Guardian: Ο οίκος Christie's ακύρωσε δημοπρασία με αρχαιοελληνικά αγγεία

Αναστάτωση, αλλά και εκτεταμένη έρευνα προκάλεσε η απόφαση του γνωστού οίκου δημοπρασιών Christie's να αποσύρει αρχαιοελληνικά αγγεία από σημερινή δημοπρασία.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Guardian ο οίκος Christie's απέσυρε τα τέσσερα αρχαία ελληνικά αγγεία από τη δημοπρασία της Τρίτης, αφού κορυφαίος αρχαιολόγος ανακάλυψε ότι καθένα από αυτά συνδέεται με έναν καταδικασμένο έμπορο αρχαιοτήτων.

Ο Δρ Χρήστος Τσιρογιάννης, συνεργαζόμενος λέκτορας αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και ειδικός σε θέματα λεηλατημένων αρχαιοτήτων και δικτύων διακίνησης, δήλωσε στον Guardian ότι επιβαρυντικά στοιχεία βρίσκονταν μέσα στην αλληλογραφία του ίδιου του οίκου δημοπρασιών με τον έμπορο, η οποία κατασχέθηκε από την αστυνομία.

Ο ίδιος επέκρινε τον οίκο Christie's επειδή δεν αποκάλυψε ότι τα αντικείμενα, που είχαν προγραμματιστεί να βρίσκονται στη δημοπρασία του σήμερα 9 Απριλίου στη Νέα Υόρκη, θα μπορούσαν να εντοπιστούν στην… φαρέτρα του Gianfranco Becchina, ο οποίος καταδικάστηκε το 2011 για παράνομη εμπορία αρχαιοτήτων.

Πρόσθεσε δε ότι, ενώ ο κατάλογος του οίκου Christie's ανέφερε ότι είχε πουλήσει τρία από τα αντικείμενα στη δημοπρασία του 1979 στη Γενεύη, είχε παραλείψει το γεγονός ότι είχαν παραδοθεί στον οίκο δημοπρασιών από τον Becchina. «Πρόκειται για μια νέα εικόνα για τα τεχνάσματα που χρησιμοποιεί η αγορά στο υψηλότερο επίπεδό της. Σκόπιμα αποκλείουν τη σύνδεση ενός διακινητή σε αυτά τα τρία παραδείγματα, παρόλο που γνώριζαν αυτή τη σύνδεση εδώ και 45 χρόνια», δήλωσε.

Τι ήταν οι επίμαχες αρχαιότητες και ο κατάλογος

Οι επίμαχες αρχαιότητες περιλαμβάνουν ένα αττικό κύπελλο, διακοσμημένο με πολεμιστές και άλλες μορφές, και χρονολογούνται περίπου στην περίοδο 570-560 π.Χ. Υπολογίστηκε ότι μπορεί η πώλησή τους να έφτανε από 15.000 έως 20.000 δολάρια στη δημοπρασία των «Αρχαίων Ελληνικών Αγγείων από τη Συλλογή Zimmermann», αλλά τώρα έχει εξαφανιστεί από την ηλεκτρονική σελίδα, αφού ο οίκος δημοπρασιών αμφισβητήθηκε με τα στοιχεία του Τσιρογιάννη.

Ο κατάλογος των πωλήσεων σημειώνει: «Τα αρχαία ελληνικά αγγεία που συνέλεξε ο Δρ Manfred Zimmermann (1935-2011) συγκαταλέγονται στις καλύτερες ιδιωτικές συλλογές του είδους του που συγκεντρώθηκαν στα τέλη του 20ού-αρχές του 21ου αιώνα».

Άλλες αμφισβητούμενες αρχαιότητες περιελάμβαναν την παρτίδα 3, το καπάκι μιας λεκάνης ή κύπελλου διακοσμημένη με σφίγγες περίπου από το 570-550 π.Χ. και η αξία του εκτιμάται από $8.000 έως $12.000, και η παρτίδα 10, μια ύδρα ή δοχείο νερού με τον Διόνυσο με ένα κέρατο, που χρονολογείται περίπου την περίοδο 520-53 π.Χ. , και η αξία του υπολογίζεται από $7.000 έως $9.000. Έχουν επίσης εξαφανιστεί από τον διαδικτυακό κατάλογο.

Οι έρευνες του καθηγητή Τσιρογιάννη

Τα τελευταία 18 χρόνια, ο Τσιρογιάννης έχει εντοπίσει περισσότερες από 1.700 λεηλατημένες αρχαιότητες σε οίκους δημοπρασιών, γκαλερί, μουσεία και ιδιωτικές συλλογές, ειδοποιώντας την Ιντερπόλ και άλλες αστυνομικές δυνάμεις.

Αν και εδρεύει στο Κέιμπριτζ, διευθύνει την έρευνα παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων για την έδρα της Unesco για τις απειλές κατά της πολιτιστικής κληρονομιάς στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο στην Κέρκυρα, Ελλάδα.

Οι μυστικές διαδρομές των στοιχείων

Ο αείμνηστος Paolo Giorgio Ferri, ο Ιταλός εισαγγελέας που καταδίωξε και άσκησε δίωξη σε διακινητές λεηλατημένων αρχαιοτήτων, εκτιμούσε τόσο την έρευνα του Τσιρογιάννη που έθεσε στη διάθεσή του δεκάδες χιλιάδες εικόνες και άλλο αρχειακό υλικό, το οποίο κατασχέθηκε σε εφόδους της αστυνομίας από τoν Becchina και δεκάδες διακινητές, αναφέρει ο Guardian.

Ο Τσιρογιάννης είπε ότι έγγραφα σχετικά με την πώληση του Christie's το 1979 βρίσκονταν στο κατασχεθέν αρχείο του Becchina. Περιλαμβάνουν την αλληλογραφία του οίκου Christie's και τον κατάλογο δημοπρασιών, με αντικείμενα που κυκλώνει ο Becchina με κόκκινο στυλό.

Πιστεύει ότι, ενώ τα αποδεικτικά στοιχεία υποδηλώνουν ότι ο ιδιοκτήτης ήταν ένας «Mr Borowowza» με αντιπρόσωπο του Άμστερνταμ, αυτό ήταν ένα ψεύτικο όνομα, που απλώς εμφανιζόταν στη βάση της αλληλογραφίας των Christie's: «Όταν προέκυψε ένα πρόβλημα που σχετίζεται με αυτή τη Δημοπρασία, ο Christie's επικοινώνησε απευθείας με τον Becchina, κάτι που δείχνει ποιος είναι ο πραγματικός ιδιοκτήτης».

Σημείωσε ότι μια επιστολή του οίκου Christie's το 1981, σχετικά με την πώληση του 1979, ειδοποιούσε απευθείας τον Becchina ότι τον αποζημίωνε για χαμένες αρχαιότητες: «Αλλά αυτή η παρτίδα είναι μεταξύ των ίδιων αποστολών της πώλησης του «Mr Borowowza» το 1979 μέσω [του αντιπροσώπου του Άμστερνταμ ]. Γιατί η Christie's ειδοποίησε απευθείας τον Becchina; Η απάντηση είναι ότι ο πραγματικός ιδιοκτήτης και αποστολέας ήταν ο Becchina», γράφει ο Guardian.

Το αγγείο με τον Θησέα

Ένα άλλο αγγείο που αποσύρθηκε από τη σημερινή πώληση, ήταν μια λήκυθος ή βάζο με λάδι, που απεικονίζει τον Αθηναίο ήρωα Θησέα,και χρονολογείται από το 500-490 π.Χ. και η αξία του υπολογίζεται σε $20.000 έως $30.000.

Σύμφωνα με το ιστορικό της συλλογής, ο οίκος Christie's είχε δηλώσει ότι ο Zimmermann το είχε αγοράσει από έναν Γερμανό αντιπρόσωπο στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Σημειώνει ότι, όπως και οι παρτίδες 1 και 3, εκτέθηκε σε δύο γερμανικά μουσεία τα τελευταία χρόνια.

Και πάλι, δεν έγινε λόγος για τον Becchina. Ωστόσο, μεταξύ του υλικού που του απέσπασε η αστυνομία είναι μια εικόνα αυτού του αγγείου σε σπασμένη κατάσταση, χωρίς το στόμιο και το χείλος του.

Ο Τσιρογιάννης είπε σχετικά: «Δεν υπάρχει αναφορά κατάστασης για το κομμάτι στον κατάλογο των Christie's [Απρίλιος]… Τώρα είναι σε άριστη κατάσταση, αλλά δεν λένε τίποτα… Σύμφωνα με χειρόγραφες σημειώσεις του ίδιου του Becchina, η λήκυθος του παραδόθηκε στις 21 Απριλίου 1990, το οποίο εξηγεί πώς το απέκτησε ο Zimmermann στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Αλλά αυτό που παραλείπεται είναι η πιο κρίσιμη πληροφορία, ότι είναι από τον Becchina».

Και πρόσθεσε: «Ούτε ο οίκος δημοπρασιών, ούτε ο συλλέκτης ή η οικογένειά του, ούτε καν τα μουσεία μπαίνουν στον κόπο να ελέγξουν τις αρχές για να δουν εάν εμπλέκονται στην έκθεση παράνομων αντικειμένων».

Τι απαντάει ο Οίκος δημοπρασιών

Ένας εκπρόσωπος του οίκου Christie's απάντησε σχετικά στον Guardian: «Η Christie's ασχολείται με προσεκτική έρευνα προέλευσης, δημοσιεύει τους καταλόγους μας πολύ πριν από τις δημοπρασίες μας και καλεί το κοινό να τους εξετάσει. Όταν λαμβάνουμε ερωτήματα όπως αυτό, τα λαμβάνουμε σοβαρά υπόψη».

Και πρόσθεσε: «Όπως πάντα, οι αναφορές κατάστασης είναι διαθέσιμες κατόπιν αιτήματος».