για τον «πιο σύγχρονο και τεχνολογικά προηγμένο τομέα της χώρας» κατά την «Daily Sabah», η οποία υπολογίζει πως το κόστος για Ερευνα και Ανάπτυξη (R&D) στον κλάδο έφτασε από 1,1 δισ. δολάρια το 2002 στα 20 δισ. δολάρια το 2024. Εξάλλου, στην εξαετία 2019-2024 η τουρκική αμυντική βιομηχανία επέκτεινε τις εξαγωγές της στην Ευρώπη, υπογράφοντας σχετικές συμφωνίες με την Ουκρανία, την Ουγγαρία, το Κόσοβο, την Πολωνία, την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Ρουμανία, την Εσθονία, τη Βοσνία- Ερζεγοβίνη, την Κροατία και την Πορτογαλία.

Το έντονο ενδιαφέρον της Αγκυρας ειδικά για την ιβηρική χερσόνησο -και κατ’ επέκταση τη Μεσόγειο- αποτυπώνεται και στο μνημόνιο συνεργασίας που υπέγραψαν το προηγούμενο έτος Ισπανία και Τουρκία, διερευνώντας την από κοινού ανάπτυξη ενός νέου προηγμένου εκπαιδευτικού αεροσκάφους για την ισπανική Πολεμική Αεροπορία, σε αντικατάσταση του στόλου των F-5 Tiger II.

Στην κατεύθυνση αυτή, «οι πωλήσεις στις ευρωπαϊκές χώρες, ιδίως στα μέλη της Ε.Ε., προσθέτουν αξιοπιστία στο επιχείρημα της Τουρκίας ότι είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην ευρωπαϊκή ασφάλεια», παρατηρεί το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Σπουδών (IISS), όταν το νέο αμυντικό δόγμα της Ε.Ε. αποτιμάται σε 800 δισ. ευρώ.

Οι κινήσεις της Αθήνας

Μπροστά στο δίχτυ διμερών συνεργασιών που απλώνει ολοένα και περισσότερο η Τουρκία με όχημα την προωθημένη αμυντική της τεχνολογία, σε περαιτέρω εμβάθυνση των σχέσεων με παραδοσιακούς και νέους συμμάχους στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου αποβλέπει το Πεντάγωνο.

Ηδη, προωθείται εντός του 2025 η διεξαγωγή μιας τριμερούς αμυντικής συνόδου με τη συμμετοχή της Κύπρου και της Αιγύπτου, ενώ εξακολουθεί η αμυντική συνεργασία στον Λίβανο με αναλώσιμα και κοινή εκπαίδευση.

Παράλληλα, η συνάντηση του υπουργού Εθνικής Αμυνας της Αρμενίας Σουρέν Παπικιάν με τον κ. Δένδια στο πλαίσιο της έκθεσης Defea επαναβεβαίωσε τους αμυντικούς δεσμούς των δύο χωρών, οι οποίοι παραμένουν ενεργοί όπως και με τον αραβικό κόσμο, καθώς ο υπουργός Εθνικής Αμυνας έχει επισκεφθεί 12 αραβικά κράτη οικοδομώντας δίκτυα συνεργασίας.