Το ΝΑΤΟ ετοιμάζεται να ανταποκριθεί στην έκκληση Τραμπ για δαπάνη 5% του ΑΕΠ των μελών του για άμυνα

Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ άρχισαν να επεξεργάζονται μια συμφωνία για τη σημαντική αύξηση των αμυντικών δαπανών, με τρόπο που μπορεί να ικανοποιεί την απαίτηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να δαπανάται το 5% του ΑΕΠ των κρατών μελών για τον στρατό.

Οι διαπραγματευτές της στρατιωτικής συμμαχίας σημειώνουν πρόοδο σε μια πορεία για την επίτευξη του 5% του ΑΕΠ για αμυντικές και σχετικές με την άμυνα δαπάνες έως το 2032, πριν από τη σύνοδο κορυφής του Βορειοατλαντικού Συμφώνου στη Χάγη τον Ιούνιο, σύμφωνα με διπλωμάτες που επικαλείται το Bloomberg. Οι υπουργοί Εξωτερικών του ΝΑΤΟ θα συζητήσουν την πρωτοβουλία σε συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί σήμερα (14.5.2025) και αύριο (15.5.2025) στο τουρκικό θέρετρο της Αττάλειας.

Η μεσογειακή συνάντηση πραγματοποιείται εν μέσω επείγουσας διπλωματίας, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ πιέζει για να τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία. Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι είναι έτοιμος να συναντηθεί πρόσωπο με πρόσωπο με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στην Κωνσταντινούπολη αύριο Πέμπτη, καθώς οι αντιμαχόμενες πλευρές πιέζονται από αιτήματα για κατάπαυση του πυρός. Ο Ρώσος ηγέτης δεν έχει δώσει κανένα σημάδι ότι θα πάει.

Η συμφωνία για τις αμυντικές δαπάνες στην κλίμακα που απαιτεί ο Τραμπ -κανένα από τα 32 μέλη του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, δεν έχει επιτύχει αυτό το όριο- θα σηματοδοτούσε τη μεγαλύτερη αύξηση των δαπανών των δυτικών συμμάχων από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, καθώς τα μέλη του ΝΑΤΟ υποχωρούν μετά την έναρξη του πολέμου της Ρωσίας με την Ουκρανία.

Από την πρώτη του θητεία, ο Τραμπ κατηγορεί τους συμμάχους επειδή δεν έχουν επιτύχει το μακροχρόνιο όριο του 2% για τις δαπάνες. Οκτώ από τα 32 μέλη δεν είχαν φτάσει το 2% των δαπανών κατά την ετήσια έκθεση του ΝΑΤΟ τον Απρίλιο.

Ο Γενικός Γραμματέας Μαρκ Ρούτε πιέζει τους συμμάχους να συμφωνήσουν σε ένα επίπεδο 3,5% του ΑΕΠ για τα επόμενα επτά χρόνια, το οποίο θα συμπληρώνεται από ένα επιπλέον 1,5% που προορίζεται για ένα ευρύτερο σύνολο δαπανών που σχετίζονται με την άμυνα, σύμφωνα με ανώτερους διπλωμάτες.

Ο Ρούτε, μιλώντας σε δημοσιογράφους στις ΗΠΑ τον περασμένο μήνα, δήλωσε ότι ο στόχος της συνόδου κορυφής της Χάγης -η πρώτη του Τραμπ μετά την επιστροφή του στον Λευκό Οίκο- θα είναι η επανεξισορρόπηση των δαπανών εντός της συμμαχίας, λαμβάνοντας υπόψη το υπερβολικά μεγάλο ποσοστό των ΗΠΑ σε σύγκριση με τους Ευρωπαίους συμμάχους του ΝΑΤΟ και τον Καναδά. 

Οι υπουργοί στην Αττάλεια θα συζητήσουν για το είδος των δαπανών που θα προσμετρώνται στη συνιστώσα του 1,5%, συμπεριλαμβανομένων τομέων όπως η στρατιωτική κινητικότητα, τα αγαθά διπλής χρήσης και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, δήλωσαν οι διπλωμάτες, προσθέτοντας ότι οι συνομιλίες βρίσκονται σε αρχικό στάδιο.

Παρέμεινε ασαφές εάν το τμήμα αυτό θα περιλαμβάνει τις υφιστάμενες δαπάνες ή θα απαιτεί νέες δεσμεύσεις. Η πρόταση του Ρούτε περιλαμβάνει έναν τακτικό και αυστηρό μηχανισμό επαλήθευσης, σε αντίθεση με τους χαλαρότερους στόχους που θέτουν σήμερα οι σύμμαχοι.

Η αύξηση των δαπανών κατά μια τάξη μεγέθους στο χρονικό πλαίσιο που συζητείται θα είναι μια τεράστια πρόκληση, δήλωσε ένας ανώτερος Ευρωπαίος διπλωμάτης, αν και πολλοί θεωρούν τώρα την προσπάθεια απαραίτητη για να σταλεί ένα ισχυρό μήνυμα στο Κρεμλίνο. Ορισμένα μέλη του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της Ιταλίας και της Ισπανίας, μόλις πρόσφατα ανακοίνωσαν ότι έφτασαν το επίπεδο του 2%. Όλοι αναμένεται να επιτύχουν το παλιό σημείο αναφοράς μέχρι τη σύνοδο κορυφής, σύμφωνα με τις πηγές του Bloomberg.

Ο νέος βασικός στόχος του 3,5% βασίζεται σε νέα φιλόδοξα αμυντικά σχέδια που καταρτίζει το ΝΑΤΟ. Η συμμαχία έχει διανείμει λεπτομερείς, άκρως απόρρητους καταλόγους όπλων και άλλων δυνατοτήτων στις κυβερνήσεις των μελών, τους οποίους οι επικεφαλής των υπουργών Άμυνας θα συζητήσουν στις Βρυξέλλες σήμερα.

Οι κατάλογοι, γνωστοί ως στόχοι δυνατοτήτων, έχουν γίνει ευρέως αποδεκτοί από τους συμμάχους και είναι πιθανό να υπογραφούν σε συνάντηση των υπουργών Άμυνας στις Βρυξέλλες στις αρχές Ιουνίου. Αυτό θα αφήσει την επίσημη έγκριση στη σύνοδο κορυφής της 24ης και 25ης Ιουνίου στη Χάγη. Η σύνοδος κορυφής αναμένεται να είναι συντομότερη από τις προηγούμενες συναντήσεις και να επικεντρωθεί στις δαπάνες και τη βιομηχανική επανεκκίνηση, με αποκορύφωμα μια σύντομη δήλωση, σύμφωνα με Ευρωπαίους διπλωμάτες.

Ένας διπλωμάτης δήλωσε ότι το θέμα θα είναι η συμμαχία -και όχι το μέλλον της Ουκρανίας εντός αυτής. Ο σκεπτικισμός του Τραμπ για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ έχει βγάλει προς το παρόν την επιλογή αυτή από το τραπέζι- και δεν έχει επίσης συζητηθεί η επέκταση της δέσμευσης του ΝΑΤΟ ύψους 40 δισ. δολαρίων για τη στήριξη του κατεστραμμένου από τον πόλεμο κράτους που καταρτίστηκε πέρυσι.

Μια άλλη πρωτοβουλία του Ρούτε που βρίσκεται στο τραπέζι περιλαμβάνει την αναμόρφωση της αποτελεσματικότητας και της εσωτερικής διακυβέρνησης της συμμαχίας, δήλωσαν άνθρωποι που γνωρίζουν τις συζητήσεις. Η προσπάθεια αναδιοργάνωσης θα μπορούσε να προσελκύσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ, δήλωσε ένα πρόσωπο.