Έρευνα: Ο παράγοντας μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρη «γήρανση» του αναπνευστικού συστήματος

Η παχυσαρκία δεν επιβαρύνει μόνο την καρδιά και τον μεταβολισμό, αλλά φαίνεται πως επιταχύνει και τη γήρανση των πνευμόνων. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Βόννης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η υπερβολική συσσώρευση λίπους οδηγεί σε δομικές και λειτουργικές μεταβολές στο αναπνευστικό σύστημα -αντίστοιχες με εκείνες που παρατηρούνται σε ηλικιωμένα άτομα.

Η παχυσαρκία αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για πλήθος χρόνιων παθήσεων –από τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τον διαβήτη, μέχρι τη μειωμένη πνευμονική λειτουργία. Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο Cell Reports,  φωτίζει έναν ακόμη μηχανισμό μέσω του οποίου το αυξημένο σωματικό βάρος επηρεάζει την υγεία: τη «γήρανση» των πνευμόνων.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, η σοβαρή παχυσαρκία προκαλεί αναδιαμόρφωση της εξωκυττάριας ουσίας, δηλαδή του πρωτεϊνικού «σκελετού» που χαρίζει στους πνεύμονες τη δομή και την ελαστικότητά τους. Οι μεταβολές αυτές μιμούνται εκείνες που εμφανίζονται φυσιολογικά με το πέρασμα των ετών, γεγονός που υποδεικνύει ότι το υπερβολικό βάρος «επιταχύνει» τις διαδικασίες γήρανσης του οργάνου.

Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής την καθηγήτρια Veronika Lukacs-Kornek, συνδύασε πολυ-ομικές τεχνικές (ανάλυση πρωτεϊνών, λιπιδίων και γονιδίων) με μικροσκοπική απεικόνιση και λειτουργικές μετρήσεις της αναπνοής. Συγκρίνοντας τους πνεύμονες παχύσαρκων και φυσιολογικού βάρους ποντικιών, αλλά και εξετάζοντας ανθρώπινα κύτταρα συνδετικού ιστού, οι επιστήμονες χαρτογράφησαν τις μοριακές και λειτουργικές αλλαγές που επιφέρει η παχυσαρκία.

Οι πνεύμονες «γεμίζουν λίπος» και χάνουν την ελαστικότητά τους

Όπως έδειξε η μελέτη, τα ινοβλαστικά κύτταρα των πνευμόνων (fibroblasts) συσσωρεύουν λίπος, αποκτούν μεγαλύτερη κινητικότητα και παρουσιάζουν σημάδια πρόωρης κυτταρικής γήρανσης. Παράλληλα, αλλάζει η ισορροπία των αναστολέων πρωτεασών, ουσιών που ρυθμίζουν την αποδόμηση του ιστού.

Το αποτέλεσμα; Η ματρισόμη -το «δομικό πλαίσιο» των πνευμόνων -χάνει τη σταθερότητά της, καθιστώντας τους ιστούς λιγότερο ελαστικούς και δυσκολεύοντας την αναπνοή. Οι μεταβολές αυτές μοιάζουν με εκείνες που παρατηρούνται φυσιολογικά κατά τη γήρανση, γεγονός που συνδέει άμεσα την παχυσαρκία με τη φθορά των πνευμόνων.

Ένα πολύπλοκο πεδίο έρευνας

Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η μελέτη των πνευμόνων αποτελεί ιδιαίτερο εγχείρημα, καθώς ο συνδετικός ιστός τους (το λεγόμενο ινώδες στρώμα) αποτελείται από πολλά και διαφορετικά είδη κυττάρων. Επιπλέον, η εξωκυττάρια ουσία είναι δύσκολη στην ανάλυση, καθώς πολλές από τις πρωτεΐνες της είναι αδιάλυτες και με εξαιρετικά πολύπλοκη δομή.

Παρά τις τεχνικές δυσκολίες, τα ευρήματα ανοίγουν τον δρόμο για μια βαθύτερη κατανόηση των μηχανισμών με τους οποίους η παχυσαρκία επηρεάζει (και) την αναπνευστική λειτουργία.

ygeiamou