Κατερίνα Σπυριδάκη: «Στον τομέα της πολύπαθης Δικαιοσύνης δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια αποτυχιών και πειραματισμών»

Στην Ολομέλεια της Βουλής, κατά τη διάρκεια της συζήτησης επί του σχεδίου νόμου του Υπουργείου Δικαιοσύνης «Επιτάχυνση διαδικασιών στελέχωσης και λειτουργίας Δικαστικής Αστυνομίας - Τροποποιήσεις                  ν. 4963/2022 και άλλες ρυθμίσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης», τοποθετήθηκε  ενώπιον της Εθνικής Αντιπροσωπείας, η Βουλευτής του Ν. Λασιθίου  κ. Σπυριδάκη Κατερίνα.

Η πλήρης τοποθέτηση της κ. Σπυριδάκη έχει ως εξής :

           «Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ανεβαίνω στο βήμα της Βουλής με ανάμικτα τα συναισθήματα θυμού και βαθιάς οδύνης. Βλέπω καθημερινά τους πολίτες να διακατέχονται από ίδια συναισθήματα με μένα αλλά και από οργή. Και η οργή  δεν είναι θεμιτή για την ήδη κλονισμένη εμπιστοσύνη τους προς το πολιτικό σύστημα. Πρέπει να προσέξουμε όλοι μας και ιδιαίτερα οι κυβερνώντες. Καθημερινά ο κόσμος ζει με την ανασφάλεια και το φόβο. Δεν νιώθω την εμπιστοσύνη πως ότι και αν συμβεί, οτιδήποτε και αν προκύψει, ο κρατικός μηχανισμός είναι εδώ για να παρέμβει άμεσα και αποτελεσματικά. Και έχοντας ζήσει στο εξωτερικό έρχομαι να σχολιάσω ότι ο φόβος δε συνάδει με ένα ευρωπαϊκό δημοκρατικό ανεπτυγμένο κράτος. Ο φόβος συναντάται σε χώρες του  τρίτου κόσμου και σε χώρες με μη δημοκρατικό πολίτευμα. Και όλα αυτά που βλέπουμε και βιώνουμε καθημερινά, προκαλούν αίσθημα φόβου για το παρόν και το μέλλον.

Η σκέψη μου, όπως φαντάζομαι και η σκέψη όλων μας, είναι στους πλημμυροπαθείς και στην τεράστια τραγωδία που εξελίσσεται ακόμη στη Θεσσαλία. Άνθρωποι πνίγηκαν και περιουσίες καταστράφηκαν. Μια ολόκληρη Περιφέρεια της χώρας σχεδόν εξαφανίστηκε. Οι πληγές και το κόστος για τους ανθρώπους, για την χώρα, για την οικονομία, για όλους μας είναι ανυπολόγιστες.

Παρακολουθήσαμε μια πορεία θλιβερή και επώδυνη, από τον Ιανό στη Μήδεια και στον  Daniel, με μια στάση στα Τέμπη, με συνέχιση της πορείας προς τη Ρόδο και τον Έβρο, προς την Νέα Φιλαδέλφεια, παρακολουθώντας μια επιβίβαση που δεν έγινε ποτέ σε κάποιο πλοίο, στο Λιμάνι του Πειραιά και τέλος στο πλημμυρισμένο Θεσσαλικό κάμπο.

Εύλογα θα ρωτήσει κάποιος. Μα φταίει η Κυβέρνηση για την Κλιματική Αλλαγή, φταίει η Κυβέρνηση για τον χουλιγκανισμό, για τις ανεπάρκειες του σταθμάρχη,  τα επιχειρησιακά λάθη της Αστυνομίας και του Λιμενικού ή πολύ περισσότερο για την απανθρωπιά κάποιων;

Όχι. Όμως ευθύνεται και ευθύνεται πολύ γιατί δεν έκανε τίποτε για να τα προλάβει και πολύ περισσότερο δεν ήταν προετοιμασμένη ώστε να περιορίσει τα τραγικά αποτελέσματα και να απαλύνει τις επιπτώσεις.

Το Επιτελικό Κράτος απέτυχε και στα δύσκολα αλλά και στα πολύ απλά. Η Κυβέρνηση κυβερνά 5 χρόνια, γνωρίζοντας όλες τις ανεπάρκειες των μηχανισμών του κράτους. Τι άλλαξε προς το καλύτερο; Τι βελτιώθηκε; Τίποτε!

Τραγική ειρωνεία . Όταν λέγαμε «ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε» μας κοροϊδεύατε και όταν μιλάγαμε  για «πράσινη ανάπτυξη και κλιματική αλλαγή», μας εμπαίζατε με σχόλια για  «πράσινα άλογα».

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Η Κλιματική αλλαγή και κρίση είναι εδώ. Η Κυβέρνηση δεν έχει κάνει τίποτε για να προστατεύσει τους πολίτες από τα ακραία καιρικά φαινόμενα που δεν είναι πλέον πρωτοφανή αλλά συνήθη.

Στο επίπεδο της πρόληψης,  τίποτε απολύτως.

Στη φάση της εξέλιξης του φαινομένου, για την μείωση των επιπτώσεων,  ελάχιστα.

Το  112 δεν αρκεί. Το 112 πρέπει να είναι η αρχή του σχεδίου δράσης και όχι το τέλος. Χρειάζεται σχεδιασμός που να υποστηρίζει το 112 και να το κάνει ένα σημαντικό εργαλείο και όχι μια απλή ενημέρωση.

Τέλος, στην φάση της αποκατάστασης, επιδεικνύετε περισσότερο επικοινωνία και λιγότερο ουσία. Όπως έγινε στη Σητεία όπως έγινε και αλλού, όπου μετά τις προκαταβολές, οι πολίτες στη Σητεία περιμένουν ακόμη  τις αποζημιώσεις  και τα έργα που είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση πέρυσι τον Οκτώβριο.

Απαιτείται αλλαγή του μοντέλου λειτουργίας του συστήματος Πολιτικής Προστασίας. Απαιτείται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την αντιμετώπιση της Κλιματικής κρίσης και ένα συνεπές και καλά μελετημένο σχέδιο ανασυγκρότησης μιας πληγείσας περιοχής, προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες της περιοχής αυτής.

Ειδικά για τη Θεσσαλία, η  πλημμύρα αυτή δε άλλαξε μόνο τον χάρτη της Θεσσαλίας. Άλλαξε και τον παραγωγικό χάρτη της περιοχής αλλά και της χώρας. Απαιτείται ολοκληρωμένη μελέτη και προσπάθεια για να επανέλθει και να κρατήσει τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους και ειδικά τους νέους αγρότες, που στο ξεκίνημά τους καταστράφηκαν. Το πλήγμα είναι μακροχρόνιο και επηρεάζει όλη την χώρα.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Έρχομαι τώρα στο  συζητούμενο νομοσχέδιο.

Από την Γαλλική Επανάσταση, η διάκριση των εξουσιών αποτέλεσε θεμελιώδη αρχή. Όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το λαό και ασκούνται στο όνομά του και  προς όφελός  του.

Η διάκριση των εξουσιών ενυπάρχει ως αρχή και στο ελληνικό Σύνταγμα . H Δικαιοσύνη, μαζί με τη Νομοθετική εξουσία, το Κοινοβούλιο και την Εκτελεστική, την Κυβέρνηση, αποτελούν τους πυλώνες του Δημοκρατικού μας Πολιτεύματος. Η απρόσκοπτη και αποτελεσματική λειτουργία του Δικαστικού συστήματος διασφαλίζει την  λειτουργία του Πολιτεύματος και αποτελεί  ασφαλιστική δικλείδα για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων  των πολιτών. Είναι βασική προϋπόθεση για κοινωνική συνοχή, σταθερότητα και οικονομική ανάπτυξη. 

Όμως, όλα τα παραπάνω αποκτούν την πραγματική και ουσιαστική τους αξία στην πράξη.

Το Σύστημα απονομής Δικαιοσύνης, στην χώρα μας, πάσχει γιατί χαρακτηρίζεται από καθυστερήσεις, έλλειψη ευελιξίας και μειωμένη αποτελεσματικότητα. Δικηγόροι, δικαστές και δικαστικοί υπάλληλοι έχουν επισημάνει, πολλές φορές, αυτές τις παθογένειες. Τα προβλήματα της Ελληνικής Δικαιοσύνης «γεύονται» καθημερινά και οι πολίτες που προσφεύγουν σε αυτήν, αναζητώντας το δίκιο τους και βλέπουν οι υποθέσεις τους να καρκινοβατούν. Βιώνουν πολλές φορές, εκτός από την καθυστερημένη απονομή της, που αγγίζει τα όρια της αρνησιδικίας, την άδικη μεταχείριση, την ανελαστική λειτουργία της και τις ατέρμονες διαδικασίες, που συχνά είναι κοστοβόρες αλλά και ψυχοφθόρες. Ενώ συχνά  τίθενται θέματα ανεξαρτησίας των λειτουργών της Δικαιοσύνης έναντι της Πολιτικής εξουσίας.

Συνεπώς, είναι αυτονόητο ότι κάθε προσπάθεια βελτίωσης του συστήματος της δικαιοσύνης, προς τη θετική κατεύθυνση θα μας βρει σύμφωνους. Για μας αποτελεί προτεραιότητα και ανάγκη μια ευρεία  μεταρρύθμιση στη Δικαιοσύνη, ώστε οι Έλληνες πολίτες να απολαμβάνουν μία ισχυρή, λειτουργική, ταχεία και αποτελεσματική δικαιοσύνη. Μια μεταρρύθμιση που θα εδράζετε στη συνεννόηση και στην πολιτική συναίνεση.

Ειδικότερα τώρα και σχετικά με τη Δικαστική Αστυνομία.

Η  Κυβέρνηση έρχεται  να τροποποιήσει νόμο που ψηφίστηκε τον Ιούλιο του2022, το Ν. 4963 /2022 και μάλιστα από την ίδια. Γεγονός που δείχνει ότι η Κυβέρνηση αντιμετωπίζει με προχειρότητα τη νομοθετική διαδικασία, παραβιάζοντας τις αρχές της καλής νομοθέτησης, όπως συχνά έχουμε επισημάνει.

       Η Δικαστική Αστυνομία αποτελεί ένα διαχρονικό αίτημα και ανάγκη για την καλύτερη λειτουργία του δικαστικού συστήματος για αυτό και την πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, την στηρίξαμε και στην ψήφιση ίδρυσής της, το 2022. Όμως, με κάποιες ουσιαστικές αντιρρήσεις επί συγκεκριμένων διατάξεων, όπως και στο παρόν νομοσχέδιο. Εδώ θα ήθελα να σταθώ σε δύο σημεία. Αρχικά στο άρθρο 3, όπου πχ. η πρόβλεψη, ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης να επιλέγεται απευθείας από τον Υπουργό Δικαιοσύνης, χωρίς ένα αντικειμενικό σύστημα αξιολόγησης και μέσα από ένα περιορισμένο κύκλο υποψηφίων, μόνο από συνταξιούχους  δικαστικούς. Θα πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι η κάθε επιλογή θα γίνεται με διαφάνεια, αξιοκρατικά κριτήρια και χωρίς περιθώρια συντήρησης του πελατειακού συστήματος, αποκλείοντας υποψηφίους, οι οποίοι θα έχουν τόσο τις απαιτούμενες νομικές γνώσεις όσο και τη νομική παιδεία.

Στα άρθρα 9,10 (που αναφέρονται στα τυπικά προσόντα και στη διαδικασία πρόσληψης) οι διατάξεις όπως είναι διατυπωμένες ουσιαστικά δημιουργούν προνομιακές συνθήκες για ορισμένες κατηγορίες ενώ αντίθετα αποκλείουν μεγάλο μέρος υποψηφίων. Συγκεκριμένα στο άρθρο 10 μοριοδοτούνται με επιπλέον μονάδες οι οπλίτες βραχείας ανακατάταξης (ΟΒΑ), οι επαγγελματίες οπλίτες (ΕΠ.ΟΠ.), καθώς και όσοι έχουν εκπληρώσει τη στρατιωτική τους θητεία στην προεδρική φρουρά,  σε ειδικές δυνάμεις και έφεδροι αξιωματικοί. Για ποια τυπικά προσόντα απαιτείται η συγκεκριμένη διάκριση; Ληφθήκαν υπόψη βασικές αρχές όπως π.χ. της ισότητας; Η διάκριση εις βάρος των γυναικών δεν είναι δείγμα ούτε αξιοκρατίας ούτε ισότητας.

 Οι όποιες επισημάνσεις μας όπως αυτές διατυπώθηκαν από την Ειδική Αγορήτρια μας δεν διατυπώνονται για αντιπολιτευτικούς λόγους. Κάθε τροποποίηση στον τρόπο απονομής και λειτουργίας της δικαιοσύνης σχετίζεται με την αξιοπιστία και θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί ώστε να έχει θετικό κοινωνικό αντίκτυπο.

Στον τομέα της πολύπαθης Δικαιοσύνης, όπως και σε άλλους τομείς της κοινωνικής και πολιτικής ζωής δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια αποτυχιών και πειραματισμών.

       Σας ευχαριστώ».