Φον ντερ Λάιεν: Παρουσιάζει τις πολιτικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Τις πολιτικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες, που θα αναλάβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το 2025, θα παρουσιάσει η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, την Τετάρτη, στο πλαίσιο της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η οποία ξεκινά σήμερα, Δευτέρα, στο Στρασβούργο.

Επίσης, στην Ολομέλεια του Φεβρουαρίου (10-13) αναμένεται να πραγματοποιηθεί συζήτηση, μεταξύ άλλων, για την «ακλόνητη στήριξη από το ΕΚ προς την Ουκρανία», τρία χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου, για την αντίδραση της ΕΕ στις «απειλές της κυβέρνησης Τραμπ» σχετικά με την επιβολή δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα, για το «μέλλον της στρατηγικής της ΕΕ για τη Μέση Ανατολή», αλλά και για τις «απειλές στις επικοινωνιακές υποδομές κατά της κυριαρχίας της ΕΕ», με ξεχωριστή συζήτηση για το υπό δημιουργία δορυφορικό σύστημα της ΕΕ, το IRIS², έναν πολυτροχιακό σχηματισμό 290 δορυφόρων.

Ιδιαίτερο, επίσης, ενδιαφέρον αναμένεται να παρουσιάσει η συζήτηση για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, η συζήτηση για τη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών ΕΕ - Mercosur και για τις ανησυχίες που έχουν εκφραστεί για τον αντίκτυπό της στην ευρωπαϊκή γεωργία και εκείνη που αφορά στους «ελέγχους εξαγωγών μικροτσίπ τεχνητής νοημοσύνης από τις ΗΠΑ». Όπως και οι συζητήσεις για την αντιμετώπιση των ελλείψεων προσωπικού και βελτίωση των συνθηκών εργασίας στον τομέα της Υγείας, και για τις απειλές κατά των δημοσιογράφων στην ΕΕ, επτά χρόνια από τιην δολοφονία του δημοσιογράφου Ján Kuciak και της αρραβωνιαστικιάς του Martina Kušnírová, στη Σλοβακία.

Επιπλέον, θα συζητηθεί η αύξηση της βίας των συμμοριών στη Σουηδία, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένεται να κάνει δηλώσεις σχετικά με τη «διασυνοριακή αναγνώριση των εγγράφων οικογενειακής κατάστασης των ομόφυλων ζευγαριών και των παιδιών τους στην επικράτεια της ΕΕ».

Συζήτηση για τις «απειλές της κυβέρνησης Τραμπ»

Την Τρίτη, το ΕΚ θα εξετάσει την κατάσταση των εμπορικών σχέσεων ΕΕ-ΗΠΑ, τις πολυμερείς διεθνείς σχέσεις και την αντίδραση της ΕΕ αν οι ΗΠΑ επιβάλουν δασμούς σε ευρωπαϊκά προϊόντα. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ΕΕ έχει εμπορικό πλεόνασμα 154 δισ. ευρώ σε αγαθά με τις ΗΠΑ, ενώ οι ΗΠΑ διατηρούν πλεόνασμα 104 δισ. ευρώ στο ισοζύγιο υπηρεσιών, με αποτέλεσμα συνολικό εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ της τάξης του 3% επί της συνολικής αξίας των συναλλαγών ύψους 1,5 τρισ. ευρώ. Το 2023, οι ΗΠΑ ήταν ο μεγαλύτερος εταίρος για τις εξαγωγές αγαθών της ΕΕ και ο δεύτερος μεγαλύτερος εταίρος για τις εισαγωγές αγαθών από την ΕΕ.

Την Τετάρτη, οι ευρωβουλευτές θα συζητήσουν την πρόσφατη απόφαση της νέας κυβέρνησης των ΗΠΑ να αποσυρθεί από τον ΠΟΥ και τη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, αλλά και την αναστολή της αναπτυξιακής βοήθειας (με πολύ περιορισμένες εξαιρέσεις) για τρεις μήνες και τις κινήσεις σχετικά με τη Διεθνή Υπηρεσία Βοήθειας των ΗΠΑ (USAID). Παράλληλα με τους εκπροσώπους της Επιτροπής, οι ευρωβουλευτές θα συζητήσουν τον αντίκτυπο αυτών των αποφάσεων σε διεθνές επίπεδο και τη μελλοντική συμμετοχή της ΕΕ σε αυτές τις παγκόσμιες πρωτοβουλίες.

Επιπλέον, το ΕΚ θα συζητήσει «πώς αντιμετωπίζεται η απόφαση των ΗΠΑ να περιορίσουν την εξαγωγή μικροκυκλωμάτων που χρησιμοποιούνται για μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης σε ορισμένα κράτη μέλη της ΕΕ». Σύμφωνα με τις επίσημες ενημερώσεις, οι ποσοστώσεις εξαγωγών, που εγκρίθηκαν από την απερχόμενη κυβέρνηση Μπάιντεν, τον Ιανουάριο του 2025, για «λόγους ασφαλείας», θα επηρεάσουν 120 χώρες σε ολόκληρο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας, αλλά και 17 κρατών μελών της ΕΕ (Αυστρία, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία και Σλοβενία).

Σε προφορική ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι ευρωβουλευτές αναφέρουν ότι «η απόφαση αποτελεί σημαντική πρόκληση για τη λειτουργία της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, καθώς χωρίζει τα κράτη μέλη σε διαφορετικές βαθμίδες και θέτει σε κίνδυνο την κοινή προσέγγιση της ΕΕ όσον αφορά την τεχνητή νοημοσύνη». Το 2023, το ΕΚ ενέκρινε νομοθεσία «για την ενίσχυση της εγχώριας βιομηχανίας μικροκυκλωμάτων της ΕΕ για την ενίσχυση της στρατηγικής αυτονομίας και ασφάλειας της Ευρώπης». Επισημαίνεται ότι «η τεχνητή νοημοσύνη και η μηχανική μάθηση απαιτούν μεγάλες ποσότητες υπολογιστικής ισχύος και ειδικό υλικό, όπως μονάδες επεξεργασίας γραφικών. Αυτά τα εξειδικευμένα τσιπ υπολογιστών είναι ταχύτερα από τους κανονικούς επεξεργαστές σε εργασίες μηχανικής μάθησης».

Πρόγραμμα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το 2025

Την Τετάρτη, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, θα παρουσιάσει το πρόγραμμα εργασίας της Επιτροπής για το 2025, δηλαδή, τις βασικές πολιτικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες που έχουν προγραμματιστεί γι' αυτή τη χρονιά.

Σε ξεχωριστή συζήτηση την ίδια μέρα (Τετάρτη), οι ευρωβουλευτές θα συζητήσουν με εκπροσώπους του Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τη «στρατηγική της ΕΕ για την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας και τη διασφάλιση της βιώσιμης ευημερίας», που παρουσιάστηκε πρόσφατα. Η «Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας», όπως αποκαλείται, περιλαμβάνει τρεις βασικούς τομείς δράσης: καινοτομία, απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και ασφάλεια. Προσδιορίζει επίσης πέντε οριζόντιους παράγοντες διευκόλυνσης της ανταγωνιστικότητας: απλούστευση κανονιστικού πλαισίου, μείωση των φραγμών στην ενιαία αγορά, χρηματοδότηση της ανταγωνιστικότητας, προώθηση δεξιοτήτων και ποιοτικών θέσεων εργασίας και καλύτερος συντονισμός των πολιτικών σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο.

Το πρόγραμμα εργασίας θα περιγράφει λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται να εφαρμόσει τις πολιτικές κατευθυντήριες γραμμές της, τις οποίες παρουσίασε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιούλιο του 2024. Αυτές εστιάζουν στη βιώσιμη ευημερία και ανταγωνιστικότητα, στην άμυνα και την ασφάλεια, στην ενίσχυση του κοινωνικού μοντέλου της ΕΕ, στην ποιότητα ζωής, στην προστασία της δημοκρατίας και στην προάσπιση των αξιών της ΕΕ, σε μια παγκόσμια Ευρώπη και στη μελλοντική θωράκιση της ΕΕ.

Συζήτηση για τη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών ΕΕ-Mercosur

Την Πέμπτη, το ΕΚ θα επανεξετάσει τη συμφωνία ΕΕ-Mercosur, «εν μέσω αυξανόμενου προστατευτισμού και στο πλαίσιο των ανησυχιών για τον αντίκτυπο της συμφωνίας στην ευρωπαϊκή γεωργία». Υπενθυμίζεται ότι στις 6 Δεκεμβρίου 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι ιδρυτικές χώρες της Mercosur (Αργεντινή, Βραζιλία, Παραγουάη και Ουρουγουάη) κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία για εταιρική σχέση ΕΕ-Mercosur (ελεύθερων συναλλαγών). Οι αρμόδιοι ευρωβουλευτές χαιρέτισαν τη συμφωνία, η οποία ολοκληρώθηκε έπειτα από χρόνια διαπραγματεύσεων, ενώ άλλοι εξέφρασαν ανησυχίες. Η συμφωνία βρίσκεται σε φάση νομικού ελέγχου και μόλις μεταφραστεί σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα την υποβάλει προς έγκριση στο ΕΚ και στις κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ. Όπως συμβαίνει με κάθε εμπορική συμφωνία, το ΕΚ πρέπει να δώσει τη συγκατάθεσή του πριν από τη σύναψή της και την έναρξη ισχύος της.

Εάν τελικά επικυρωθεί, θα καταργήσει σταδιακά τους δασμούς στο 91% των εξαγωγών της ΕΕ προς τη Mercosur και στο 92% των εξαγωγών της Mercosur προς την ΕΕ. «Οι ευαίσθητες γεωργικές εισαγωγές θα ελέγχονται μέσω ποσοστώσεων, δασμών εντός ποσόστωσης, παρατεταμένων περιόδων σταδιακής εισαγωγής και διασφαλίσεων για την αντιμετώπιση πιθανών διαταραχών της αγοράς», αναφέρεται στις επίσημες ανακοινώσεις.

Συζητήσεις για την κατάσταση σε Ουκρανία, Μέση Ανατολή, Γεωργία και Σερβία

Σύμφωνα με ανάρτηση της προέδρου του ΕΚ, Ρομπέρτα Μέτσολα, ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου της Ουκρανίας, Ρουσλάν Στέφαντσουκ, αποδέχτηκε την πρόκληση και θα απευθύνει ομιλία «προς το Σώμα και τον κόσμο», όπως σημειώνει η ίδια. Αμέσως μετά, στη συζήτηση με εκπροσώπους του Συμβουλίου (της ΕΕ) και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την Τρίτη, οι ευρωβουλευτές θα μνημονεύσουν τα τρία χρόνια από την έναρξη της «βάναυσης στρατιωτικής εισβολής της Μόσχας στην Ουκρανία», ενώ σχετικό ψήφισμα αναμένεται να υποβληθεί στη σύνοδο της ολομέλειας του Μαρτίου.

Σε ξεχωριστή συζήτηση, την Τετάρτη το πρωί, οι ευρωβουλευτές θα εξετάσουν τη «συνεχιζόμενη καταστολή από το Κρεμλίνο της ρωσικής αντιπολίτευσης», ένα χρόνο μετά τη δολοφονία του Αλεξέι Ναβάλνι, ενώ την ίδια ημέρα, το απόγευμα, θα συζητήσουν «την ανάγκη στοχευμένης στήριξης των περιφερειών της ΕΕ που συνορεύουν με τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και την Ουκρανία με εκπροσώπους της Πολωνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής». Υπενθυμίζεται ότι οι ευρωβουλευτές, σε παλιότερο ψήφισμά τους, είχαν εκφράσει, μεταξύ άλλων, την ακλόνητη στήριξή τους προς την Ουκρανία.

Την Τρίτη το απόγευμα, οι ευρωβουλευτές θα συζητήσουν την υπό διαμόρφωση στρατηγική της ΕΕ για τη Μέση Ανατολή με εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της πολωνικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ. Την Πέμπτη, το ΕΚ αναμένεται να συζητήσει την κατάσταση στη Γεωργία, και να καταδικάσει «τη βίαιη καταστολή από τις αρχές της Γεωργίας των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων», ενώ οι ευρωβουλευτές θα συζητήσουν (την Τρίτη) τις εξελίξεις στη Σερβία μετά το «κίνημα κατά της διαφθοράς» που έχει δημιουργηθεί και τις διαμαρτυρίες φοιτητών και του κόσμου στους δρόμους της χώρας. Σε ανοικτή επιστολή που δημοσιεύθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2025, η επίτροπος Διεύρυνσης, Μάρτα Κος, ζήτησε πλήρη, αμερόληπτη και ταχεία διερεύνηση των περιστατικών βίας κατά διαδηλωτών.

Συζήτηση με Λαγκάρντ, οι επικοινωνιακές υποδομές κατά της κυριαρχίας της ΕΕ και οι ελλείψεις στον τομέα της Υγείας

Επιπλέον, κατά την ολομέλεια του Φεβρουαρίου αναμένεται να πραγματοποιηθούν συζητήσεις, με παρεμβάσεις και δηλώσεις του Συμβουλίου της ΕΕ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής:

Για την οικονομία της ΕΕ και τις δραστηριότητες της ΕΚΤ με την Κριστίν Λαγκάρντ: Τη Δευτέρα, η πρόεδρος της ΕΚΤ θα ενημερώσει τους ευρωβουλευτές σχετικά με την ευρωπαϊκή και παγκόσμια οικονομία και τις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ενώ την Τρίτη, οι ευρωβουλευτές θα εγκρίνουν τις ετήσιες συστάσεις τους προς την ΕΚΤ σχετικά με τα ζητήματα, στα οποία θα πρέπει να δώσει προτεραιότητα (σ.σ: ανάγκη να καταπολεμηθεί ο πληθωρισμός και να αντιμετωπιστούν οι αυξανόμενες γεωοικονομικές εντάσεις), καθώς και οι δευτερεύοντες στόχοι, που θα πρέπει να επιδιώξει ενεργά η ΕΚΤ για τη διατήρηση της σταθερότητας των τιμών.

Για τις απειλές στις επικοινωνιακές υποδομές κατά της κυριαρχίας της ΕΕ: Την Πέμπτη, θα αξιολογηθεί η πρόοδος της ΕΕ για τη μείωση της στρατηγικής της εξάρτησης στον τομέα των υποδομών επικοινωνίας ζωτικής σημασίας. Οι ευρωβουλευτές αναμένεται να εκφράσουν «τις ανησυχίες τους ότι τα κράτη μέλη μπορούν να καταφύγουν σε εναλλακτικούς προμηθευτές κυβερνητικών υποδομών επικοινωνίας πριν το σύστημα της ΕΕ IRIS² τεθεί σε λειτουργία το 2030». Το ΕΚ είχε δηλώσει την υποστήριξή του για την ανάπτυξη του IRIS² τον Φεβρουάριο του 2023 και τον Δεκέμβριο του 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέγραψε σύμβαση για το IRIS², έναν πολυτροχιακό σχηματισμό 290 δορυφόρων, με την κοινοπραξία SpaceRISE. Με βάση αυτή την εταιρική σχέση θα αναπτυχθεί, εκτοξευθεί και θα τεθεί σε λειτουργία το νέο δορυφορικό σύστημα της ΕΕ, σηματοδοτώντας «ένα σημαντικό βήμα προόδου όσον αφορά στη διασφάλιση της κυριαρχίας επικοινωνίας και της ασφαλούς συνδεσιμότητας της Ευρώπης».

Για τις απειλές κατά δημοσιογράφων στην ΕΕ, επτά χρόνια από τις δολοφονίες Kuciak-Kušnírová: Την Τετάρτη, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σε συζήτηση με το Συμβούλιο και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, θα αξιολογήσει την κατάσταση της ελευθερίας των ΜΜΕ στην ΕΕ και θα συζητήσει τρόπους προστασίας των δημοσιογράφων, και την εξέλιξη όσον αφορά στα πρόσφατα νομοθετήματα της ΕΕ (σ.σ.: πράξη για την ελευθερία των ΜΜΕ, οδηγία κατά των SLAPP, νομοθεσία για τις ψηφιακές υπηρεσίες). Υπενθυμίζεται ότι ο Ján Kuciak και η αρραβωνιαστικιά του Martina Kušnírová δολοφονήθηκαν στις 21 Φεβρουαρίου 2018 στο σπίτι τους στη Σλοβακία. Την περίοδο εκείνη, ο Kuciak είχε δημοσιεύσει άρθρα για μεγάλης κλίμακας φοροδιαφυγή, φορολογική απάτη, διαφθορά και ξέπλυμα χρήματος, ενώ ερευνούσε αρκετούς επιχειρηματίες με διασυνδέσεις με πολιτικούς υψηλού επιπέδου. Οι έρευνες και οι δικαστικές υποθέσεις κατά των δραστών βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη.

Για την αντιμετώπιση των ελλείψεων προσωπικού και βελτίωση των συνθηκών εργασίας στον τομέα της Υγείας: Την Τρίτη, οι ευρωβουλευτές και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα συζητήσουν τις εργασιακές ανάγκες της ΕΕ για τον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης και τον τρόπο διασφάλισης της ποιοτικής απασχόλησης. Ο ΠΟΥ προβλέπει έλλειψη 4,1 εκατομμυρίων εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στην ΕΕ έως το 2030, παρά το γεγονός ότι «υπάρχουν περισσότεροι εργαζόμενοι στον τομέα αυτό από ποτέ». Δεδομένων των ελλείψεων προσωπικού που ενδέχεται να ενταθούν τα επόμενα χρόνια λόγω της γήρανσης του σημερινού εργατικού δυναμικού, οι ευρωβουλευτές αναμένεται να ζητήσουν τη λήψη μέτρων. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Eurofound, η υγεία και η κοινωνική μέριμνα είναι ένας από τους τομείς της ΕΕ με τις πιο εμφανείς διαρθρωτικές ελλείψεις προσωπικού. Οι ελλείψεις είναι αποτέλεσμα της πανδημίας COVID-19, των αποκλίσεων προσφοράς και ζήτησης και της έλλειψης σχεδιασμού και πρόβλεψης. Σε ξεχωριστή συζήτηση την Τετάρτη το βράδυ, οι ευρωβουλευτές και η Κομισιόν θα συζητήσουν για την ψυχική υγεία των νέων της Ευρώπης.

Κατά τη διάρκεια της ολομέλειας θα συζητηθούν και άλλα θέματα, όπως η αύξηση της βίας των συμμοριών στη Σουηδία, η διασυνοριακή αναγνώριση των εγγράφων οικογενειακής κατάστασης των ομόφυλων ζευγαριών και των παιδιών τους στην επικράτεια της ΕΕ (δηλώσεις της Επιτροπής), η διοικητική συνεργασία στον τομέα της φορολογίας, η προστασία του συστήματος της διεθνούς δικαιοσύνης και των θεσμών της, ιδίως του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και του Διεθνούς Δικαστηρίου (δηλώσεις Συμβουλίου και Επιτροπής), ενώ θα τεθούν στην ολομέλεια ψηφίσματα, μεταξύ άλλων, για τις πρόσφατες απολύσεις και συλλήψεις δημάρχων στην Τουρκία και για την καταστολή από το καθεστώς Ortega-Murillo στη Νικαράγουα, ιδίως των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των πολιτικών αντιπάλων και των θρησκευτικών κοινοτήτων.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ