Συναγερμός για το νέο στέλεχος Κ της γρίπης-Προκαλεί βαρύτερη νόσηση-Τα πρώτα κρούσματα γρίπης τύπου Α στην Κρήτη

Για ένα νέο στέλεχος του ιού της γρίπης που προκαλεί βαρύτερη νόσηση και αυξημένη διασπορά ανησυχούν οι επιστήμονες.

Η φετινή σεζόν της γρίπης φαίνεται να μην μοιάζει με τις προηγούμενες. Η γρίπη στο νότιο ημισφαίριο φέτος ξεκίνησε νωρίτερα απ’ ό,τι συνήθως, με αρκετές χώρες να αναφέρουν έντονη κυκλοφορία του ιού. Αυτό αποτελεί «προειδοποιητικό μήνυμα», καθώς η εποχικότητα εκεί συχνά προλέγει τι θα συμβεί στο βόρειο ημισφαίριο.

Τα ευρωπαϊκά παρατηρητήρια λοιμωδών νοσημάτων και γρίπης, προσθέτουν ακόμη μία ανησυχητική πληροφορία. Την αυξημένη διασπορά του νέου υποκλάδου Κ, υπότυπου της γρίπης Α(Η3Ν2).

Στην Ευρώπη, η τελευταία επιδημιολογική έκθεση του ECDC, κατέγραψε 354.455 εργαστηριακά επιβεβαιωμένες περιπτώσεις γρίπης, με τον τύπο Α να κυριαρχεί και περίπου το 40% των δειγμάτων να αφορούν τον υποτύπο H3.

Πάνω από το 99% των ταυτοποιημένων δειγμάτων H3N2, ανήκαν στο clade 2a.3a.1 (J), δηλαδή στο «οικογενειακό δέντρο» όπου υπάγεται και ο υποκλάδος Κ.

Αυτό το νέο στοιχείο έχει αρχίσει να ανησυχεί τους επιδημιολόγους και δεν αφορά μόνο την απλή αύξηση των κρουσμάτων. Η εμφάνιση του υποκλάδου K στη Βρετανία έχει φέρει πολλά κρούσματα, τα οποία παρουσιάζουν διαφορές από το στέλεχος που επιλέχθηκε για το φετινό αντιγριπικό εμβόλιο.

Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, δήλωσε πώς «πρώιμα δεδομένα από το Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν επικράτηση του αντιγονικά μετατοπισμένου κλάδου Κ του υπότυπου Α(Η3Ν2) στις ανιχνεύσεις. Αυτό ενδεχομένως υποδεικνύει αυξημένη μεταδοτικότητα. Τα Εθνικά Κέντρα Αναφοράς Γρίπης Νότιας και Βόρειας Ελλάδας ελέγχουν την ενδεχόμενη κυκλοφορία του εν λόγω κλάδου και στη χώρα μας», πρόσθεσε.

Στον Καναδά και στη Βρετανική Κολομβία επισημαίνεται ότι το στέλεχος υπολογίζεται ως «μετατοπισμένο» σε σχέση με εκείνα που επιλέχθηκαν για το εμβόλιο της φετινής σεζόν, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αλλά όχι να ακυρώσει την αξία του εμβολιασμού.

Όμως, τι σημαίνουν όλα αυτά για την Ελλάδα; Και πόσο κρίσιμος είναι φέτος ο αντιγριπικός εμβολιασμός;

Χαμηλά ακόμη η δραστηριότητα της γρίπης, αλλά όχι για πολύ

Με απλά λόγια: οι ειδικοί τονίζουν πώς δεν πρόκειται για έναν νέο ιό, αλλά έχει αλλάξει αρκετά ώστε να υπάρχει μια σχετική αντιγονική απόκλιση από την ανοσία των προηγούμενων χρόνων και του τρέχοντος αντιγριπικού εμβολίου, αν και αυτό δεν σημαίνει ότι το εμβόλιο «δεν πιάνει».

Στην Ελλάδα, ο ΕΟΔΥ καταγράφει ακόμη χαμηλή δραστηριότητα, όμως η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί ότι αυτό δεν θα κρατήσει για πολύ. Γι’ αυτό και συστήνουν τον εμβολιασμό, χωρίς καθυστέρηση.

Τα πρώτα στοιχεία της Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (UKHSA) δείχνουν 70-75% αποτελεσματικότητα στα παιδιά 2–17 ετών για αποτροπή νοσηλείας, και 30-40% στους ενήλικες.

Οι ειδικοί το υπογραμμίζουν σταθερά: ακόμη κι αν υπάρχει μετατόπιση, η προστασία από σοβαρή νόσηση παραμένει σημαντική. Και φέτος, με δεδομένη τη συμπεριφορά του H3N2 σε περιόδους υψηλής κυκλοφορίας, αυτό έχει μεγαλύτερη σημασία από ποτέ.

Στην Ελλάδα, το Υπουργείο Υγείας μιλά ανοιχτά για μια σεζόν που μπορεί να είναι «μακρύτερη και βαρύτερη».

«Περιμένουμε τον κλάδο Κ και στη χώρα μας» –  SOS για τον εμβολιασμό των ευπαθών ομάδων

Ο καθηγητής Χρ. Χατζηχριστοδούλου πρόσθεσε πως «στην Ιαπωνία και την Αυστραλία το εποχικό κύμα άρχισε νωρίτερα απ’ ό,τι συνήθως και χαρακτηρίστηκε από υψηλή μετάδοση στην κοινότητα, ξεπερνώντας τον μέσο όρο της τελευταίας πενταετίας».

Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, επίσης μίλησε για αυξημένη μεταδοτικότητα της γρίπης φέτος και τόνισε σε δηλώσεις της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, πώς ο εμβολιασμός «προστατεύει αποτελεσματικά έναντι σοβαρής νόσησης και θανάτου».

«Την φετινή περίοδο αναμένεται η δραστηριότητα της εποχικής γρίπης να έχει μακρύτερη διάρκεια και με βαρύτερη νόσηση», ανέφερε συγκεκριμένα και πρόσθεσε πώς η καλοκαιρία στη χώρα μας, δεν θα πρέπει να μας ξεγελάει.

 Οι ειδικοί όμως εκτιμούν πως, όταν αρχίσει για τα καλά η εποχή της γρίπης, θα είναι παρατεταμένη.

«Η εποχή της συνήθως διαρκεί από τον Οκτώβριο έως τα τέλη Μαρτίου. Εφέτος, όμως, υπάρχει η εκτίμηση ότι η γρίπη ενδεχομένως θα διαρκέσει μέχρι το τέλος Απριλίου».

Το γεγονός αυτό, επισήμανε η Ειρήνη Αγαπηδάκη, «καθιστά επιτακτικό τον αντιγριπικό εμβολιασμό, ιδιαιτέρως για ανθρώπους με ευάλωτο ανοσοποιητικό σύστημα».

Οι ειδικοί συμφωνούν ότι οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με χρόνια νοσήματα και όσοι έχουν ευπάθεια στο αναπνευστικό είναι οι πρώτοι που πρέπει να εμβολιαστούν άμεσα.

Σε εγκύκλιό της η αναπληρώτρια υπουργός τονίζει ότι ο εμβολιασμός «προστατεύει αποτελεσματικά έναντι της σοβαρής νόσησης ή ακόμα και του θανάτου» τους ηλικιωμένους, τους ασθενείς με χρόνιες ασθένειες, αλλά και τα παιδιά, που είναι οι πιο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού μας.

Γιατί περιμένουμε βαρύτερες νοσηλείες

Ο φόβος για βαρύτερες νοσηλείες δεν είναι αβάσιμος. Ο H3N2, ιστορικά, είναι ο πιο «δύσκολος» ιός της εποχικής γρίπης, με υψηλότερη θνητότητα στους ηλικιωμένους.

Όταν επικρατεί, η πίεση στα νοσοκομεία αυξάνεται. Και με ένα στέλεχος που παρουσιάζει αντιγονική μετατόπιση, η πιθανότητα για μεγαλύτερη ένταση της επιδημίας είναι υπαρκτή.

Στην Ευρώπη γενικότερα, το Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων (ECDC) προειδοποιεί ότι η εμβολιαστική κάλυψη είναι σε χαμηλά επίπεδα και μάλιστα σε πολλές χώρες κάτω από 50%, κι αυτό ενδέχεται να καταστήσει τη φετινή σεζόν πιο δύσκολη.

Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: ο εμβολιασμός πρέπει να γίνει τώρα, όχι όταν θα ξεκινήσει το κύμα της γρίπης.

Η κοινή γρίπη έχει ήδη κρούσματα στην Κρήτη

Την εμφάνισή του φαίνεται να έχει κάνει ο ιός της γρίπης για τη φετινή χειμερινή περίοδο, με τα πρώτα κρούσματα να έχουν εντοπιστεί στο εργαστήριο κλινικής ιολογίας στο ΠΑΓΝΗ, όπως ανέφερε στα «Ρ.Ν.» ο διευθυντής του και καθηγητής κλινικής ιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Γιώργος Σουρβίνος.

Ο ίδιος επισημαίνει πως η εμφάνιση του ιού της γρίπης δεν έχει προκαλέσει κάποιου είδους έξαρση, ωστόσο είναι η κατάλληλη περίοδος ο πληθυσμός να ενεργοποιηθεί και να προσέλθει στα ιατρεία προκειμένου να εμβολιαστεί και να θωρακιστεί απέναντι στον ιό αλλά και τη βαριά νόσηση, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε. «Την προηγούμενη εβδομάδα ξεκινήσαμε να ανιχνεύουμε στο εργαστήριό μας στο ΠΑΓΝΗ τα πρώτα κρούσματα γρίπης.

Άρα σημαίνει ότι ο ιός της γρίπης έχει κάνει την εμφάνισή του τη φετινή χειμερινή περίοδο. Και τα κρούσματα που έχουμε καταγράψει μέχρι στιγμής είναι γρίπη τύπου Α, το πανδημικό στέλεχος του 2009. Είναι όμως η κατάλληλη στιγμή για να υπενθυμίσουμε στον γενικό πληθυσμό το εποχικό εμβόλιο της γρίπης. Είναι η ώρα να προσέλθουμε όλοι προκειμένου να προστατευθούμε. Επίσης, είναι η μόνη λύση και ιδανική για να αποφύγουμε τη βαριά νόσηση. Προστατεύσουμε λοιπόν τον εαυτό μας και του οικείους μας τόσο από τη διασπορά αλλά και τη σοβαρή νόσηση. Εξασφαλίζουμε να έχουμε τουλάχιστον ήπια συμπτώματα», δήλωσε με έμφαση ο κ. Σουρβίνος προσθέτοντας πως ειδικά οι ευπαθείς ομάδες, οι άνθρωποι με υποκείμενα νοσήματα, με χρόνια προβλήματα υγείας, οι ανοσοκατεσταλμένοι και οι ηλικιωμένοι, συνίσταται να προχωρήσουν οπωσδήποτε στον εμβολιασμό.

Παράλληλα, ο ίδιος σημειώνει πως αυτό το διάστημα επίσης «Κυκλοφορούν και άλλοι ιοί που προσβάλλουν το αναπνευστικό σύστημα. Κυρίως ο ιός του κοινού κρυολογήματος αλλά το σημαντικό, εκεί που δίνουμε το βάρος και επικεντρωνόμαστε είναι ο ιός της γρίπης όπως και ο αναπνευστικός  συγκυτιακός ιός RSV αλλά εκεί τα ποσοστά κρουσμάτων είναι πολύ χαμηλά ακόμα».

Εν γένει, ο διευθυντής του εργαστηρίου κλινικής ιολογίας στο ΠΑΓΝΗ, σε ό,τι αφορά την πρόληψη εκτός από τον εμβολιασμό, προτρέπει τον κόσμο να εφαρμόζει τις κλασικές, παραδοσιακές οδηγίες προστασίας από ιούς και λοιμώξεις, όπως το καλό πλύσιμο των χεριών ή τον πολύ καλό αερισμό ιδίως των κοινόχρηστων χώρων. Ο κ. Σουρβίνος τονίζει πως μπορεί να είναι απλές αυτές οι οδηγίες όμως έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές. «Αυτό που θα πρέπει να αποφεύγει κανείς είναι περιβάλλοντα με συγχρωτισμό και πολυκοσμία όπως καταστήματα σε εμπορικά κέντρα. Μια καλή τακτική σε τέτοιες περιπτώσεις είναι να φοράμε τη μάσκα μας ακόμη και σε μέσα μαζικής μεταφοράς, όπως λεωφορεία και αεροπλάνα. Ειδικά αν κάποιος θεωρεί ότι έχει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα και θέλει να προστατευθεί. Όμως και οι απλές λύσεις όπως της καλής υγιεινής, το πλύσιμο των χεριών, η αποφυγή επαφής με επιφάνειες που είναι πιθανόν μολυσμένες, είναι αποτελεσματικές. Γενικά ενδείκνυται ο καλός αερισμός στους χώρους, ειδικά στους κοινόχρηστους: σε γραφεία, σχολικές αίθουσες κ.λπ. Είναι τα παραδοσιακά μέτρα τα οποία όμως είναι πάρα πολύ αποτελεσματικά».

Παράλληλα, ο κόβιντ, σύμφωνα με τον κ. Σουρβίνο επίσης «κυκλοφορεί» αυτό το διάστημα. Μπορεί να μην έχουμε την έξαρση του Αυγούστου – Σεπτεμβρίου που είχε παρατηρηθεί παρόλα αυτά, όπως δηλώνει, κάθε εβδομάδα εντοπίζεται στο εργαστήριο ένας σχετικά σταθερός αριθμός κρουσμάτων. Ο κ. Σουρβίνος επισημαίνει πως και σε αυτή την περίπτωση οι τρόποι προστασίας είναι οι ίδιοι και πως «Ευτυχώς οι συνέπειες μιας τέτοιας λοίμωξης δεν είναι βαριές. Από την άποψη ότι οι νοσηλείες δεν είναι επιβαρυμένες».