Τουρκία: Πώς ο Ερντογάν χάνει ψήφους από την Γερμανία

Μία από τις πηγές Τούρκων ψηφοφόρων που εδώ και πάρα πολλά χρόνια έφερνε τις νίκες στον Ερντογάν προερχόταν από την Γερμανία. Σε προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις ο Ερντογάν πραγματοποιούσε μία επίσκεψη στο Βερολίνο προκειμένου να μιλήσει στους Τούρκους ψηφοφόρους.

Τώρα, όμως, οι τεταμένες σχέσεις μεταξύ της νέας Κυβέρνησης της Γερμανίας και του Τούρκου Προέδρου δυσκολεύει τα πράγματα. Παράδειγμα της κρίσης στις σχέσεις των δύο χωρών είναι η ακύρωση της προγραμματισμένης επίσκεψης του Ερντογάν στην Γερμανία.

Αξίζει να αναφερθεί, πως ο Τούρκος πρόεδρος επρόκειτο να έχει συνομιλίες με τον Γερμανό καγκελάριο Σολτς σχετικά με το παρασκήνιο των τουρκικών εκλογών και τον τρόπο που αυτές επηρεάζουν τους Τούρκους κατοίκους της Γερμανίας. Αιτία της ακύρωσης είναι η ασυμφωνία σχετικά με το περιεχόμενο και το χρονοδιάγραμμα της επίσκεψης.

Τι έγραφαν τα Τουρκικά ΜΜΕ

Το τουρκικό ειδησεογραφικό δίκτυο Bianet αναφέρει ότι η συνάντηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Όλαφ Σολτς ναυγάγησε καθώς δεν επιτεύχθηκε συναίνεση κατά τις συνομιλίες μεταξύ του Συμβούλου Εξωτερικής Πολιτικής του Σολτς, Γενς Πλότνερ, και του εκπροσώπου του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν, σχετικά με το περιεχόμενο και το χρονοδιάγραμμα της επίσκεψης.

Ακόμη, από ότι φαίνεται ότι η γερμανική κυβέρνηση είναι ιδιαίτερα ενοχλημένη με τον βουλευτή του AKP Μουσταφά Ατσικγιέζ και τη στάση του απέναντι στους Κούρδους και τους οπαδούς του Φετουλλάχ Γκιουλέν.

Το αυστηρό μήνυμα του Βερολίνου λόγω φόβων για επεισόδια

Στις 17 Ιανουαρίου, η υπουργός Εξωτερικών, Αναλένα Μπέρμποκ, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου προς την τουρκική πρεσβεία στο Βερολίνο για το ενδεχόμενο να υπάρξουν συνέπειες σε περίπτωση που οι Τούρκοι πολιτικοί παραβούν τους κανόνες στο πλαίσιο της προεκλογικής εκστρατείας τους στη Γερμανία.

«Εάν οι τούρκοι εκπρόσωποι δεν παίζουν σύμφωνα με τους κανόνες, θα πρέπει να εξετάσουμε τις συνέπειες. Εμφανίσεις όπως αυτή του τούρκου βουλευτή στο Νόις δεν πρέπει να επαναληφθούν. Το μίσος και η ρητορική μίσους δεν έχουν θέση στη Γερμανία» γράφει η Μπέρμποκ σε ανάρτησή της στο Twitter και υπενθυμίζει ότι «αναμφισβήτητα οι εκδηλώσεις ξένων προεκλογικών εκστρατειών έπρεπε να λάβουν έγκριση». Κατέληξε δε προειδοποιώντας: «εάν οι Τούρκοι εκπρόσωποι δεν ακολουθήσουν τους κανόνες του παιχνιδιού, πρέπει να εξετάσουμε τις συνέπειες».

Στη Γερμανία ζουν περίπου 1,4 εκατομμύριο άτομα που έχουν δικαίωμα ψήφου στις εκλογές της Τουρκίας και ανάλογη συζήτηση, σχετικά με τις εμφανίσεις τούρκων πολιτικών, είχαν γίνει και πριν από το δημοψήφισμα του 2017. Τότε, σε πολλές πόλεις είχαν ακυρωθεί εκδηλώσεις, υπό τον φόβο επεισοδίων. 

Το πλήρες δημοσίευμα της Die Welt

Το ρεπορτάζ του συντάκτη-ερευνητή Lennart Pfahler και του πολιτικού συντάκτη Frederik Schindler αναφέρει, μεταξύ άλλων:

Όταν ο Υφυπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Yasin Ekrem Serim ταξίδεψε στη Γερμανία το περασμένο Σάββατο, πιθανότατα θεωρούσε ότι ο Πρόεδρος Recep Tayyip Erdogan θα τον ακολουθούσε στο Βερολίνο λίγες μέρες αργότερα. Σύμφωνα με τουρκικά και γερμανικά ΜΜΕ, ο Erdogan είχε αρχικά την πρόθεση να συναντήσει τον Olaf Scholz (SPD) την Παρασκευή. Με βάση πληροφορίες της WELT, ο Τούρκος Πρόεδρος δεν σχεδίαζε μόνο να πραγματοποιήσει συνάντηση με την Καγκελάριο, αλλά και να συμμετάσχει σε προεκλογικές εκδηλώσεις.

Η τουρκική ηγεσία αποφάσισε την επίσπευση των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών. Έτσι, περίπου 1,5 εκ. Τούρκοι στη Γερμανία θα έχουν το Μάιο τη δυνατότητα να ψηφίσουν και πάλι. Οι άνθρωποι αυτοί είναι μια σημαντική ομάδα ψηφοφόρων για τον Erdogan και το κόμμα του AKP. Τελικά το ταξίδι του Erdogan ακυρώθηκε λόγω διαφωνιών μεταξύ της γερμανικής και της τουρκικής πλευράς. Αλλά και χωρίς αυτόν η προεκλογική εκστρατεία του κυβερνώντος κόμματος στην Τουρκία σε γερμανικό έδαφος βρίσκεται ήδη σε πλήρη εξέλιξη.

«Μακρύ χέρι της Άγκυρας»

Και έτσι ο Υφυπουργός Εξωτερικών Serim δεν συμμετείχε μόνο στις διαβουλεύσεις μιας τουρκο-γερμανικής Ομάδας Εργασίας στο ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών. Η επίσκεψή του στη Γερμανία τον οδήγησε και στα κεντρικά γραφεία των τουρκικών ισλαμικών ενώσεων Ditib και Milli Görüs και στην δεξιά εξτρεμιστική Ένωση Τουρκικών-Ισλαμικών Πολιτιστικών Ενώσεων στην Ευρώπη (Atib).

Μαζί με την οργάνωση λόμπι του AKP, την Ένωση Διεθνών Δημοκρατών (UID), οι οργανώσεις αυτές αποτελούν τη βάση της τουρκικής Πολιτικής στη διασπορά. Οι επικριτές τις αποκαλούν «μακρύ χέρι της Άγκυρας». Εκεί που οι μουσουλμάνοι τουρκικής καταγωγής συναντώνται για να προσευχηθούν και να παρακολουθήσουν πολιτιστικές εκδηλώσεις, εδώ και πολλά χρόνια ασκείται κατά κύριο λόγο Πολιτική. Οι πολιτικοί του AKP χρησιμοποιούν τις υπάρχουσες δομές για να εξασφαλίσουν ψήφους ενόψει των επικείμενων εκλογών.

Υπό παρακολούθηση η δυναμική της προεκλογικής εκστρατείας

Η Eren Güvercin από τη φιλελεύθερη-μουσουλμανική οργάνωση Alhambra παρακολουθεί τη δυναμική της προεκλογικής εκστρατείας. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο, έχει καταγράψει περισσότερες από 100 εμφανίσεις πολιτικών της τουρκικής κυβέρνησης σε τζαμιά και οργανώσεις στη Γερμανία.

Αυτά που συζητούνται κεκλεισμένων των θυρών σπανίως δημοσιοποιούνται. Και όταν αυτό γίνεται, αποκαλύπτονται συγκλονιστικές πληροφορίες, όπως για την εκδήλωση στις 13 Ιανουαρίου στην πόλη Neuss της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας:

Ο βουλευτής του AKP Mustafa Acikgöz μίλησε σε ένα τζαμί που πρόσκειται στους ακροδεξιούς Γκρίζους Λύκους και έκανε λόγο για «εξολόθρευση» των υποστηρικτών του PKK και του Κινήματος Gülen (Βλ. Σχετικά Επισκοπήσεις ΓΔΔ Βερολίνου με ΑΠ 65 της 17.01.2023 και 73 της 18.01.2023). Σύμφωνα με τη Rheinische Post, μεταξύ των θεατών που τον καταχειροκρότησαν ήταν και ένα μέλος του Συμβουλίου του CDU στο Neuss, ο Tansel Ciftci. Ο Ciftci είναι και ο επικεφαλής της οργάνωσης που φιλοξένησε την εκδήλωση. 

Φόβοι για βία στην Γερμανία

Σε κύκλους Ασφαλείας εκφράζεται η ανησυχία ότι οι εμπρηστικοί λόγοι θα μετατραπούν σε πραγματική βία. Ξυπνούν μνήμες από τον επικριτικό προς τον Erdogan δημοσιογράφο Erk Acarer, ο οποίος ξυλοκοπήθηκε από αγνώστους μπροστά από το διαμέρισμά του στο Βερολίνο το καλοκαίρι του 2021.

Ο Acarer θεωρεί ότι οι υποστηρικτές της τουρκικής ακροδεξιάς είναι υπεύθυνοι για την επίθεση. Κατόπιν σχετικού ερωτήματος της WELT, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος δήλωσε ότι «οι εκλογές στην Τουρκία αποτελούν ένα συναισθηματικής φύσεως γεγονός για τους υποστηρικτές των εξτρεμιστικών οργανώσεων που σχετίζονται με την Τουρκία». Αυτό αφορά αφενός «Τούρκους εθνικιστές και ακροδεξιούς», αφετέρου «τους υποστηρικτές εξτρεμιστικών και τρομοκρατικών οργανώσεων, όπως είναι και το PKK».

Τα καθήκοντα της Υπηρεσίας Προστασίας του Συντάγματος

Η Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος είναι προσεκτική στις διατυπώσεις της και επισημαίνει ότι ούτε το AKP ούτε ο εταίρος του στον συνασπισμό, το υπερεθνικιστικό MHP, βρίσκονται υπό παρακολούθηση στη Γερμανία. Ως εκ τούτου, καθήκον της Υπηρεσίας Προστασίας του Συντάγματος είναι πρωτίστως «να διερευνά και να αξιολογεί όσο το δυνατόν πληρέστερα τα εκφοβιστικά μηνύματα και τις δράσεις που υποδαυλίζουν τη βία», προκειμένου να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για την αποτροπή του κινδύνου.

Και η Güvercin έχει βρεθεί αυτές τις ημέρες στο στόχαστρο του λόμπι της τουρκικής κυβέρνησης. Υποστηρικτές του AKP σχολιάζουν αναρτήσεις στο Instagram που την αναφέρουν με φράσεις όπως: «Το σίγουρο είναι ότι η Eren Güvercin θα συλληφθεί στο αεροδρόμιο για τρομοκρατική δράση, αμέσως μόλις πατήσει το πόδι της σε τουρκικό έδαφος». Σε τουρκικά ΜΜΕ η Güvercin κατηγορείται ότι είναι οπαδός του Gülen, όμως η ίδια το αρνείται.

Εντείνεται η προσπάθεια προσέλκυσης ψηφοφόρων

Ο Ulrich Lechte, εκπρόσωπος του FDP για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, αναμένει ότι η προσπάθεια προσέλκυσης ψηφοφόρων στη Γερμανία «θα ενταθεί περαιτέρω», καθώς οι ψήφοι τους θα μπορούσαν να αποδειχθούν καθοριστικές. «Θα πρέπει να θέσουμε τα όριά μας από νωρίς και ξεκάθαρα αντί να προσφέρουμε στο AKP ελεύθερο πεδίο δράσης. Θα πρέπει να εξετάσουμε την εθνικιστική ρητορική και τη συνειδητή εισαγωγή ενδοτουρκικών συγκρούσεων στα τζαμιά και, αν χρειαστεί, να επιβάλουμε κυρώσεις».

Η αναπληρώτρια επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας των Χριστιανοδημοκρατών, Andrea Lindholz, αναγνωρίζει πως υφίσταται κίνδυνος Ασφαλείας για τη Γερμανία λόγω «των εξτρεμιστικών υπερβολών κατά την τουρκική προεκλογική εκστρατεία». «Είναι πολύ προβληματικό το γεγονός ότι η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση αφήνει στη Γερμανία ανενόχλητους εκπροσώπους του AKP ή του MHP να κηρύσσουν το μίσος εναντίον της αντιπολίτευσης και των μειονοτήτων», δήλωσε η πολιτικός του CSU. Απευθυνόμενη στα Υπουργεία Εσωτερικών και Εξωτερικών, η Lindholz τόνισε: «Η κα Faeser και η κα Baerbock θα πρέπει επιτέλους να κάνουν πράξη τα λόγια τους και να βάλουν αποτελεσματικά τέλος σε αυτήν την αντιδημοκρατική ρητορική μίσους. Αναμένω από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση να εξουδετερώσει αυτόν τον εκρηκτικό κοινωνικό μηχανισμό στη Γερμανία πριν συμβεί οτιδήποτε χειρότερο». 

Υψηλός ο κίνδυνος εσωπολιτικών εντάσεων στη Γερμανία

Ο Macit Karaahmetoglu συμμετέχει στην Επιτροπή Νομικών Υποθέσεων του Bundestag για λογαριασμό του SPD. «Ακόμα κι αν μερικές φορές είναι δύσκολο να το ανεχτεί κανείς, είναι γεγονός ότι από καθαρά νομικής άποψης δεν υπάρχουν κατά βάση επιχειρήματα εναντίον αυτού του είδους των ομιλιών βουλευτών στα τζαμιά», δηλώνει. Ο ίδιος εκφράζει φόβους ότι η ρητορική που χαρακτηρίζει ως εχθρούς τους επικριτές «θα γίνει ασφαλώς ακόμη πιο βίαιη» κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. «Γι’ αυτό και θα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί και να παρεμβαίνουμε, όταν μέλη της τουρκικής αντιπολίτευσης αποκηρύσσονται, εκφοβίζονται ή απειλούνται στη Γερμανία».

Η εκπρόσωπος των Πρασίνων στη Bundestag για θέματα Εσωτερικής Πολιτικής, Lamya Kaddor, παρατηρεί «με ολοένα και μεγαλύτερη ανησυχία» τον αυξανόμενο αριθμό προεκλογικών εμφανίσεων πολιτικών του AKP σε τζαμιά. «Ο κίνδυνος να υπάρξουν εσωπολιτικές εντάσεις μεταξύ πολλών και διαφορετικών ομάδων προσώπων στη Γερμανία είναι αρκετά υψηλός, δεδομένων και των πρόωρων εκλογών στην Τουρκία», λέει. «Η τουρκική προεκλογική εκστρατεία δεν πρέπει να μεταφερθεί στη Γερμανία».

Η πραγματικότητα είναι όμως διαφορετική

Γιατί η σχέση των τουρκικών οργανώσεων με την Πολιτική είναι αμφίδρομη. Εκτός από τους πολιτικούς από την Τουρκία που εμφανίζονται στα γραφεία των Milli Görüs και Ditib, εκπρόσωποι των συλλόγων από τη Γερμανία έχουν επανειλημμένα δοκιμάσει την τύχη τους στην τουρκική πολιτική σκηνή.

Τα τελευταία χρόνια, για παράδειγμα, τα στελέχη της Ditib Rafet Öztürk και Ali Özdemir κατέβησαν στις εκλογές με το AKP. Ο πρώην ΓΓ της Milli Görüs, Mustafa Yeneroglu, εξελέγη στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση το 2015. Κάτι αντίστοιχο αναμένεται να παρατηρηθεί στη Γερμανία και φέτος. Σύμφωνα με διάφορες φήμες, υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι τουρκικών οργανώσεων στη Γερμανία φλερτάρουν ήδη με μια υποψηφιότητα υπέρ του κόμματος του Erdogan.