Συμφώνησαν ΕΕ και Βρετανία για τη Βόρεια Ιρλανδία - Τι ειπώθηκε

Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ρίσι Σούνακ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσαν μια νέα συμφωνία για την τροποποίηση του Πρωτοκόλλου για τη Βόρεια Ιρλανδία - μια από τις πλέον ελαττωματικές πτυχές της διευθέτησης του Brexit (γεγονός που κάτι σημαίνει για την πολυπλοκότητα του ζητήματος). Με λίγη τύχη, το "Πλαίσιο του Windsor" μπορεί να βοηθήσει στην αποκατάσταση της φιλίας και της συνεργασίας μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να αρχίσει να αναιρεί μέρος της ζημιάς την οποία έχει προκαλέσει η ατυχής διεθνής εξέλιξη του διαζυγίου Λονδίνου και Βρυξελλών.

Η Βόρεια Ιρλανδία έθετε σε σοβαρή δοκιμασία το μέλλον της Βρετανίας εκτός ΕΕ. Όλα τα μέρη αναγνώρισαν ότι η δημιουργία - ξανά μετά από δεκαετίες - συνοριακών σταθμών και ελέγχων μεταξύ της βρετανικής επαρχίας της Βόρειας Ιρλανδίας από τη μία πλευρά και της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας από την άλλη θα έθετε σε κίνδυνο τη Συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, η οποία έφερε την ειρήνη στον ιρλανδικό Βορρά πριν από 25 χρόνια (το 1998).

Αυτό σήμαινε ωστόσο ότι η Βόρεια Ιρλανδία έπρεπε να παραμείνει μέρος της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς για τα αγαθά, κάτι το οποίο με τη σειρά του απαιτούσε τελωνειακά σύνορα στη θάλασσα μεταξύ του βρετανικού βορρά της Ιρλανδίας και του υπόλοιπου Ηνωμένου Βασιλείου. Χάρη στη βιασύνη του Βρετανού πρώην πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον να "ολοκληρώσει το Brexit", σε συνδυασμό με την παθολογική του απροσεξία όσον αφορά τις λεπτομέρειες, το πρωτόκολλο το οποίο προοριζόταν να διαχειριστεί αυτή τη ρύθμιση ήταν εξαρχής καταστροφικό.

Οι φιλοβρετανοί Ενωτικοί στον βρετανικό βορρά του νησιού της Ιρλανδίας βρήκαν τα αποτελέσματα της προηγούμενης ρύθμισης αφόρητα και μπλόκαραν τη λειτουργία της τοπικής κυβέρνησης της Βόρειας Ιρλανδίας, στην οποία μοιράζονται την εξουσία με τους φιλοϊρλανδούς Καθολικούς (που επιθυμούν την ενοποίηση όλου του νησιού υπό τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας), σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Αυτό είναι το αδιέξοδο το οποίο σκοπεύει να άρει η νέα συμφωνία.

Μια απλή και αποτελεσματική λύση

Η προτεινόμενη λύση είναι τόσο απλή που πρέπει να αναρωτηθεί κανείς: γιατί χρειάστηκε τόσο πολύ χρόνο προκειμένου να επιτευχθεί; Η πρόταση είναι τα εμπορεύματα τα οποία μεταφέρονται στη βρετανική Βόρεια Ιρλανδία από το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο να χωριστούν σε "κόκκινα" και "πράσινα" κανάλια - διαύλους. Εάν οι εγγεγραμμένοι Βρετανοί "έμπιστοι έμποροι" βεβαιώνουν ότι τα αγαθά τους είναι προς τελική πώληση μόνο στο βρετανικό βορρά της Ιρλανδίας, οι αποστολές αγαθών και προϊόντων δε θα απαιτούν τη συνήθη εκτεταμένη γραφειοκρατία και τελωνειακούς ελέγχους.

Η ΕΕ θα αποδέχεται επίσης τα πρότυπα δημόσιας υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου για ευαίσθητα προϊόντα όπως το νωπό κρέας που θα πωλείται στη Βόρεια Ιρλανδία, εφόσον τα προϊόντα θα φέρουν ετικέτα ότι δεν πρόκειται να πωληθούν στην ΕΕ, στην οποία ανήκει η Δημοκρατία της Ιρλανδίας. Τα οικονομικά - τελωνειακά σύνορα στη Θάλασσα της Ιρλανδίας (δηλαδή στο εσωτερικό της ίδιας χώρας, μεταξύ του νησιού της Βρετανίας και της βρετανικής Βόρειας Ιρλανδίας) ως επί το πλείστον θα καταργηθούν.

Σύμφωνα με το σχέδιο, οι κρατικές επιδοτήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου οι οποίες επηρεάζουν εταιρείες στη Βόρεια Ιρλανδία στις περισσότερες περιπτώσεις δε θα χρειάζεται πλέον να εγκρίνονται από τις Βρυξέλλες. Όταν η Βρετανία αλλάζει τους συντελεστές του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), οι αλλαγές θα μπορούν να εφαρμόζονται στη Βόρεια Ιρλανδία (εφόσον θα συμμορφώνονται με τα ελάχιστα όρια της ΕΕ).

Η συμφωνία αντιμετωπίζει επίσης πολλές άλλες δυσκολίες και μικροεκνευρισμούς τους οποίους προκαλούσε η προηγούμενη ρύθμιση. Τέλος τα τελωνειακά έγγραφα για δέματα τα οποία αποστέλλονται στη Βόρεια Ιρλανδία από φίλους, συγγενείς ή διαδικτυακούς πωλητές από τη Βρετανία. Ο σκύλος από το Λίβερπουλ μπορεί να ταξιδέψει στο Μπέλφαστ χωρίς διαβατήριο για κατοικίδια. Τα φάρμακα τα οποία έχουν εγκριθεί στη Βρετανία μπορούν να πωλούνται στη βρετανική Βόρεια Ιρλανδία ακόμη και αν η ΕΕ δεν τα έχει ακόμη εγκρίνει.

Στην πιο εκπληκτική προσαρμογή της ΕΕ στις επιθυμίες της Βρετανίας, ένα λεγόμενο "φρένο του Stormont" θα επιτρέπει στην τοπική κυβέρνηση της Βόρειας Ιρλανδίας να αμφισβητεί την εισαγωγή νέων κανόνων της ΕΕ στη βρετανική επαρχία. Αντί για αυτόματη εφαρμογή τους, μια δικομματική απαρτία του τοπικού νομοθετικού σώματος της Βόρειας Ιρλανδίας θα μπορεί να ζητεί από το Λονδίνο και τις Βρυξέλλες να ρίξουν μια δεύτερη ματιά στις αλλαγές. Εάν δεν μπορεί να επιτευχθεί συμφωνία και η Βόρεια Ιρλανδία αρνείται να συμμορφωθεί, η ΕΕ θα μπορεί να λαμβάνει στοχευμένα διορθωτικά μέτρα.

Καλή δουλειά

Ομολογουμένως, το σχέδιο δεν είναι τέλειο από τη σκοπιά των φιλοβρετανών Ενωτικών της Βόρειας Ιρλανδίας. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξακολουθεί να έχει τον τελευταίο λόγο για το τι ακριβώς απαιτεί η νομοθεσία της ΕΕ - αλλά αυτό δύσκολα θα μπορούσε να είναι διαφορετικό ως ρύθμιση.

Το γεγονός είναι ότι το σχέδιο δίνει περισσότερο έδαφος απ’ όσο περίμεναν οι Ενωτικοί και οι περισσότεροι Brexiteers στη Βρετανία, γι’ αυτό και θα πρέπει να το καλωσορίσουν χωρίς δεύτερη σκέψη. Οι ηγέτες του Δημοκρατικού Ενωτικού Κόμματος (DUP), του μεγαλύτερου φιλοβρετανικού-ενωτικού κόμματος στη Βόρεια Ιρλανδία, εξετάζουν ακόμη την απάντησή τους.

Οι κυβερνήσεις των χωρών της ΕΕ θα πρέπει επίσης να χαιρετίσουν τη συμφωνία. Οι γενναιόδωρες παραχωρήσεις της ΕΕ δεν θα τους κοστίσουν σχεδόν τίποτα και η αποκατάσταση φιλικών σχέσεων με το Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας είναι εντελώς προς το συμφέρον τους. Μόλις κυρωθεί και επίσημα αυτή η συμφωνία, οι προοπτικές για αμοιβαίο όφελος μέσω της ανανέωσης της διμερούς συνεργασίας σε μια σειρά θεμάτων λογικά θα βελτιωθούν σημαντικά.

Το Brexit δεν είναι εύκολο να αντιστραφεί, ορισμένες από τις ζημίες τις οποίες επέφερε, ωστόσο, μπορούν να διορθωθούν. Ο Σουνάκ και η φον ντερ Λάιεν έκαναν καλή δουλειά.

Bloomberg