Αλλαντίαση: Τα ύποπτα συμπτώματα της παραλυτικής νόσου

Η αλλαντίαση είναι μία σπάνια, αλλά σοβαρή παραλυτική ασθένεια. Προκαλείται από ένα από τα πιο ισχυρά δηλητήρια: την αλλαντοτοξίνη, ή αλλαντική τοξίνη. Ο καθηγητής Χαράλαμπος Γώγος προτείνει οι γιατροί να λάβουν καλό ιστορικό και οι ασθενείς να σπεύσουν γρήγορα στον γιατρό.

Μόλις ένα γραμμάριο αλλαντικής τοξίνης, είναι ικανό να σκοτώσει ακόμη και 10 εκατ. ανθρώπους.

Μπορεί να ακούγεται υπερβολικό, είναι ωστόσο πέρα για πέρα ρεαλιστικό και δραματικό παράλληλα.

Με αφορμή τον αναπάντεχο χαμό μιας 32χρονης Ελληνίδας η οποία κατέληξε στο Μπορντώ της Γαλλίας μετά από δηλητηρίαση αλλαντίασης, αλλά και τη νοσηλεία τουλάχιστον 12 ανθρώπων σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας στην περιοχή, καθώς εμφάνισαν σοβαρά συμπτώματα, αξίζει να δούμε τι πρέπει να προσέξουμε και πώς μπορούμε να προφυλαχθούμε από το σοβαρό αυτό υγειονομικό ζήτημα.

Η αλλαντίαση είναι μία σπάνια, αλλά σοβαρή παραλυτική ασθένεια, που προκαλείται από ένα από τα πιο ισχυρά, γνωστά δηλητήρια: την αλλαντοτοξίνη, ή αλλαντική τοξίνη.

Το CNN Greece, συνάντησε τον Ομότιμο καθηγητή Παθολογίας του πανεπιστημίου Πατρών και Δ/ντή Παθολογικής Λοιμωξιολογικής κλινικής του Metropolitan General κ. Χαράλαμπο Γώγο, ο οποίος στέλνει δύο μηνύματα σημαντικά, προς τους πολίτες – καταναλωτές αλλά και προς την ιατρική κοινότητα.

Προσοχή στα τρόφιμα που δεν είναι σωστά διατηρημένα

Οι πολίτες, όπως αναφέρει, «θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, όσον αφορά την κατανάλωση τροφίμων που δεν είναι σωστά διατηρημένα και ειδικότερα τις κονσέρβες που είναι τρύπιες, και κυρίως τις οικιακές κονσέρβες. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε παστά ψάρια, κρέατα και σάλτσες. Βεβαίως το καλό μαγείρεμα στους 85 βαθμούς, εξασφαλίζει ασφάλεια και καλή υγιεινή.

Η αλλαντίαση είναι σίγουρα σπάνια νόσος, αλλά μπορεί να δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα και βλάβη στο νευρικό σύστημα καθώς και παραλύσεις.

Ποια είναι τα συμπτώματα

Επομένως, όταν υπάρχει έκθεση σε ένα τέτοιο προϊόν, και υπάρχουν συμπτώματα- θολή όραση, δυσκολία στην κατάποση, μυική αδυναμία- που προσομοιάζουν ακόμη και με γαστρεντερίτιδα, θα πρέπει οι καταναλωτές να πάνε αμέσως στον γιατρό».

Οι γιατροί από την πλευρά τους, συνεχίζει, θα πρέπει να αξιολογούν πολύ καλά τα συμπτώματα και να λαμβάνουν λεπτομερές ιστορικό αναφορικά με το τι κατανάλωσαν οι πάσχοντες τις προηγούμενες ημέρες. Να σημειώσουμε επίσης, ότι τα συμπτώματα εμφανίζονται σε διάστημα 18 με 36 ώρες.

Ο γιατρός θα πρέπει να βρίσκεται σε ετοιμότητα ώστε να δώσει στον ασθενή υποστηρικτική θεραπεία και να εισαχθεί στο νοσοκομείο. Επίσης, να υπάρχει ετοιμότητα για πιθανή διασωλήνωση και φυσικά όσο πιο έγκαιρα γίνεται, ο ασθενής να λάβει την αντιτοξίνη, η οποία χορηγείται μόνο στο νοσοκομείο.

Χρειάζεται καλή επιδημιολογική επιτήρηση

Ο καθηγητής Γώγος αναφέρει ακόμη ότι η αλλαντίαση αποτελεί σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας, δεν είναι απλό ζήτημα, γι’ αυτό απαιτείται καλή επιδημιολογική επιτήρηση, μην ξεχνάμε δε, ότι το νόσημα πρέπει να δηλωθεί.

Ο συνομιλητής μας, θυμίζει επίσης εκτός από τους ενήλικες, υπάρχει και αλλαντίαση των βρεφών, γι’ αυτό οι γονείς θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί, καθώς απαγορεύεται η κατανάλωση μελιού μέχρι την ηλικία ενός έτους.

Το ένοχο βακτήριο

Ένας άνθρωπος μπορεί να χάσει τη ζωή του καταναλώνοντας μόλις 1 έως 2 εκατομμυριοστά του γραμμαρίου (μικρογραμμάρια ή μg), αναφέρει το Δίκτυο Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας (ΔΠΠΥ) της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

Την αλλαντοτοξίνη παράγει ένα βακτήριο που λέγεται κλωστηρίδιο της αλλαντίασης (Clostridium botulinum). Μπορεί επίσης να την παράγουν και στελέχη δύο άλλων βακτηρίων, που είναι συγγενή με αυτό: τα Clostridium butyricum και Clostridium baratii.

Αναλυτικά τα ύποπτα συμπτώματα

Τα συμπτώματα της νόσου, σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας, περιλαμβάνουν διπλωπία, θολή όραση, βλεφαρόπτωση, βραδυγλωσσία, δυσκαταποσία, ξηροστομία και μυϊκή αδυναμία και χρήζουν άμεσης θεραπευτικής αντιμετώπισης.

Μεγάλη προσοχή στις οικιακές κονσέρβες

Ακατάλληλα κονσερβοποιημένα σε οικιακό περιβάλλον ή ανεπαρκώς συντηρημένα τρόφιμα, μπορούν να δημιουργήσουν τις κατάλληλες συνθήκες παραγωγής της τοξίνης από το βακτήριο. Όπως αντιλαμβανόμαστε, οι κονσέρβες απαιτούν μεγάλη προσοχή και κυρίως οικιακές.

Όπως αναφέρει ειδικότερα ο ΕΟΔΥ για τις κονσερβοποιημένες τροφές:

Η παραγωγή κονσερβοποιημένων τροφίμων σε οικιακό περιβάλλον είναι ένας εξαιρετικός τρόπος συντήρησης οπωροκηπευτικών προϊόντων για εσάς, την οικογένειά και τους φίλους σας, αλλά μπορεί να γίνει επικίνδυνη εάν δεν πραγματοποιηθεί σωστά και με ασφάλεια.

Προσοχή στις τροφές χαμηλής οξύτητας

Τα τρόφιμα χαμηλής οξύτητας αποτελούν την πιο συχνή πηγή τροφιμογενούς αλλαντίασης που συνδέεται με την κατανάλωση κονσερβοποιημένων προϊόντων που παρασκευάζονται σε οικιακό περιβάλλον. Η τιμή του pH των τροφίμων αυτών είναι μεγαλύτερη από 4,6.

Στην κατηγορία των τροφίμων χαμηλής οξύτητας περιλαμβάνονται:

Η πλειονότητα των λαχανικών (π.χ. σπαράγγια, πράσινα φασολάκια, παντζάρια, πατάτες, καλαμπόκι)
Ορισμένα φρούτα (π.χ. σύκα, κάποιες ποικιλίες ντομάτας)
Γάλα
Κρέας (όλα τα είδη)
Ψάρια
Θαλασσινά

Η επιμόλυνση ενός τροφίμου μπορεί να γίνει λόγω ακατάλληλου χειρισμού του κατά την επεξεργασία, την αποθήκευση ή τη χρήση του. Παραδείγματα τροφίμων που έχουν επιμολυνθεί με την τοξίνη της αλλαντίασης είναι:

Ψιλοκομμένο σκόρδο σε λάδι
Κονσέρβα σάλτσας (sauce) τυριού
Κονσέρβες ντομάτας
Χυμός καρότου
Ψημένες πατάτες τυλιγμένες με αλουμινόχαρτο

Χρησιμοποιείστε κατάλληλες πρακτικές κονσερβοποίησης τροφίμων

Το πιο αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης της τροφιμογενούς αλλαντίασης, κατά τη διαδικασία κονσερβοποίησης τροφίμων στο οικιακό περιβάλλον, είναι η τήρηση των επίσημων οδηγιών των φορέων που είναι αρμόδιοι για την ασφάλεια των τροφίμων. Αποφεύγουμε συμβουλές και οδηγίες ακόμη και εάν προέρχονται από συγγενείς και φίλους.

Μόνο με κατάλληλο εξοπλισμό η κονσερβοποίηση

Χρησιμοποιείστε τον κατάλληλο εξοπλισμό για τα τρόφιμα που θέλετε να κονσερβοποιήσετε

Η κονσερβοποίηση υπό πίεση είναι η μόνη συνιστάμενη μέθοδος για την παρασκευή κονσερβοποιημένων τροφίμων χαμηλής οξύτητας στο οικιακό περιβάλλον.

Μη χρησιμοποιείτε ποτέ συσκευή κονσερβοποίησης με νερό που βράζει για τα τρόφιμα χαμηλής οξύτητας διότι δεν προστατεύει από την τοξίνη της αλλαντίασης.

Μη χρησιμοποιείτε ηλεκτρική πολύ-συσκευή μαγειρέματος ακόμη και εάν έχει τις ενδείξεις «κονσερβοποίηση ή κονσερβοποίηση με ατμό».

Για την κονσερβοποίηση υπό πίεση, να θυμάστε:

Χρησιμοποιείστε συσκευή πίεσης στη σχάρα της οποίας μπορούν να τοποθετηθούν τουλάχιστον 4 βάζα του 1 λίτρου σε όρθια θέση.

Βεβαιωθείτε ότι το μανόμετρο/δείκτης πίεσης της συσκευής είναι ακριβές και λειτουργεί ορθά. Στην περίπτωση που έχετε αμφιβολίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον κατασκευαστή της συσκευής.

Ακολουθείστε πιστά τις οδηγίες του κατασκευαστή σχετικά με τον καθαρισμό και την αποστείρωση των αντικειμένων και των εξαρτημάτων της συσκευής που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του κονσερβοποιημένου προϊόντος.

Εξαερώστε τη συσκευή πριν τη διαδικασία πίεσης και ακολουθήστε τα συνιστώμενα βήματα ψύξης.

Ακολουθείστε τους χρόνους επεξεργασίας και τις τιμές πίεσης, που έχουν επικαιροποιηθεί πρόσφατα. Να λαμβάνετε πάντα υπόψη το είδος του τροφίμου, το μέγεθος του βάζου και την τεχνική συσκευασίας του τροφίμου στο βάζο. Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί όταν έχετε να χειριστείτε τρόφιμα χαμηλής οξύτητας.

Όταν έχετε αμφιβολίες για την ποιότητα ενός τροφίμου, απορρίψτε το.

Διατηρείτε τις οικιακές κονσέρβες μόνο για ενδεδειγμένο χρόνο. Μετά την ασφαλή επεξεργασία και παρασκευή του τροφίμου, τοποθετήστε ετικέτες στα βάζα με την ημερομηνία παρασκευής και αποθηκεύστε τα σε καθαρό, δροσερό και σκοτεινό χώρο. Αποθηκεύστε τα τρόφιμα σε θερμοκρασίες από 10oC έως 21oC. Μην κονσερβοποιείτε ποσότητες τροφίμων μεγαλύτερες από αυτές που συνήθως καταναλώνετε ετησίως, εκτός εάν οι επίσημες οδηγίες για την παρασκευή ενός συγκεκριμένου είδους τροφίμου είναι διαφορετικές.

Εάν αμφιβάλλετε για το αν έχουν ακολουθηθεί ορθά οι οδηγίες και οι ασφαλείς πρακτικές οικιακής κονσερβοποίησης, μην καταναλώνετε το κονσερβοποιημένο τρόφιμο.

Τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα που είτε έχουν παρασκευαστεί σε οικιακό περιβάλλον είτε έχουν αγοραστεί από κάποιο κατάστημα, μπορεί να είναι μολυσμένα με τοξίνες ή άλλα παθογόνα βακτήρια όταν:

περιέκτης έχει διαρροή, είναι διογκωμένος ή φουσκωμένος
περιέκτης φαίνεται κατεστραμμένος, σπασμένος, χτυπημένος ή σκουριασμένος
κατά το άνοιγμα του περιέκτη εκτοξεύεται υγρό ή αφρός
το τρόφιμο είναι αποχρωματισμένο, έχει μούχλα ή άσχημη οσμή

Απορρίψτε με ασφάλεια το τρόφιμο και τις κονσέρβες που μπορεί να έχουν μολυνθεί, χρησιμοποιώντας γάντια από πλαστικό ή λάτεξ, πριν χειριστείτε ανοικτούς περιέκτες τροφίμων που πιστεύετε ότι μπορεί να έχουν μολυνθεί.

Χρησιμοποιείστε διάλυμα χλωρίνης για τον καθαρισμό και την απολύμανση των διαρροών ενός τροφίμου που μπορεί να είναι μολυσμένο.