Τέλος στο χάος των επιδομάτων: Το κράτος θα ξέρει ακριβώς κάθε πολίτης πόσα χρήματα λαμβάνει και από ποια παροχή

Τάξη στο μπάχαλο του συστήματος των κοινωνικών παροχών που σήμερα μοιάζει να λειτουργεί χωρίς κανέναν συντονισμό επιχειρεί να βάλει το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών. Παρά το γεγονός ότι ο ετήσιος προϋπολογισμός για επιδόματα αγγίζει τα 13 δισεκατομμύρια ευρώ, το κράτος δεν έχει σαφή εικόνα για το πόσα και πού καταβάλλονται κάθε μήνα. Αιτία είναι η απουσία κεντρικής καταγραφής και η έλλειψη επικοινωνίας μεταξύ των διαφόρων δημόσιων φορέων που διαχειρίζονται αυτά τα κονδύλια. Έτσι, υπάρχουν πολίτες και οικογένειες που λαμβάνουν πολλαπλές παροχές από διαφορετικούς φορείς, χωρίς το σύστημα να μπορεί να ελέγξει συνολικά το ύψος των ενισχύσεων που εισπράττουν.

Για να αντιμετωπιστεί αυτή η κατάσταση, το νέο σχέδιο νόμου του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης θέτει τα θεμέλια για τη δημιουργία του «Εθνικού Μητρώου Παροχών και Ενισχύσεων». Πρόκειται για μια εθνική ψηφιακή πλατφόρμα που θα καταγράφει αναλυτικά τα επιδόματα που δίνονται σε κάθε φυσικό πρόσωπο, σε χρήμα ή είδος, από όλους τους φορείς του δημόσιου τομέα. Το Μητρώο αυτό θα λειτουργήσει πιλοτικά μέσα στο 2025 και θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή από το καλοκαίρι του 2026.

Επί της ουσίας αυτό το Μητρώο θα αποτελεί μια κεντρική βάση δεδομένων όπου θα συγκεντρώνονται στοιχεία όπως το ονοματεπώνυμο, ο ΑΦΜ, ο αριθμός κοινωνικής ασφάλισης, ο τόπος κατοικίας και άλλες ταυτοποιητικές πληροφορίες για κάθε δικαιούχο. Παράλληλα, θα καταγράφονται λεπτομέρειες για κάθε παροχή — από το είδος της, το ποσό που δικαιούται ο πολίτης, μέχρι τις ημερομηνίες καταβολής και την προέλευσή της, είτε πρόκειται για επιδόματα παιδιού, στέγασης, θέρμανσης ή μακροχρόνιας ανεργίας.

Τα οικονομικά δεδομένα που θα περιλαμβάνονται στο Μητρώο είναι εξίσου κρίσιμα: το ετήσιο φορολογητέο εισόδημα του δικαιούχου και της οικογένειάς του, καθώς και η συνολική ακίνητη περιουσία, όπως αυτή αποτυπώνεται για την επιβολή του ΕΝΦΙΑ. Η σύνδεση αυτών των δεδομένων θα επιτρέπει να εντοπιστούν περιπτώσεις όπου το σύστημα χορηγεί επιδόματα σε ανθρώπους που δεν πληρούν τα κριτήρια, αλλά και να προστατευτούν αυτοί που έχουν πραγματική ανάγκη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) θα αναλάβει τη δημιουργία και διαχείριση της πλατφόρμας, η οποία θα είναι προσβάσιμη μέσα από την επίσημη πύλη gov.gr. Στην πρώτη φάση θα ενταχθούν φορείς όπως ο ΟΠΕΚΑ και η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), καθώς και βασικές κατηγορίες επιδομάτων, ενώ σταδιακά θα εμπλουτιστεί με όλα τα κρατικά προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας.

Διαφάνεια με όρους ασφάλειας και προστασίας προσωπικών δεδομένων
Η πρόσβαση στα δεδομένα του Μητρώου θα είναι απόλυτα ελεγχόμενη και με αυστηρούς κανόνες προστασίας της ιδιωτικότητας. Οι υπηρεσίες του κράτους θα λαμβάνουν μόνο ανωνυμοποιημένες πληροφορίες για να σχεδιάζουν πολιτικές και παρεμβάσεις, ενώ πλήρης πρόσβαση σε μη ανωνυμοποιημένα στοιχεία θα δίνεται μόνο σε συγκεκριμένα και διαπιστευμένα στελέχη, κατόπιν ειδικού αιτήματος και μόνο για συγκεκριμένους λόγους.

Επιπλέον, οι ίδιοι οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα μέσω της πλατφόρμας gov.gr να ενημερώνονται για τα επιδόματα που έχουν εγκριθεί για εκείνους, να βλέπουν τις καταβολές που έχουν γίνει, καθώς και τυχόν εκκρεμότητες ή αλλαγές που τους αφορούν. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται και η διαφάνεια προς τον πολίτη, αλλά και η εμπιστοσύνη στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας.

Οι παροχές και ενισχύσεις που θα ενταχθούν στην πιλοτική φάση, θα αφορούν: 

  1. Επίδομα θέρμανσης.

  2. Επίδομα πρόσβασης παιδιών σε υπηρεσίες προσχολικής αγωγής και φροντίδας και ατόμων με αναπηρία σε υπηρεσίες δημιουργικής απασχόλησης.

  3. Επίδομα παιδιού.

  4. Επίδομα γέννησης.

  5. Επίδομα αναδοχής.

  6. Επίδομα ορεινών και μειονεκτικών περιοχών.

  7. Επίδομα σε ανασφάλιστους υπερηλίκους.

  8. Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.

  9. Επίδομα στέγασης.

10. Παροχές του Προγράμματος «Κάλυψη».

11. Προσωπικός Βοηθός για Άτομα με Αναπηρία.

12. Μηνιαία αμοιβή των επαγγελματιών αναδόχων.

13. Επίδομα ανεργίας.

14. Επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας.

15. Επιδόματα και ενισχύσεις σε ΑμεΑ, νεφροπαθείς κ.λπ.

Το νέο Μητρώο αναμένεται να αποτελέσει κομβικό εργαλείο στη μάχη κατά της πολυδιασποράς επιδομάτων, της καταπολέμησης των αδικιών και της αποτελεσματικότερης διαχείρισης ενός από τους πιο σημαντικούς τομείς δημόσιας δαπάνης στην Ελλάδα. Με τη συνολική εικόνα που θα προκύπτει για κάθε δικαιούχο, το κράτος θα μπορεί να κατευθύνει πόρους εκεί που υπάρχει πραγματική ανάγκη και να μειώσει τα φαινόμενα καταχρήσεων.