Οι δασμοί είναι κακοί αλλά δεν θα προκαλέσουν απαραίτητα ύφεση

Οι αγορές θέλουν απεγνωσμένα καλά νέα για τους δασμούς - ή καθόλου νέα. Χρειάστηκε μόνο μία παύση στους αμοιβαίους δασμούς και αόριστες υποσχέσεις για μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες, για να σταθεροποιηθεί η αγορά ομολόγων και να ανακάμψουν οι μετοχές. Και παρά τη συνεχιζόμενη αβεβαιότητα και την πιθανότητα για περαιτέρω αναστάτωση, οι αγορές δεν φαίνονται να προεξοφλούν ύφεση.

Κάνουν λάθος οι traders; Είναι παράλογοι; Ή μήπως γνωρίζουν κάτι που πολλοί προγνώστες δεν γνωρίζουν (συγκεκριμένα, ότι οι δασμοί δεν θα επιφέρουν οικονομική καταστροφή); 

Μην με παρεξηγείτε, οι δασμοί είναι κακή ιδέα, ακόμα και μειωμένοι στο 10% (που και έτσι εξακολουθούν να είναι πολύ υψηλότεροι από εκείνους άλλων χωρών). Όμως, παρά το γεγονός ότι ένα καθεστώς υψηλών δασμών θα ήταν κακό για την ανάπτυξη, η οικονομία των ΗΠΑ πιθανότατα μπορεί να το αντέξει. Η οικονομία έχει ισχυρά θεμελιώδη μεγέθη, ένα πιθανό θετικό σοκ παραγωγικότητας στο μέλλον και το μέρος που εξαρτάται από το εμπόριο είναι σχετικά μικρό. Το Yale Budget Lab εκτιμά ότι οι δασμοί θα μειώσουν το ΑΕΠ κατά μισή έως μία ποσοστιαία μονάδα - κάτι που, και πάλι, δεν είναι σπουδαίο, αλλά δεν είναι και ύφεση.

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κατανοήσουμε είναι ότι οι δασμοί είναι ένας φόρος και όταν φορολογείς κάτι, παίρνεις λιγότερο από αυτό. Έτσι, οι ΗΠΑ θα έχουν λιγότερο εμπόριο με άλλες χώρες. Αυτό θα είναι κακό για την οικονομική ανάπτυξη.

Υπάρχουν, όμως, πολλοί φόροι που πλήττουν την οικονομική ανάπτυξη, χωρίς να προκαλούν ύφεση. Οι φόροι στον πλούτο, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να αναγκάσουν τους ανθρώπους να αποταμιεύουν και να επενδύουν λιγότερο. Οι πολιτικοί προτείνουν συστηματικά κακές ιδέες για φόρους και εμείς οι οικονομολόγοι εξηγούμε συστηματικά (και υπομονετικά!) πώς θα είναι κακοί για την οικονομική ανάπτυξη.

Οι οικονομολόγοι τείνουμε να ευνοούμε (ή τουλάχιστον να μην δυσφημούμε) τους φόρους που παραδοσιακά έχουν μικρότερο αντίκτυπο στη συμπεριφορά (σ.σ. των καταναλωτών). Οι φόροι κατανάλωσης ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία και, δεδομένου του ότι το κόστος των δασμών βαρύνει σε μεγάλο βαθμό τους καταναλωτές, μπορούν να θεωρηθούν φόρος κατανάλωσης. Αλλά είναι χειρότεροι από τους τυπικούς φόρους κατανάλωσης, επειδή διαστρεβλώνουν την (σ.σ. καταναλωτική) συμπεριφορά, ευνοώντας τα εγχώρια αγαθά.

Τι θα γίνει εάν οι ΗΠΑ καταλήξουν με δασμούς 10% στις περισσότερες χώρες και δασμούς μεσαίου διψήφιου αριθμού στην Κίνα; Θα ήταν μικρότεροι από τους τρέχοντες συντελεστές που παρουσιάζονται στο μοντέλο του Budget Lab, κάτι που σημαίνει ότι και οι εκτιμήσεις του για την επίδραση στην οικονομική ανάπτυξη θα είναι μικρότερες. Θα υπάρξει περαιτέρω κόστος για την οικονομία: Αύξηση των τιμών, υψηλότερα επιτόκια, μικρή αύξηση της ανεργίας, λιγότερες επιλογές για τους καταναλωτές, μια πιο αργή και λιγότερο αξιόπιστη αλυσίδα εφοδιασμού.

Ο αντίκτυπος θα είναι επίσης άνισος και θα δημιουργήσει νικητές και ηττημένους, όπως συμβαίνει με τους περισσότερους φόρους. Οι μικρές επιχειρήσεις που εξαρτώνται από το εμπόριο και έχουν μικρά περιθώρια κέρδους, είναι εκείνες που θα πληγούν περισσότερο. Μερικές από αυτές θα χρεοκοπήσουν. Οι μεγαλύτερες εταιρείες θα είναι σε καλύτερη θέση ούτως ώστε να απορροφήσουν μέρος του κόστους. Ορισμένες επιχειρήσεις θα ωφεληθούν - ειδικά εκείνες που έχουν απαλλαγή. Οι Αμερικανοί με χαμηλότερο εισόδημα, οι οποίοι τείνουν να αγοράζουν φθηνότερα ξένα προϊόντα, θα αισθανθούν περισσότερο τις επιπτώσεις των δασμών.

Οι υφέσεις τείνουν να προκαλούνται από κάποιο σοκ στην οικονομία - μία ξαφνική και πολύ μεγάλη εμπορική αλλαγή, μία οικονομική κρίση, ένα ασυνήθιστα κακό οικονομικό γεγονός. Αυτός είναι ο υφεσιακός κίνδυνος των δασμών: Μπορεί να μην είναι αρκετοί ώστε να προκαλέσουν ύφεση, αλλά θα καταστήσουν την οικονομία λιγότερο ανθεκτική σε οποιοδήποτε σοκ προκύψει στην πορεία. 

Το πραγματικό κόστος των δασμών θα γίνει αισθητό μακροπρόθεσμα. Θα καταστήσουν τη βιομηχανία των ΗΠΑ λιγότερο ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο.

Όλα αυτά σημαίνουν το εξής: Οι δασμοί είναι πολύ - πολύ κακοί με τους δικούς τους όρους. Θα προκαλέσουν πολλή ζημιά τα επόμενα χρόνια αν παραμείνουν σε ισχύ. Αλλά δεν θα προκαλέσουν απαραίτητα ύφεση το επόμενο έτος. Και η ανησυχία μου είναι ότι όλοι οι οικονομολόγοι που λένε το αντίθετο, διακινδυνεύουν την αξιοπιστία του επαγγέλματος, το οποίο χρειάζεται κάθε δυνατή βοήθεια.