Προϋπολογισμός: Tι προβλέπει για αυξήσεις, ανάπτυξη, πλεόνασμα-Οι κρυφοί κίνδυνοι

Το προσχέδιο για τον μεγαλύτερο «προϋπολογισμό τσέπης» των τελευταίων καταθέτει στη Βουλή σήμερα Δευτέρα ο κ. Κυριάκος Πιερρακάκης. Με τα νέα μέτρα που περιλαμβάνει, από το 2026 και σε μόνιμη βάση πλέον, τα νοικοκυριά θα έχουν ετήσιο όφελος 2,7 δισ. ευρώ – σχεδόν έναν ολόκληρο ΕΝΦΙΑ δηλαδή, μαζί και με τα τέλη ταξινόμησης αυτοκινήτων κάθε χρόνου.

Ο νέος κρατικός προϋπολογισμός του 2026 είναι ο πρώτος τον οποίο καταθέτει ο κ. Πιερρακάκης ως υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Υπογράφει, όμως, και τη μεγαλύτερη φορολογική μεταρρύθμιση στη νεότερη Ιστορία της χώρας, απαλλάσσοντας εκατομμύρια φορολογουμένους από συνολικά βάρη 1,7 δισ. ευρώ. Μεγάλοι κερδισμένοι της χρονιάς θα είναι νέοι έως 30 ετών, οι οικογένειες με παιδιά και ολόκληρη η μεσαία τάξη.

Εκτός από τη φορολογία, τα πάντα αλλάζουν το 2026 και στους μισθούς των ενστόλων, με αυξήσεις που φτάνουν ή ξεπερνούν έναν ολόκληρο μισθό για τους περισσότερους. Επιπλέον, για εκατομμύρια φορολογούμενους το 2026 θα αποτελέσει την «αρχή του τέλους» όχι μόνο για την υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης, αλλά και για την προσωπική διαφορά στις συντάξεις, τον ΕΝΦΙΑ και σωρεία άλλων φόρων από τις εποχές των μνημονίων.

Για να βγει όμως ο Προϋπολογισμός, θα πρέπει να συντρέξουν και μια σειρά υποθέσεις και παραδοχές, στις οποίες έχει στηριχτεί το οικονομικό επιτελείο, για όσα θα συμβούν το 2026. Αν όλα εξελιχθούν ομαλά ή και καλύτερα από το αναμενόμενο -δεδομένης και της αβεβαιότητος που κυριαρχεί διεθνώς- τότε η κυβέρνηση πιθανότατα σε έξι μήνες να μπορέσει να εξαγγείλει και άλλες νέες παροχές, τον ερχόμενο Μάρτιο ή Απρίλιο.

Αυτό συνέβη και φέτος, καθώς το υπερπλεόνασμα του Προϋπολογισμού εκτιμάται πως θα ξεπεράσει και τα 10 δισ. ευρώ. Η περιστολή της φοροδιαφυγής με myDATA και POS θα αποδώσει φέτος περίπου 4 δισ. ευρώ, σχεδόν διπλάσια από το 2024. Και στον βαθμό που τα κέρδη αυτά αποδειχθούν διατηρήσιμα και επαναλαμβανόμενα στα επόμενα χρόνια ανοίγουν δρόμο για πρόσθετα νέα μέτρα στήριξης το 2026.

Την ίδια στιγμή, όμως, υπάρχουν και πολλά ανοιχτά «στοιχήματα» που πρέπει να κερδηθούν. Σύμφωνα με πληροφορίες του «business stories», το προσχέδιο του νέου Προϋπολογισμού προβλέπει πως το 2026 η οικονομική ζωή στη χώρα μας θα κινηθεί ως εξής:

■ Yψηλότερη ανάπτυξη, χαμηλότερος πληθωρισμός: για το 2026 το προσχέδιο θα στηρίζεται στην υπόθεση ότι η οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 2,4% το 2026 και ο πληθωρισμός θα φτάσει το 2,2%. Για φέτος, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών εκτιμά ότι η ελληνική οικονομία θα κινηθεί με ρυθμό 2,2%, λίγο χαμηλότερα από την αρχική εκτίμηση για 2,3%. Σε απόλυτα μεγέθη, το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά περίπου 10 δισ. ευρώ και θα φτάσει τα 260 δισ. ευρώ.

■ Αλμα επενδύσεων, αλλά πτώση στην ιδιωτική κατανάλωση: το μεγάλο στοίχημα της νέας χρονιάς είναι οι επενδύσεις. Η κυβέρνηση προβλέπει αύξηση 10,2%, έναντι 5,7% φέτος και 4,5% το 2024! Αν επιβεβαιωθεί, οι επενδυτικές δαπάνες θα αυξηθούν κατά 14,5%, φτάνοντας σχεδόν τα 17 δισ. ευρώ. Η υπόθεση αυτή προφανώς στηρίζεται στην πίεση να μη χαθούν κεφάλαια από το Ταμείο Ανάκαμψης, κάτι όμως για το οποίο Κομισιόν και Τράπεζα της Ελλάδος δείχνουν ανησυχία ότι μπορεί τελικά να συμβεί. Ωστόσο η ιδιωτική κατανάλωση, που είναι βασικός κινητήρας της ελληνικής οικονομίας, θα αυξηθεί λιγότερο (1,7% το 2026 έναντι 1,9% φέτος). Ενώ η δημόσια κατανάλωση θα έχει ακόμα μεγαλύτερη επιβράδυνση, από 1,4% το 2025, σε μόλις 0,7% το 2026.

■ Η ανεργία μειώνεται και οι μισθοί αυξάνονται, αλλά με αργούς ρυθμούς: σε εθνικολογιστική βάση η ανεργία θα πέσει στο 7,4% το 2026 από 7,8% φέτος, ενώ με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ θα μειωθεί στο 8,6% από 9,1% το 2025.

■ «Πάνω» τα πλεονάσματα, «κάτω» το χρέος: στον δημοσιονομικό τομέα, ο Προϋπολογισμός προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 2,4% του ΑΕΠ, στόχος που ενδεχομένως να ξεπεραστεί, όπως πέρυσι και φέτος (4,8% και πάνω από 4% αντίστοιχα). Το δημόσιο χρέος θα μειώνεται ραγδαία, από 145% του ΑΕΠ φέτος σε 140% το 2026.

Νέοι κίνδυνοι

Τη γενικά θετική πορεία απειλούν όμως πολλοί κίνδυνοι. Εκτός των πολεμικών συρράξεων και των δασμών Τραμπ με τα οποία ζει ήδη πλέον η Ευρώπη, προβάλλουν και τουλάχιστον δύο νέοι κίνδυνοι που, σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο, απειλούν να ανατρέψουν τις προβλέψεις:

■ Καθυστερήσεις ή απώλειες στην απορρόφηση κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης.
■ Μέτρα αυστηρής λιτότητας σε μεγάλες οικονομίες της Ε.Ε. (Γαλλία, Γερμανία και άλλες) που μπορεί να μειώσουν την εξωτερική ζήτηση και να πλήξουν τον τουρισμό.

Τα «σίγουρα» μέτρα

Ακόμα και αν οι κίνδυνοι ανατρέψουν τις προβλέψεις, οι εξαγγελίες του Μαρτίου μπορεί να μείνουν στο συρτάρι για εύθετο χρόνο, καθώς θα έπονται και εκλογές το 2027.

Ωστόσο τα «σίγουρα μέτρα» που θα ξεδιπλωθούν από 1/1/2026 και μετά περιλαμβάνουν:

■ Μείωση συντελεστών φόρου εισοδήματος κατά 2 ή 5 ή και 10 μονάδες, για ενίσχυση της μεσαίας τάξης, ελάφρυνση των νέων στο ξεκίνημά τους και στήριξη οικογενειών – με έμφαση στους πολύτεκνους.
■ Μείωση τεκμηρίων διαβίωσης.
■ Κίνητρα σε ιδιοκτήτες ακινήτων να ανοίξουν κλειστά σπίτια, για αντιμετώπιση του Στεγαστικού.
■ Μισθολογικές ρυθμίσεις για Ενοπλες Δυνάμεις, Σώματα Ασφαλείας, στελέχη υπουργείου Εξωτερικών και άλλες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων, όπως μηχανικοί και ερευνητές.
■ Μείωση ΕΝΦΙΑ 50% (πριν την κατάργηση το 2027) για κύριες κατοικίες σε οικισμούς με έως 1.500 κατοίκους. Αφορά 12.720 οικισμούς (σε σύνολο 13.586 οικισμών) της χώρας τόσο στην ηπειρωτική όσο και νησιωτική Ελλάδα.
■ Μείωση 50% στο ελάχιστο εισόδημα ελευθέρων επαγγελματιών σε οικισμούς με πληθυσμό έως 1.500 ατόμων, αλλά και στα σχολικά κυλικεία πανελλαδικά. Καταργείται για 3 χρόνια το τεκμήριο σε επαγγελματίες που γίνονται μητέρες.
■ Μείωση φορολογίας στα ενοίκια, στο 25% αντί 35% για εισοδήματα 12.000 έως 24.000 ευρώ. Οι άμεσα ωφελούμενοι εκτιμώνται σε 161.587 ιδιοκτήτες ακινήτων.
■ Υπερεκπτώσεις επενδυτικών δαπανών 100% σε στρατηγικούς τομείς άμυνας και κατασκευής οχημάτων, για να κινητοποιηθούν περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς όπου σήμερα είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Αφορούν επενδύσεις όχι μόνο στην άμυνα, αλλά και σε τομείς όπως η κατασκευή οχημάτων, αεροσκαφών και εξαρτημάτων αυτών (π.χ. ελαστικά) κ.λπ.