Ωράριο εργασίας εργαζομένων: Αυτές είναι οι νέες αλλαγές που έρχονται το επόμενο διάστημα

Σημαντικές αλλαγές φέρνει το νέο εργασιακό νομοσχέδιο στους εργαζόμενους καθώς εισάγονται μεταξύ άλλων άρθρα για το καθεστώς της τετραήμερης εργασίας-της διευθέτησης του χρόνου εργασίας, τις υπερωρίες, τη 13η ωρη απασχόληση κλπ.

Όσον αφορά λοιπόν το καθεστώς της τετραήμερης εργασίας επισημαίνεται πως αυτό θα μπορεί να εφαρμοστεί καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Αυτό το μέτρο θα εξυπηρετεί κατά κόρον τους εργαζόμενους γονείς, τα άτομα με αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις αλλά και τις ανάγκες επιχειρήσεων σε περιόδους αιχμής. Διευκρινίζεται πως η διευθέτηση του χρόνου εργασίας θα μπορεί να γίνεται είτε σε εβδομαδιαία βάση, είτε σε μηνιαία, είτε σε ετήσια. Ωστόσο η όποια αλλαγή γίνεται στο ωράριο απασχόλησης του εργαζομένου θα πρέπει να συναινέσει και αυτός. Ουσιαστικά με το νέο εργασιακό νομοσχέδιο, οι εργαζόμενοι θα έχουν τη δυνατότητα να αυξάνουν ή να μειώνουν το ημερήσιο ωράριο εργασίας διατηρώντας τον μέσο όρο των 40 ωρών εβδομαδιαίως αφού υπάρξει προηγουμένως και σχετική συνεννόηση με τον εργοδότη. Οι έξτρα ώρες εργασίας ενός εργαζόμενου θα μπορούν να αντισταθμίζονται με μειωμένο ωράριο,  με ρεπό ή με τη χορήγηση της άδειας των επόμενων ημερών.

Όπως αναφέρεται αναλυτικά στο άρθρο 8 “Διευθέτηση χρόνου εργασίας – Τροποποίηση άρθρου 202 Κώδικα Εργατικού Δικαίου Στο άρθρο 202 του Κώδικα Εργατικού Δικαίου (π.δ. 62/2025, Α΄ 121), με το οποίο κωδικοποιήθηκε το άρθρο 41 του ν. 1892/1990 (Α΄ 101), περί της διευθέτησης του χρόνου εργασίας” επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις: α) στην περ. α) της παρ. 1, αα) στο πρώτο εδάφιο,

i) μετά από τη λέξη «επιτρέπεται», προστίθενται οι λέξεις «να συμφωνείται, υπό τις προϋποθέσεις της παρ. 6, ότι»,

ii) μετά από τις λέξεις «υπό την προϋπόθεση ότι», προστίθενται οι λέξεις «οι επιπλέον των οκτώ (8) ή του μικρότερου συμβατικού ωραρίου ώρες εργασίας την ημέρα ή»,

αβ) στο δεύτερο εδάφιο, οι λέξεις «συνδυασμός μειωμένων ωρών εργασίας και ημερών αναπαύσεως» αντικαθίστανται από τις λέξεις «ανάλογη προσαύξηση της ετήσιας άδειας με αποδοχές ή συνδυασμός μειωμένων ωρών, ημερών ανάπαυσης και ημερών αδείας»,

αγ) στο τρίτο εδάφιο, οι λέξεις «έξι (6) μήνες σε διάστημα δώδεκα (12) μηνών» αντικαθίστανται από τις λέξεις «δώδεκα (12) μήνες, ενώ δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερο της μίας (1) εβδομάδας»,

β) στην περ. γ), βα) στο δεύτερο εδάφιο, οι λέξεις «περίοδο του εξαμήνου (περίοδος αναφοράς)» αντικαθίστανται από τις λέξεις «περίοδο αναφοράς»,

ββ) στο τρίτο εδάφιο, οι λέξεις «σε περίοδο έξι (6) μηνών» αντικαθίστανται από τις λέξεις «κατά την περίοδο αναφοράς», γ) οι παρ. 2 και 3 καταργούνται,

δ) στο πρώτο εδάφιο της παρ. 4, στο πρώτο εδάφιο της περ. α), στην περ. β) της παρ. 5 και στο πρώτο εδάφιο της παρ. 6, οι λέξεις «των παρ. 1 και 2» αντικαθίστανται από τις λέξεις «της παρ. 1»,

ε) στο τέταρτο εδάφιο της παρ. 6, οι λέξεις «Εάν δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση ή δεν επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ της συνδικαλιστικής οργάνωσης και του εργοδότη» αντικαθίστανται από τις λέξεις «Εάν δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση ή συμβούλιο εργαζομένων ή ένωση προσώπων του δευτέρου εδαφίου της παρούσας ή δεν επιτευχθεί συμφωνία σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο», και, μετά από νομοτεχνικές βελτιώσεις, το άρθρο 202 διαμορφώνεται ως εξής:

«Άρθρο 202 Διευθέτηση χρόνου εργασίας

1. α) Σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως, επιτρέπεται να συμφωνείται, υπό τις προϋποθέσεις της παρ. 6, ότι για
μία χρονική περίοδο (περίοδος αυξημένης απασχόλησης) ο εργαζόμενος θα απασχολείται δύο (2) ώρες την ημέρα επιπλέον των οκτώ (8) ωρών, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον των οκτώ (8) ή του μικρότερου συμβατικού ωραρίου ώρες εργασίας την ημέρα ή οι επιπλέον των σαράντα (40) (ή του μικρότερου συμβατικού ωραρίου) ώρες εργασίας την εβδομάδα αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου (περίοδος μειωμένης απασχόλησης).

Αντί της παραπάνω μειώσεως των ωρών εργασίας, επιτρέπεται να χορηγείται στον εργαζόμενο ανάλογη ημερήσια ανάπαυση (ρεπό) ή ανάλογη προσαύξηση της ετήσιας
άδειας με αποδοχές ή συνδυασμός μειωμένων ωρών, ημερών ανάπαυσης και ημερών αδείας. Το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης δεν υπερβαίνει συνολικά τους δώδεκα (12) μήνες, ενώ δεν επιτρέπεται να είναι μικρότερο της μίας (1) εβδομάδας (περίοδος αναφοράς).

β) Ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να αρνηθεί την παροχή της επιπλέον αυτής εργασίας, αν δεν είναι σε θέση να την εκτελέσει και η άρνησή του δεν είναι αντίθετη με την καλή πίστη. Αυτή η άρνηση του εργαζομένου να παράσχει την επιπλέον εργασία δεν συνιστά λόγο καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του.

γ) Οι κείμενες προστατευτικές διατάξεις για τον χρόνο υποχρεωτικής ανάπαυσης των εργαζομένων έχουν πλήρη εφαρμογή και κατά την περίοδο της αυξημένης απασχόλησης. Κατά τη διευθέτηση ο μέσος όρος των ωρών εβδομαδιαίας εργασίας κατά την περίοδο αναφοράς στις οποίες δεν περιλαμβάνονται οι ώρες της υπερεργασίας και των νόμιμων υπερωριών της περιόδου μειωμένης απασχόλησης, παραμένει στις σαράντα (40) ώρες ή, εάν εφαρμόζεται μικρότερο συμβατικό ωράριο, παραμένει στον αριθμό ωρών του μικρότερου αυτού ωραρίου. Οι ώρες εργασίας ανά εβδομάδα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν τις σαράντα οκτώ (48) ώρες, κατά μέσο όρο, κατά την περίοδο αναφοράς, συμπεριλαμβανομένων και των προαναφερόμενων ωρών υπερεργασίας και νομίμων υπερωριών.

2. [Καταργείται].

3. [Καταργείται].

4. Η καταβαλλόμενη αμοιβή κατά το χρονικό διάστημα της διευθέτησης της παρ. 1 είναι ίση με την αμοιβή για εργασία σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως, εφόσον στην επιχείρηση ισχύει
εβδομαδιαίο ωράριο σαράντα (40) ωρών. Αν στην επιχείρηση ισχύει εβδομαδιαίο ωράριο μικρότερο των σαράντα (40) ωρών, η καταβαλλόμενη κατά το χρονικό διάστημα της διευθέτησης αμοιβή είναι ίση με την αμοιβή που προβλέπεται για το εβδομαδιαίο αυτό ωράριο.

5. α) Κατά την περίοδο της αυξημένης απασχόλησης της παρ. 1, η ημερήσια απασχόληση του εργαζομένου δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις δέκα (10) ώρες. Στις υπερβάσεις του νόμιμου ημερήσιου ωραρίου μέχρι το ανώτατο όριο των δέκα (10) ωρών, καθώς και στις υπερβάσεις των σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως δεν εφαρμόζεται το άρθρο 194.

β) Κατά την περίοδο της μειωμένης απασχόλησης της παρ. 1, η υπέρβαση του συμφωνηθέντος μειωμένου εβδομαδιαίου ωραρίου, η οποία επιτρέπεται κατ` εξαίρεση, αμείβεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 194.

6. Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας της παρ. 1 καθορίζεται με επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή συμφωνία του εργοδότη με συνδικαλιστική οργάνωση στην επιχείρηση που αφορά τα μέλη της ή συμφωνία του εργοδότη και του συμβουλίου των εργαζομένων ή συμφωνία του εργοδότη και ένωσης προσώπων. Η ένωση προσώπων που αναφέρεται στο προηγούμενο εδάφιο μπορεί να συσταθεί από το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) τουλάχιστον των εργαζομένων στην επιχείρηση που απασχολεί πάνω από είκοσι (20) εργαζομένους και δεκαπέντε τοις εκατό (15%) εφόσον ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων στην επιχείρηση είναι κατ` ανώτατο αριθμό είκοσι (20) εργαζόμενοι. Κατά τα λοιπά, εφαρμόζεται η διάταξη της υποπερ. αγ) της παρ. 3 του άρθρου 368. Εάν δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση ή συμβούλιο εργαζομένων ή ένωση προσώπων του δεύτερου εδαφίου της παρούσας ή δεν επιτευχθεί συμφωνία σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο, μπορεί να εφαρμοσθεί το σύστημα διευθέτησης του χρόνου εργασίας, μετά από έγγραφη συμφωνία του εργοδότη με τον εργαζόμενο. Σε κάθε περίπτωση, απαγορεύεται η καταγγελία της σύμβασης εργασίας για τον λόγο ότι ο εργαζόμενος δεν συναίνεσε σε διευθέτηση του χρόνου
εργασίας.

7. Με επιχειρησιακές και κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας μπορεί να καθορίζεται άλλο σύστημα διευθέτησης χρόνου εργασίας, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κλάδου ή της επιχείρησης.

8. Αν για οποιονδήποτε λόγο, ιδίως εξαιτίας παραίτησης ή απόλυσης του εργαζομένου, δεν εφαρμόζεται ή δεν ολοκληρώνεται η διευθέτηση του χρόνου εργασίας σύμφωνα με το παρόν άρθρο, έχουν πλήρη εφαρμογή όλες οι προστατευτικές διατάξεις που καθορίζουν τις συνέπειες της υπέρβασης του ημερήσιου και εβδομαδιαίου ωραρίου εργασίας.

9. Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται και για: α) εποχιακές επιχειρήσεις και

β) εργαζομένους με σύμβαση εργασίας διάρκειας μικρότερης του ενός (1) έτους.

10. Οι επιχειρησιακές συλλογικές συμβάσεις και οι συμφωνίες της παρ. 6 κατατίθενται στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας, σύμφωνα με το άρθρο 398.
11. Με το παρόν άρθρο δεν θίγονται οι σχετικές ρυθμίσεις του ν. 2602/1998 (Α` 83) ή άλλων ειδικών νόμων, που αποσκοπούν στην εξυγίανση φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

12. Στην περίπτωση που λυθεί η σύμβαση εργασίας πριν από τη λήψη, εν όλω ή εν μέρει, του χρονικού αντισταθμίσματος που προβλέπεται κατά την περίοδο της μειωμένης απασχόλησης της παρ. 1, ο εργαζόμενος λαμβάνει, κατά τη λύση, αποζημίωση για τις υπερβάλλουσες ώρες που έχει απασχοληθεί σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 194.».

Τι άλλο αναφέρει το νομοσχέδιο

Την ίδια στιγμή το  νομοσχέδιο περιλαμβάνει και μισθολογική προσαύξηση λόγω υπερωριών. Δηλαδή οι εργαζόμενοι θα έχουν τις νόμιμες αυξήσεις (+40%) στις υπερωρίες τους.  Εάν όμως ο εργοδότης δεν δηλώσει την υπερωρία, τότε θα κληθεί να πληρώσει την επιπλέον ώρα απασχόλησης προσαυξημένη κατά 120 % και αυτό επειδή αυτό θεωρείται παράνομο.

Παρακάτω παρατίθεται ένα σχετικό παράδειγμα: Κάποιος εργάζεται σε δύο εργοδότες και λαμβάνει 8 ευρώ την ώρα.

• Εάν ο εργαζόμενος αυτός δουλέψει σε δύο εργοδότες, τότε θα πάρει  ημερομίσθιο 104 ευρώ, ενώ εάν εργαστεί τις ίδιες ώρες σε έναν και μόνο εργοδότη, τότε θα  λάβει 119 ευρώ.

Συνεπώς για να γίνει αυτό θα πρέπει να συναινέσει και ο εργαζόμενος. Eάν όμως δεν το δεχτεί , τότε εργοδότης  δεν θα μπορεί να  τον απολύσει

Αξίζει να σημειωθεί πως με το άρθρο 14 του νομοσχεδίου, ο εργοδότης δεν μπορεί να απολύσει τον εργαζόμενο σε περίπτωση που αρνηθεί να δουλέψει υπερωριακά. Σε αυτήν την περίπτωση η καταγγελία της σύμβασης θα θεωρηθεί άκυρη.

Για τις 13 ώρες εργασίας στον ίδιο εργοδότη

Επίσης το νομοσχέδιο έχει και διάταξη για απασχόληση έως και 13 ώρες στον ίδιο εργοδότη με την προϋπόθεση ότι τηρούνται τα όρια ανάπαυσης και το μέγιστο όριο  εβδομαδιαίων ωρών εργασίας. Αξίζει να σημειωθεί πως το καθεστώς της 13 ώρης εργασίας θα μπορεί να εφαρμοστεί μόνο μεμονωμένα και  όχι σε καθημερινή βάση.

Μάλιστα σύμφωνα με το νομοσχέδιο εξακολουθούν να ισχύουν οι 48 ώρες υπερωρίας στο τετράμηνο και οι 150 ώρες υπερωρίας σε ετήσια βάση, ως ανώτατο επιτρεπτό όριο.  Αυτό πρακτικά σημαίνει πως ένας εργαζόμενος θα μπορεί να δουλέψει 13 ώρες ημερησίως έως συνολικά 37,5 ημέρες σε ετήσια βάση.

Για την υπερωριακή απασχόληση (δηλ.10 ώρες έως 13 ώρες σε μία ημέρα) θα πρέπει να υπάρξει η συναίνεση του εργαζόμενου ως προς αυτό . Και μάλιστα  δεν επιτρέπεται να απολυθεί από τον εργοδότη σε περίπτωση που αρνηθεί να δουλέψει υπερωριακά καθώς προστατεύεται από τον νόμο.

Υπενθυμίζεται πως μέχρι σήμερα ισχύει το 8ωρο ενώ θεωρείται υπερεργασία η 9η ώρα εργασίας. Και συν τρεις επιπλέον ώρες, μέχρι τη 12η απασχόληση θεωρούνται υπερωρίες.  Επίσης, σήμερα, ένας εργαζόμενος μπορεί να δουλέψει  κατ’ εξαίρεση έως 13 ώρες ημερησίως σε δύο ή περισσότερους εργοδότες

Μια άλλη σημαντική καινοτομία του νομοσχεδίου είναι πως όσοι θα εργάζονται με καθεστώς εκ περιτροπής θα μπορούν να δουλέψουν επιπλέον του 8ώρου τους, λαμβάνοντας την αντίστοιχη προσαύξηση 40% για κάθε ώρα υπερωριακής απασχόλησης, εφόσον το επιθυμούν.