Η αρχαία Δήλος σε τρισδιάστατη μορφή: η τεχνολογία CirculAR αναβιώνει τα σημαντικά μνημεία της

Το ιερό κατά την Aρχαιότητα νησί της Δήλου, αυτή η μακρόστενη λωρίδα γης που για χιλιετίες αποτέλεσε πολιτιστικό, οικονομικό και θρησκευτικό κέντρο, «ζωντανεύει» ξανά με τη βοήθεια της καινοτόμου εφαρμογής επαυξημένης πραγματικότητας CirculAR.

Η εφαρμογή CirculAR αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου APSIM με τον συντονισμό της ερευνητικής ομάδας I-SENSE του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Συστημάτων Επικοινωνίας και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ) του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και τη συμμετοχή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ (Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Δίου), του Επιγραφικού Μουσείου Αθηνών και των εταιρειών «ΓΕΩΑΝΑΛΥΣΗ ΑΕ» και «Comic ΙΚΕ». Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο της δράσης «Ερευνώ- Δημιουργώ- Καινοτομώ» της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας, που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Με ένα απλό smartphone ή tablet, οι χρήστες της εφαρμογής μπορούν βιώσουν μια επαυξημένη εμπειρία: να «ζωντανέψουν» τα μνημεία της Δήλου, να τα δουν τρισδιάστατα, να τα περιστρέψουν, να περιηγηθούν γύρω τους και να απολαύσουν μια εντελώς νέα, βιωματική εμπειρία επίσκεψης. Ο Ναός του Απόλλωνα, η Στοά και ο Οίκος των Ναξίων, τα Προπύλαια, τα Ανδρεία των Λεόντων, όλα αυτά που σήμερα διακρίνονται από τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπά τους, αναβιώνουν με τη βοήθεια της επαυξημένης πραγματικότητας και την αξιοποίηση επιστημονικά τεκμηριωμένου περιεχομένου.

«Γεφυρώνουμε στην πραγματικότητα τη φαντασία του σήμερα με τη ζωή του τότε. Μέσα από την εφαρμογή δεν βλέπεις απλά πέτρες ή θεμέλια, βλέπεις ιστορίες, βλέπεις αρχιτεκτονική, βλέπεις ανθρώπινες δραστηριότητες.

Οπότε η εφαρμογή γίνεται ένα μέσο ερμηνείας, κατανόησης και ένα εκπαιδευτικό εργαλείο, που βασίζεται σε επιστημονική ακρίβεια, και στην ουσία μετατρέπει τον απλό πολίτη από παθητικό θεατή σε ενεργό εξερευνητή. Έτσι, η κάθε περιήγηση γίνεται ανακάλυψη, πλοήγηση, συλλογή γνώσης, αλληλεπίδραση, σύνδεση», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δρ. Άγγελος Αμδίτης, συντονιστής του έργου και διευθυντής έρευνας και ανάπτυξης του ΕΠΙΣΕΥ/ΕΜΠ.

Κατά τον κ. Αμδίτη η μεγαλύτερη αξία της εφαρμογής είναι «ότι λειτουργεί σαν μια γέφυρα χρόνου, μεταφέρει το παρελθόν στο παρόν και το παρόν στο μέλλον. Έτσι μας βοηθάει όχι μόνο να σώζουμε την υλική αλλά και την άυλη διάσταση της Ιστορίας. Να δημιουργούμε γνώση, εμπειρία, να δημιουργούμε σχέση του ανθρώπου με τον χώρο».

Η εφαρμογή χρησιμοποιεί τεχνικές παιχνιδοποίησης (gamification) και τρισδιάστατης μοντελοποίησης που μετατρέπουν κάθε περιήγηση σε παιχνίδι ανακάλυψης. Επιπλέον, με χρήση της κάμερας, αισθητήρων ενσωματωμένων στα κινητά τηλέφωνα και αλγορίθμων χωρικής χαρτογράφησης και εντοπισμού θέσης, η εφαρμογή «διαβάζει» το τοπίο και τοποθετεί ψηφιακά τα μνημεία ή τα ίχνη του παρελθόντος εκεί ακριβώς όπου κάποτε υπήρχαν. «Ο χρήστης συμμετέχει, μαθαίνει και συνδέεται συναισθηματικά με το μνημείο μετατρέποντας την ιστορική μνήμη σε προσωπική εμπειρία. Και αυτό είναι το ζητούμενο, για να ξανασυνδεθούμε δημιουργικά με το παρελθόν» παρατηρεί η ερευνήτρια δρ. Τίνα Κατίκα, επικεφαλής του τμήματος XR στο I-SENSE.

Η εφαρμογή δεν περιορίζεται μόνο στη Δήλο. Μέσα από την ίδια τεχνολογία, ο χρήστης μπορεί να περιηγηθεί και σε άλλα μνημεία του ελληνικού χώρου, όπως στην Επισκοπική Βασιλική του Δίου Πιερίας ή στη Σκευοθήκη του Φίλωνος, ένα σπουδαίο οικοδόμημα του 347 π.Χ. που φυλάσσει την τεχνολογική μνήμη των πολεμικών πλοίων της αρχαιότητας. Η εικονική του ανακατασκευή βασίστηκε σε σωζόμενη επιγραφή που σήμερα εκτίθεται στο Επιγραφικό Μουσείο Αθηνών. Στόχος είναι στο μέλλον να ενταχθούν στην εφαρμογή και άλλα μνημεία.

Η δημιουργία της εφαρμογής ήταν αποτέλεσμα πολύπλευρης συνεργασίας ανάμεσα σε επιστήμονες από διαφορετικά πεδία: αρχαιολόγους, ιστορικούς, μηχανικούς πληροφορικής, σχεδιαστές διεπαφών, εκπαιδευτικούς και ειδικούς στη χάραξη πολιτιστικής πολιτικής.

«Στη συνάντηση αυτών των πεδίων γεννήθηκε κάτι μοναδικό: ένας κοινός τρόπος να αφηγηθούμε το παρελθόν με τα μέσα του μέλλοντος. Η διεπιστημονικότητα αυτή, αν και απαιτητική και συχνά πολύπλοκη -- καθώς χρειάζεται να γεφυρώσει διαφορετικές μεθόδους, γλώσσες και οπτικές -- αποδεικνύεται ανεκτίμητη. Χάρη σε αυτή τη δημιουργική σύμπραξη, η τεχνολογία μπορεί να αποκτά βάθος, η ιστορία αποκτά φωνή και η πολιτιστική μας κληρονομιά καταφέρνει να διασώζεται και αναβιώνει με τρόπο αυθεντικό, έγκυρο, προσβάσιμο από όλους και βιωματικό», υπογραμμίζει ο κ. Αμδίτης.

Η εφαρμογή CirculAR είναι διαθέσιμη δωρεάν για συσκευές Android μέσω του Google Play Store και για iOS μέσω του App Store.