Η επανάσταση του Θερίσου  

Η επανάσταση του Θερίσου ήταν ένα κίνημα το οποίο λίγοι έχουν κατανοήσει τη σημασία του σήμερα.

Ήταν συνέχεια του κινήματος των Λάκκων το 1904 όπως έμεινε γνωστό, αλλά ήταν σαφώς πιο οργανωμένο και είχε περισσότερη λαϊκή απήχηση στον κόσμο.

Ο πρίγκιπας Γεώργιος δευτερότοκος γιος του Βασιλέα Γεωργίου των Ελλήνων επιλέχθηκε από τις μεγάλες δυνάμεις της εποχής Ιταλία, Γαλλία, Αγγλία, Ρωσία και Αυστρία-Γερμανία για να κυβερνήσει ως ύπατος αρμοστής το νησί της Κρήτης.

Ο πρίγκιπας ήταν αρκετά αυταρχικός και κυβέρνησε ουσιαστικά σαν ένας μονάρχης πράγμα που τον έφερε αντιμέτωπο με φιλελεύθερα μυαλά της εποχής του.

Η ρήξη με τον Ελευθέριο Βενιζέλο ήλθε το 1901 μετα την οριστική απομάκρυνση του υπουργού δικαιοσύνης της οποίας προηγήθηκε παραίτηση.

Στα πρόσωπα του Ελευθέριου Βενιζέλου, του Κ. Μάνου, του Ι. Σφακιανάκη και του Κ. Φούμη συσπειρώθηκε όλος ο Κρητικός λαός και το ζητούμενο ήταν ένα. Η ένωση μετα του ελεύθερου βασιλείου της Ελλάδος.

Το κίνημα ξεκίνησε στις 10 Μαρτίου 1905 και γρήγορα οι ιδέα της ένωσης πλημμύρησε ολόκληρο το νησί. Συλλαλητήρια στο Ηράκλειο, αλλά και σε άλλες πόλεις της Κρήτης αλλά και της Ελλάδος το έκαναν γρήγορα δημοφιλές.

Ενδεικτικά της άριστης οργάνωσης του κινήματος είναι η έκδοση εφημερίδας, η έκδοση πρακτικών των συνεδριάσεων της προσωρινής κυβέρνησης, η έκδοση γραμματοσήμου και η έκδοση εσωτερικού δανεισμού σε γραμμάτια με υπόσχεση 6% τόκο μετα την οριστική λύση του Κρητικού ζητήματος.

Ο πρίγκιπας έχασε κάθε δημοτικότητα που του είχε απομείνει και μετα από αρκετές μάχες μεταξύ επαναστατών μεγάλων δυνάμεων και Κρητικής χωροφυλακής άρχισε να σκέφτεται το ενδεχόμενο να παραιτηθεί.

Τον Οκτώβριο του 1905 σε σύσκεψη μεταξύ των Μεγάλων δυνάμεων και της ηγεσίας του επαναστατικού κινήματος με επικεφαλής τον Ελευθέριο Βενιζέλο αποφασίζεται η κάθοδος στην Κρήτη διεθνούς εξεταστικής επιτροπής ώστε να εξετάσει από κοντά το Κρητικό ζήτημα.

Η επανάσταση είχε πέτυχει! Μερικούς μήνες μετα ολοκληρώθηκε η αξιολόγηση η οποία ως αναφορά είχε ότι δεν χρειάζεται πλέον η παρουσία δυνάμεων κατοχής, και η σύσταση Κρητικού στρατού με Έλληνες αξιωματικούς στο νησί και θα μπορούσε να τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ξανά το Κρητικό ζήτημα.

Ο πρίγκιπας έφυγε για την Ελλάδα το 1906 και στη θέση του ήλθε ο πεπειραμένος Έλληνας πολιτικός Αλέξανδρος Ζαΐμης μετέπειτα διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος.

Πηγές: Βικιπαίδεια ,Ιστορία Ελληνική και παγκόσμια, Cretan History / Μύθοι και Θρύλοι της Κρήτης