Κρίσιμες αποφάσεις στην ΕΕ για το κόστος του φυσικού αερίου – Νέα άνοδος των τιμών

Ξεκινούν σήμερα οι διαπραγματεύσεις για τη διαμόρφωση του νέου ευρωπαϊκού πλαισίου υποχρεωτικής αποθήκευσης φυσικού αερίου, σε μια συγκυρία ιδιαίτερα κρίσιμη για το κόστος ενέργειας στην Ευρώπη.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την περασμένη Πέμπτη τη διαπραγματευτική του θέση, ανοίγοντας τον δρόμο για τις τελικές συνομιλίες με το Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο στόχος είναι σαφής αλλά πολιτικά περίπλοκος είναι να υπάρξει κοινή συμφωνία έως τα τέλη Ιουνίου, όπως έχει θέσει ως προτεραιότητα η πολωνική προεδρία του Συμβουλίου, ώστε οι νέοι κανόνες να τεθούν ενδεχομένως σε ισχύ πριν από την 1η Οκτωβρίου — ημερομηνία-ορόσημο για τις αποθηκευτικές υποχρεώσεις της φετινής περιόδου.

Το βασικό αντικείμενο της διαπραγμάτευσης είναι η διατήρηση ή αναθεώρηση του υφιστάμενου στόχου υποχρεωτικής πλήρωσης των αποθηκών φυσικού αερίου στο 90% έως την 1η Νοεμβρίου κάθε έτους. Ο στόχος αυτός, που υιοθετήθηκε ως έκτακτο μέτρο μετά την ενεργειακή κρίση του 2022, λήγει στο τέλος του 2025.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε την παράταση της ισχύος του 90% για ακόμη δύο χρόνια, μέχρις ότου ολοκληρωθεί συνολική αναθεώρηση του πλαισίου ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ.

Το Συμβούλιο, εκ μέρους των κρατών-μελών, στηρίζει επίσης τη διατήρηση του 90%, αλλά με μεγαλύτερη ευελιξία: επιθυμεί να δίνεται χρονικό περιθώριο επίτευξης του στόχου μεταξύ 1ης Οκτωβρίου και 1ης Δεκεμβρίου αντί της σταθερής ημερομηνίας της 1ης Νοεμβρίου.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, από την πλευρά του, προτείνει τη μείωση του στόχου στο 83% και την επίτευξή του εντός της ίδιας περιόδου (1 Οκτωβρίου – 1 Δεκεμβρίου), έως και το 2027.

Ένα ακόμα κρίσιμο σημείο είναι το εύρος των παρεκκλίσεων σε περίπτωση "δυσμενών συνθηκών αγοράς". Το Συμβούλιο ζητά δυνατότητα απόκλισης έως και 10 ποσοστιαίες μονάδες από το 90% (δηλαδή έως 80%), ενώ το Κοινοβούλιο προβλέπει απόκλιση έως 4 ποσοστιαίες μονάδες από το 83%.

Και οι δύο θεσμοί συμφωνούν ότι η Επιτροπή θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να εγκρίνει μεγαλύτερες αποκλίσεις, εάν οι αγορές φυσικού αερίου παραμείνουν προβληματικές.

Η τελική συμφωνία θα αποτελέσει κρίσιμο παράγοντα για την πορεία των τιμών του φυσικού αερίου εντός του 2025 και πιθανώς και πέραν αυτού. Οι προδιαγραφές πλήρωσης των αποθεμάτων καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη ζήτηση spot φορτίων LNG και τις διακυμάνσεις τιμών, ειδικά κατά τους θερινούς μήνες.

Παρότι η επίσημη ισχύς των νέων κανόνων προβλέπεται για το 2026, υπάρχει νομική δυνατότητα να εφαρμοστούν από το 2025, υπό την προϋπόθεση ότι θα δημοσιευθούν στην Επίσημη Εφημερίδα της ΕΕ έως την 1η Οκτωβρίου και θα περιλαμβάνουν πρόβλεψη άμεσης εφαρμογής.

Ωστόσο, ακόμη και αν η συμφωνία επιτευχθεί εντός Ιουνίου, συνήθως απαιτούνται αρκετοί μήνες για την τυπική κύρωσή της. Το χρονικό αυτό περιθώριο ενδέχεται να καθορίσει αν οι φετινοί κανόνες θα βασιστούν στο ισχύον ή το νέο καθεστώς.

Το διακύβευμα 

Η διαμόρφωση ενός πιο ρεαλιστικού και ευέλικτου στόχου θα μπορούσε να αποτρέψει την τεχνητή αύξηση της ζήτησης φυσικού αερίου και την άνοδο των τιμών. Από την άλλη πλευρά, η υπερβολική χαλάρωση ενδέχεται να απειλήσει την ασφάλεια εφοδιασμού, ειδικά σε περίπτωση αυξημένης γεωπολιτικής έντασης ή ακραίων καιρικών συνθηκών.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ι αποφάσεις που καλούνται να λάβουν οι ευρωπαϊκοί θεσμοί συμπίπτουν χρονικά με ένα νέο κύμα ανόδου στις τιμές του φυσικού αερίου. Την περασμένη Δευτέρα, οι τιμές στα ευρωπαϊκά hubs ξεπέρασαν τα 35,7 ευρώ/MWh, διατηρώντας τα κέρδη της προηγούμενης εβδομάδας. Η άνοδος αυτή αποδίδεται κυρίως στην αυξημένη ζήτηση LNG από την Ασία – ιδίως την Ινδία και την Κίνα – καθώς και σε καθυστερήσεις προμηθειών που εγείρουν ανησυχίες για το δεύτερο εξάμηνο του έτους.

Πάντως οι ευρωπαϊκές εταιρείες κοινής ωφέλειας επιταχύνουν τις αγορές για την αναπλήρωση αποθεμάτων ενόψει του καλοκαιριού, την ώρα που τα αποθέματα στην ΕΕ βρίσκονται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με πέρυσι. Συγκεκριμένα, στην αρχή του Μαΐου οι ευρωπαϊκές αποθήκες ήταν κατά 40% γεμάτες, έναντι 62,7% την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

Μέσα σε αυτό το ήδη τεταμένο πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να τερματίσει όλες τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου και LNG έως το τέλος του 2027, καθώς και την επιβολή απαγόρευσης εισαγωγών μέσω spot αγορών από το τέλος του 2025. Οι γεωπολιτικές αυτές εξελίξεις προσθέτουν ένα ακόμη επίπεδο αβεβαιότητας και πιέσεων στην αγορά, ενώ η προτεινόμενη μείωση του στόχου αποθήκευσης στο 83% γίνεται υπό τη σκιά αυτών των πολύπλοκων ισορροπιών.

Πηγή Capital.gr