Ρωσία: Η απαγόρευση των εξαγωγών ντίζελ επικίνδυνη για την ίδια και τον κόσμο

Με τον χειμώνα του βορείου ημισφαιρίου να πλησιάζει και τις παγκόσμιες αγορές ντίζελ να είναι ήδη σφιχτές, η Ρωσία έχει απαγορεύσει τις εξαγωγές του καυσίμου που χρησιμοποιείται για τις μεταφορές, τη θέρμανση και τις βιομηχανικές δραστηριότητες. Πολλοί αναλυτές αναμένουν ότι η διακοπή θα είναι προσωρινή, αλλά άλλοι τη βλέπουν ως άλλο ένα παράδειγμα της Μόσχας να χρησιμοποιήσει ως όπλο τις εξαγωγές ενέργειας, καθώς η εισβολή της στην Ουκρανία εισέρχεται στον 20ο μήνα.

Ο περιορισμός περιλαμβάνει όλους τους τύπους ντίζελ, συμπεριλαμβανομένων των θερινών, χειμερινών και αρκτικών μειγμάτων, καθώς και βαρέων αποσταγμάτων, συμπεριλαμβανομένων των πετρελαιοειδών, σύμφωνα με το κυβερνητικό διάταγμα. Τέθηκε σε ισχύ στις 21 Σεπτεμβρίου, αλλά δεν έχει καταληκτική ημερομηνία.

Η Ρωσία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια αγορά ντίζελ. Μέχρι στιγμής φέτος, ήταν ο μοναδικός μεγαλύτερος θαλάσσιος εξαγωγέας καυσίμου τύπου ντίζελ στον κόσμο, ελάχιστα μπροστά από τις ΗΠΑ, σύμφωνα με στοιχεία της Vortexa που συγκεντρώθηκαν από το Bloomberg. Έχει εξάγει περισσότερα από 1 εκατομμύριο βαρέλια την ημέρα από τον Ιανουάριο έως τα μέσα Σεπτεμβρίου.

Εκ πρώτης όψεως, η απαγόρευση δεν θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στις χώρες της Δύσης που παρατάχθηκαν για να υποστηρίξουν την Ουκρανία αφού τα ρωσικά στρατεύματα πέρασαν τα σύνορα τον Φεβρουάριο του 2022. Οι παραδοσιακοί αγοραστές στην Ευρώπη σταμάτησαν να αγοράζουν από τη Ρωσία μετά την επίθεση. Αυτό ώθησε το εμπόριο αλλού, με την Τουρκία, τη Βραζιλία και τη Σαουδική Αραβία να αναδεικνύονται ως βασικοί προορισμοί.

Όμως, οι αγορές πετρελαίου είναι παγκόσμιες και η απώλεια μιας τόσο μεγάλης πηγής ανεφοδιασμού για παρατεταμένο χρονικό διάστημα είναι σχεδόν αδιανόητη. Από την πλευρά της, η Ρωσία πιθανότατα δεν έχει την πολυτέλεια να κρατήσει τις εξαγωγές για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα.

Τα ρωσικά βαρέλια που στάλθηκαν στη Σαουδική Αραβία και την Τουρκία απελευθέρωσαν το ντίζελ που παράγεται στα διυλιστήρια αυτών των χωρών. Αυτό τώρα εξάγεται στους πρώην αγοραστές της Ρωσίας στην Ευρώπη. Δεν είναι ένα αποτελεσματικό εμπόριο, αλλά διασφαλίζει ότι όλοι εξακολουθούν να παίρνουν τα καύσιμα που χρειάζονται. Η διακοπή των ρωσικών προμηθειών σε αυτά τα «φιλικά» κράτη κινδυνεύει να επηρεάσει τελικά τα «μη φιλικά» στη Δύση μέσω υψηλότερων τιμών και περιορισμένων εξαγωγών από χώρες όπως η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία.

Το επιχείρημα ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη χρονική στιγμή της διακοπής, καθώς το καλοκαίρι τελειώνει και οι Ευρωπαίοι καταναλωτές αρχίζουν να επικεντρώνονται στα χειμερινά καύσιμα. Το πετρέλαιο είναι ένα σημαντικό καύσιμο θέρμανσης σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, ιδιαίτερα στη Γερμανία. Το ντίζελ είναι το κύριο καύσιμο που χρησιμοποιείται στην οδική κυκλοφορία εμπορευμάτων, καθιστώντας το ζωτικής σημασίας στις αλυσίδες εφοδιασμού.

Εσωτερικές πιέσεις

Ωστόσο, υπάρχουν πιεστικοί λόγοι εντός της Ρωσίας για μια απαγόρευση των εξαγωγών, η οποία μπορεί να βλάψει τον τομέα διύλισης της Ρωσίας προτού πλήξει τους αγοραστές στην Ευρώπη.

Η Ρωσία παλεύει με μια αύξηση στις εγχώριες τιμές των καυσίμων που συμβάλλει στην ώθηση του πληθωρισμού, ακόμη και όταν ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έδωσε εντολή στην κυβέρνηση να περιορίσει αυτές τις αυξήσεις.

Παρά την επίσημη ασάφεια, έχει γίνει κατανοητό στη ρωσική κυβέρνηση ότι οι περιορισμοί θα είναι βραχύβιοι, σύμφωνα με έναν αξιωματούχο που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας. Το μέτρο θα διαρκέσει μόνο έως ότου δημιουργηθεί ένας νέος μηχανισμός της αγοράς για τη ρύθμιση των εγχώριων προμηθειών καυσίμων, δήλωσε άλλος αξιωματούχος.

Κέρδη από τις εξαγωγές

Τα ρωσικά διυλιστήρια κερδίζουν πολύ περισσότερα από την εξαγωγή ντίζελ παρά από την προμήθεια της εγχώριας αγοράς, και οι υψηλές διεθνείς τιμές έχουν δώσει ένα επιπλέον κίνητρο για εξαγωγές. Έτσι, η κυβέρνηση χρειάστηκε επανειλημμένα να βρει τρόπους για να εξασφαλίσει την κάλυψη των τοπικών αναγκών. Η αυστηρή απαγόρευση των εξαγωγικών ροών είναι απαραίτητη για να σταλεί ένα μήνυμα στη βιομηχανία ότι πρέπει να είναι πιο δεκτική στις παροτρύνσεις της κυβέρνησης και να επιτευχθεί συναίνεση με το υπουργικό συμβούλιο γρηγορότερα, είπε ένας από τους αξιωματούχους.

Δεν είναι σαφές, ωστόσο, πώς θα μπορούσε να μοιάζει ένας συμβιβασμός. Νωρίτερα, η κυβέρνηση εξέτασε επίσης απαγορευτικά υψηλούς εξαγωγικούς δασμούς και – ευνοϊκότερα για τη βιομηχανία πετρελαίου – υψηλότερες επιδοτήσεις για να ενθαρρύνει τις ροές στην εγχώρια αγορά.

Αυτές οι επιδοτήσεις ασκούν πίεση στα δημοσιονομικά και οι πληρωμές προς τα διυλιστήρια πετρελαίου τον Αύγουστο αυξήθηκαν στο υψηλότερο επίπεδο σε περισσότερο από ένα χρόνο εν μέσω ασθενέστερου ρουβλίου και υψηλότερων τιμών των καυσίμων, επιβαρύνοντας περαιτέρω τον προϋπολογισμό. Οι επιδοτήσεις μειώθηκαν στο μισό στις αρχές Σεπτεμβρίου.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η ρωσική κυβέρνηση χρησιμοποιεί σκληρά μέτρα για να κυριαρχήσει στους εγχώριους παραγωγούς καυσίμων.

Γνήσιες ανάγκες;

Η εγχώρια ζήτηση της Ρωσίας για ντίζελ είναι μεγάλο άγνωστο για τους παρατηρητές της βιομηχανίας.

Επίσημα, η χώρα αναμένεται να παράγει πάνω από 90 εκατομμύρια τόνους καυσίμου φέτος – που ισοδυναμεί με περίπου 1,9 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα – και καταναλώνει μόλις 40 εκατομμύρια τόνους από το σύνολο, αφήνοντας τους υπόλοιπους για εξαγωγές, σύμφωνα με στοιχεία του Pavel Zavalny. επικεφαλής της επιτροπής ενέργειας στην κάτω βουλή του κοινοβουλίου της Ρωσίας.

Ωστόσο, οι πολεμικές ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία δημιουργούν πρόσθετη ζήτηση. Τα καύσιμα χρειάζονται για στρατιωτικές μονάδες και καταναλωτές στα προσαρτημένα εδάφη στην ανατολική περιοχή της Ουκρανίας, τα οποία δεν διαθέτουν διυλιστήρια.

Πόσο καιρό θα διαρκέσουν;

Μπορεί να μην είναι δυνατό να διατηρηθεί η απαγόρευση εξαγωγών για πολύ προτού η Ρωσία αντιμετωπίσει περιορισμούς στην παραγωγική της ικανότητα. 

Η παράταση του μέτρου πέρα από τις αρχές Οκτωβρίου θα έβλαπτε τη βιομηχανία πετρελαίου της χώρας, δήλωσε πηγή που γνωρίζει την κατάσταση. Τα ρωσικά διυλιστήρια θα πρέπει να περικόψουν τη λειτουργία τους για να αποφύγουν τα υπερβολικά αποθέματα, καθώς ο διαθέσιμος αποθηκευτικός χώρος θα εξαντληθεί. Αυτό καθιστά εύλογο τον τερματισμό της απαγόρευσης στις αρχές Οκτωβρίου, σύμφωνα με την πηγή. 

Η απαγόρευση της Ρωσίας στις εξαγωγές ντίζελ και βενζίνης δεν μπορεί να διαρκέσει για πολύ, σύμφωνα με τη σύμβουλο βιομηχανίας FGE. Η αποτυχία επανεκκίνησης των εξαγωγών «θα αναγκάσει το κλείσιμο των διυλιστηρίων και θα είχε το αποτέλεσμα που προσπαθεί η Μόσχα να αντιμετωπίσει – υψηλότερες τιμές αντλίας και εγχώριες ελλείψεις καυσίμων», σημείωσε η εταιρεία.

 Bloomberg