Θέμα newshub.gr: Ο κύκλος του «ξεπλύματος βρώμικου χρήματος» και η μέθοδος του «μυρμηγκιού»

Πριν από δυο εβδομάδες περίπου η ΑΑΔΕ έφερε στο φως της δημοσιότητας τις υποθέσεις που εντοπίστηκαν από τον Ιανουάριο του 2016 έως τον Σεπτέμβριο του 2020, πολλές από τις οποίες αφορούσαν και την Κρήτη. Υπενθυμίζεται ότι πάνω από 7.500 υποθέσεις μεγάλης φοροδιαφυγής, αλλά και ληξιπρόθεσμα χρέη πολλών χιλιάδων ή και εκατομμυρίων ευρώ εντόπισε η ΑΑΔΕ τα τελευταία 4,5 χρόνια. Το συνολικό ποσό το οποίο αφορούν οι υποθέσεις αυτές ανέρχεται σε 13 δισ. ευρώ.

Ειδικότερα, οι ελεγκτικές Αρχές (Κέντρο Ελέγχου Φορολογουμένων Μεγάλου Πλούτου), το Κέντρο Ελέγχου Μεγάλων Επιχειρήσεων, οι ΔΟΥ και οι Υπηρεσίες Ελέγχου και Διασφάλισης Δημοσίων Εσόδων βρήκαν συνολικά 5.867 υποθέσεις όπου υπάρχει «οσμή» φοροδιαφυγής.

Επίσης, εντόπισαν 931 υποθέσεις φοροδιαφυγής άνω των 50.000 ευρώ, συνολικού ύψους 2,12 δισ. ευρώ. Οι μηχανισμοί έλεγχου της ΑΑΔΕ εντόπισαν ακόμα 6.734 περιπτώσεις φορολογουμένων με ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο άνω των 50.000 ευρώ, συνολικού ύψους 10,9 δισ. ευρώ.

Πρόκειται για υποθέσεις που εντοπίστηκαν από τον Ιανουάριο του 2016 έως τον Σεπτέμβριο του 2020, για τις οποίες υπέβαλαν αναφορές προς την Αρχή για την Καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες, προκειμένου να διερευνηθεί το ενδεχόμενο διάπραξης και του αδικήματος του ξεπλύματος «μαύρου» χρήματος από τους οφειλέτες.

Η Αρχή για την Καταπολέμηση της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες έστειλε στις φοροελεγκτικές υπηρεσίες της ΑΑΔΕ σχεδόν 2.130 έγγραφα με πληροφορίες για 4.770 πρόσωπα που φέρεται ότι εμπλέκονται σε υποθέσεις ξεπλύματος «μαύρου» χρήματος.

Από τις υποθέσεις αυτές, η ΑΑΔΕ διερεύνησε τις 2.429, και ήδη για 1.155 εξ αυτών προχώρησε στην έκδοση οριστικών πράξεων βεβαίωσης φόρων και προστίμων, για τα οποία οι «ενδιαφερόμενοι» θα λάβουν σύντομα «ραβασάκια» από την Εφορία. Τα ποσά που βεβαιώθηκαν στις 1.155 ελεγχθείσες υποθέσεις ανέρχονται σε 130.680.000 ευρώ, όμως τα ποσά που εισπράχθηκαν φτάνουν μόλις τα 5.500.000 ευρώ.

Στο Βολο

Την ίδια ώρα διάσταση στην υπόθεση με 68χρονο Βολιώτη, που κατηγορείται ως επικεφαλής εγκληματικής οργάνωσης διακίνησης ναρκωτικών και ο οποίος είχε συλληφθεί πέρσι τον Δεκέμβριο και βρίσκεται σήμερα προφυλακισμένος, δίδει διάταξη που εξέδωσε αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου και σύμφωνα με την οποία, υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες, ότι ο κατηγορούμενος φέρεται να έχει αποκτήσει περιουσιακά στοιχεία από παράνομες δραστηριότητες.

Η αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Άννα Ζαϊρη, πρόεδρος της Αρχής Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, εξέδωσε στις 27 Οκτωβρίου 2020 διάταξη, σύμφωνα με την οποία, ο 68χρονος φερόμενος ως αρχηγός της μίας εκ των δύο εγκληματικών οργανώσεων, που είχαν εξαρθρωθεί πέρσι στις 28 Δεκεμβρίου, στη διάρκεια επιχείρησης της Υποδιεύθυνσης Ασφάλειας Βόλου και ο οποίος βρίσκεται προφυλακισμένος, θεωρείται ύποπτος για απόκτηση περιουσιακών στοιχείων και συγκεκριμένα ακινήτων, με χρήματα που πιθανόν να έχει εισπράξει από παράνομες δραστηριότητες. 

Ειδικότερα και σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο 68χρονος φέρεται να έχει αγοράσει τέσσερα ακίνητα, ένα διαμέρισμα 90 τετραγωνικών στον Βόλο, ένα διαμέρισμα 42 τ.μ. επίσης στον Βόλο, ένα διαμέρισμα 62 τ.μ. στην Κυψέλη Αθήνας και ένα οικόπεδο 25 τ.μ. στη Νέα Σμύρνη Αττικής, που υπολογίζεται ότι σε κόστος ξεπερνούν τις 100.000 ευρώ. Μάλιστα τα τέσσερα ακίνητα φέρεται να έχουν περιέλθει στην κυριότητα στενού συγγενικού προσώπου του 68χρονου, που φέρεται να μην μπορεί να δικαιολογήσει την απόκτησή τους μέσω των φορολογικών δηλώσεων που έχει κάνει. Σχετικά φέρεται να ερευνήθηκαν με εντολή της αντεισαγγελέως από την ΑΑΔΕ τα φορολογικά στοιχεία του εν λόγω προσώπου, ενώ έρευνα φέρεται να έγινε και στα Υποθηκοφυλακεία Βόλου, Νέας Σμύρνης και Αθηνών.

Ο συνήγορος υπεράσπισης του κατηγορούμενου, δικηγόρος Βόλου κ. Νικ. Παντελοδήμος δήλωσε στη «Θ», ότι οι πελάτες του θα ασκήσουν προσφυγή κατά της διάταξης της αντεισαγγελέως του Αρείου Πάγου, «για να εξαφανίσουμε και να αποδομήσουμε τις σοβαρές αυτές υπόνοιες. Οι πελάτες μου υποστηρίζουν ότι δεν έχει γίνει οποιαδήποτε παράνομη συναλλαγή και τα ακίνητα αποκτήθηκαν από το συγγενικό πρόσωπο του κατηγορούμενου με δικά του χρήματα από την πολυετή του εργασία και δεν αποτελούν προϊόν παράνομης δραστηριότητας». 

Οι ελεγκτικές αρχές εξετάζουν ουσιαστικά την περίπτωση νομιμοποίησης «μαύρου χρήματος», που προήλθε από εγκληματική δραστηριότητα, ενώ τα τέσσερα ακίνητα έχουν δεσμευτεί από την ΑΑΔΕ.Ο συνήγορος του 68χρονου θα ασκήσει προσφυγή εναντίον της εισαγγελικής διάταξης, προκειμένου τα ακίνητα να αποδεσμευθούν, έτσι ώστε το συγγενικό πρόσωπο του κατηγορούμενου να δύναται να τα μεταβιβάσει, να τα εκμισθώσει ή να τα εκποιήσει.

Με αφορμή τα αποτελέσματα αυτά και την παραπάνω υπόθεση το newshub.gr επιχειρεί μια αναδρομή στην ιστορία του όρου «ξέπλυμα βρώμικου χρήματος», ρίχνοντας βάρος στη λεγόμενη μέθοδο του «μυρμηγκιού» (smurfing).

Τι εννοούμε με τον όρο "ξέπλυμα βρώμικου χρήματος"

Με τον όρο βρώμικο (ή και μαύρο) χρήμα, έχει καθιερωθεί να χαρακτηρίζεται οποιαδήποτε μορφή εσόδου που προέρχεται από παράνομη πράξη ή ακόμη και από νόμιμη πράξη, η οποία δεν δηλώνεται -κατά παράβαση της φορολογικής νομοθεσίας.

Ως ξέπλυμα βρώμικου χρήματος χαρακτηρίζεται οποιαδήποτε οικονομική συναλλαγή που γίνεται με διάθεση παράνομα κερδισμένου χρήματος, επί νόμιμης πράξης η οποία επιφέρει οικονομικό κέρδος το οποίο στη συνέχεια δεν αποκρύπτεται και μετατρέπεται με τον τρόπο αυτό σε "καθαρό" χρήμα.

Για παράδειγμα, ξέπλυμα μαύρου χρήματος θεωρείται η κατάθεση "βρώμικου" χρήματος σε τράπεζα και στη συνέχεια η ανάληψη για την κάλυψη οικονομικών αναγκών.

Φορείς μαύρου χρήματος ή μπορεί να είναι τόσο φυσικά πρόσωπα όσο και νομικά πρόσωπα (ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου), ή ακόμα και κυβερνήσεις χωρών.

Γενικά το "βρώμικο" χρήμα και οι όποιες δραστηριότητες επ΄ αυτού συνιστούν ευρύτερα την έννοια της παραοικονομίας και αποτελούν οικονομικό έγκλημα.

Η ιστορική προέλευση του όρου "ξέπλυμα βρώμικου χρήματος"

Για την ιστορική προέλευση του εν λόγω όρου υπάρχουν διάφορες εκδοχές, οι οποίες έχουν όλες κοινή συνισταμένη τις ΗΠΑ:

α' εκδοχή: Τη δεκαετία του '20 στις Ηνωμένες Πολιτείες ίσχυε η λεγόμενη ποτοαπογόρευση. Οι κακοποιοί που διακινούσαν παράνομα αλκοόλ, αγόραζαν και λειτουργούσαν συνοικιακά πλυντήρια προκειμένου να νομιμοποιούν το παράνομα κερδισμένο χρήμα τους.

β' εκδοχή: Ο περίφημος Αλ Καπόνε χρησιμοποιούσε πλυντήρια ρούχων για τη μεταφορά των παράνομων κερδών.

γ' εκδοχή: Περίπου στα 1940, εγκληματική οργάνωση στις ΗΠΑ κατείχε φαινομενικά επιχείρηση πλυντηρίων προκειμένου να εμφανίσει νόμιμη πηγή των εξωφρενικά μεγάλων παράνομων εσόδων της που προέρχονταν από εκβιασμούς, πορνεία, παράνομα παίγνια κλπ.

Κατά γενική ομολογία, ο όρος ξέπλυμα βρώμικου χρήματος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά πολλά χρόνια αργότερα, με αφορμή το σκάνδαλο Watergate.

H μέθοδος του «μυρμηγκιού»

Για να επιστρέψουμε πίσω στα "δικά μας", η μέθοδος που χρησιμοποιούσαν για να ξεπλύνουν "βρώμικο" χρήμα μέλη της σπείρας, η οποία εξαρθρώθηκε στο Ηράκλειο από την Αστυνομία, είναι η περίφημη μέθοδος του "μυρμηγκιού" (διεθνής όρος: smurfing).

H μέθοδος αυτή προβλέπει τον κατακερματισμό των παράνομα κερδισμένων μετρητών χρημάτων σε πολύ μικρότερα χρηματικά ποσά, προκειμένου να μην κινηθούν υποψίες στις Αρχές.

Συγκεκριμένα, το εν λόγω κύκλωμα "έσπαγε" τον όγκο των χρημάτων σε πλήθος συναλλαγών, οι οποίες ήταν όλες κάτω από το νόμιμο όριο αναφοράς ή αναγνώρισης των 15.000 ευρώ.

Ακόμη, χρησιμοποιούσαν σύνθετες μεθόδους μεταφοράς χρηματικών υπολοίπων των τραπεζικών λογαριασμών των εταιριών σε προσωπικούς τους λογαριασμούς, μέσω τραπεζικών επιταγών ή σε τραπεζικούς λογαριασμούς συνεργών τους, έτσι ώστε να καθίσταται δύσκολος ο εντοπισμός τους και το συνολικό μέγεθος των ποσών που διακινούσαν.

Πηγές: el.wikipedia.org, «Πρόληψη και αντιμετώπιση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες οικονομικές δραστηριότητες» (μεταπτυχιακή εργασία της Ευτυχίας Βεδεράκη), larisanew.gr, newsbreak.gr