Καρκίνος και Κληρονομικότητα: Πώς μπορείτε να περιορίσετε τον κίνδυνο;

Είναι αλήθεια πως το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο νόσησης. Αυτό όμως αντιστοιχεί σε ένα μόνο ποσοστό επικινδυνότητας και βέβαια δεν σημαίνει πως η νόσηση είναι αναπόφευκτη. To αντίθετο μάλιστα.

Σύμφωνα με μελέτες, περίπου το 40% των περιστατικών στους ενήλικες άνω των 30 ετών σχετίζονται με παράγοντες που μπορούν να αλλάξουν. Σε συγκεκριμένους τύπους καρκίνου το εν λόγω ποσοστό μπορεί να ξεπερνάει και το 50%.

Ο επικεφαλής σχετικής έρευνας, Δρ. Farhad Islami, μιλώντας στους New York Times, εξήγησε πως αυτό είναι ενθαρρυντικό. Με καλύτερες επιλογές στον τρόπο ζωής, μπορείτε να μειώσετε σημαντικά τον κίνδυνο.

Μάθετε το οικογενειακό σας ιστορικό
Όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό καρκίνου είναι πιο πιθανό να έχουν κληρονομήσει γονιδιακές μεταλλάξεις που αυξάνουν τον κίνδυνο νόσησης. Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, ιδιαίτερη σημασία έχουν τα περιστατικά σε συγγενείς πρώτου ή δεύτερου βαθμού.

Επίσης, σημασία έχει και η ηλικία διάγνωσης. Όσο πιο μικρή ήταν, ειδικά αν ήταν κάτω των 50 ετών, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα το αίτιο να είναι γενετικό.

Σημαντικό είναι και το είδος του καρκίνου. Ο καρκίνος του μαστού, των ωοθηκών και του παχέος εντέρου συχνά συνδέονται με κληρονομικές μεταλλάξεις.

Γι’ αυτόν τον λόγο, αναζητήστε μοτίβα. Για παράδειγμα, αν πολλοί συγγενείς νόσησαν νέοι, χωρίς να έχουν γνωστούς επιβαρυντικούς παράγοντες, αυτό αποτελεί ένδειξη γενετικής προδιάθεσης.

Εξετάστε το ενδεχόμενο γενετικού ελέγχου
Αν ο γιατρός το κρίνει απαραίτητο, μπορεί να σας παραπέμψει σε γενετικό σύμβουλο για να ελεγχθείτε για συγκεκριμένες μεταλλάξεις. Ο φόβος κρατά πολλούς μακριά από τον γενετικό έλεγχο, όμως το να φέρει κάποιος μια μετάλλαξη δεν σημαίνει ότι θα εμφανίσει σίγουρα τη νόσο.

Επιπλέον, όπως σημειώνει η Judy Garber, επικεφαλής του τομέα γενετικής και πρόληψης καρκίνου στο Ινστιτούτο Καρκίνου Dana-Farber στη Βοστώνη, «δεν αξίζει να χάσετε την ευκαιρία να εντοπίσετε κάτι νωρίς που μπορεί να είναι ιάσιμο».

Για παράδειγμα, σε οικογένειες με πολλά περιστατικά καρκίνου του μαστού, ελέγχεται η ύπαρξη μεταλλάξεων στα γονίδια BRCA1 και BRCA2, που αυξάνουν πολύ τον σχετικό κίνδυνο.  Αν υπάρχουν κρούσματα καρκίνου του παχέος εντέρου, εξετάζεται το σύνδρομο Lynch, το οποίο ανεβάζει τον κίνδυνο έως και 80% για τους άνδρες και 60% για τις γυναίκες.

Αν εντοπιστούν γενετικές μεταλλάξεις, μπορεί να χρειαστείτε πιο συχνές και πρώιμες εξετάσεις ή και προληπτικές επεμβάσεις, όπως μαστεκτομή.

Κάντε αλλαγές στον τρόπο ζωής
Τελικά, υπογραμμίζουν οι ειδικοί στους New York Times, η γενετική προδιάθεση ευθύνεται για λιγότερο από το 10% των περιστατικών καρκίνου. Πολλά περιστατικά προκύπτουν από τυχαία σφάλματα στο DNA.

Όμως, υπάρχουν τρόποι να μειώσετε τον κίνδυνο, κάνοντας ουσιαστικές αλλαγές στον τρόπο ζωής σας.

Μην καπνίζετε. Το κάπνισμα σχετίζεται με καρκίνο σχεδόν σε όλα τα όργανα, κυρίως στους πνεύμονες. Όσο πιο γρήγορα το κόψετε, τόσο καλύτερα.
Διατηρήστε υγιές βάρος. Η παχυσαρκία αυξάνει τον κίνδυνο για τουλάχιστον 13 είδη καρκίνου.
Ακολουθήστε ισορροπημένη διατροφή. Περισσότερα φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά ολικής άλεσης. Λιγότερα κόκκινα και επεξεργασμένα κρέατα.
Γυμναστείτε. Η άσκηση μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου, ακόμη και αν δεν χάσετε βάρος.
Περιορίστε το αλκοόλ. Ακόμη και μικρές ποσότητες αυξάνουν τον κίνδυνο. Οι οδηγίες αναφέρουν έως 1 ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και έως 2 για τους άνδρες, αν και αυτό αμφισβητείται.

«Όσο περισσότερες υγιεινές επιλογές κάνετε, τόσο το καλύτερο», σημειώνει η Alison Klein, καθηγήτρια ογκολογίας στην Ιατρική Σχολή του Johns Hopkins. Η γνώση, η πρόληψη και οι σωστές συνήθειες σώζουν ζωές. Δεν μπορούμε να αλλάξουμε το DNA μας, αλλά μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που ζούμε.