Διαθήκη Μίκη Θεοδωράκη: Βάζει «φρένο» στα έξοδα της Μαργαρίτας-Οι όροι του

Να εξασφαλίσει την οικονομική κάλυψη της κόρης του Μαργαρίτας, βάζοντας -στην ουσία- «φρένο» στα έξοδά της και να κατοχυρώσει τα δικαιώματα στην περιουσία του των εγγονιών του,  στοχεύει με τη διαθήκη που άφησε ο Μίκης Θεοδωράκης.

Ο αείμνηστος μουσικοσυνθέτης και πολιτικός, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή, αφήνει το 30% των εισπράξεων από το έργο του στην κόρη του Μαργαρίτα, την οποία, ωστόσο, δεσμεύει, τόσο για τα πνευματικά δικαιώματα, όσο και για το σπίτι στο Βραχάτι, να μην εκποιήσει ή πουλήσει, ή διαθέσει αλλού.

Με τον τρόπο αυτό, εξασφαλίζει το εισόδημα της Μαργαρίτας έως το τέλος του βίου της και ταυτόχρονα κατοχυρώνει τα δικαιώματα των εγγονιών του στην περιουσία του, διασφαλίζοντας εν πολλοίς το οικονομικό τους μέλλον.

Προκειμένου να ικανοποιηθούν κατά γράμμα οι επιθυμίες του, ο Μίκης Θεοδωράκης ορίζει διαχειρίστρια της διαθήκης του την προσωπική του γραμματέα από το 1989, Ειρήνη Παρμενίδου.

Οι όροι που θέτει είναι: 

1) Η Μαργαρίτα να λαμβάνει το 30% των εισπράξεων από τα πνευματικά δικαιώματα του έργου του, δίχως να έχει άλλο έσοδο από την περιουσία του και δίχως το δικαίωμα της εκποίησης,  πώλησης ή εκχώρησης σε τρίτο άτομο.

2) «Δεσμεύει» τόσο τη Μαργαρίτα, όσο και τα εγγόνια του για το σπίτι στο Βραχάτι Κορινθίας. Ο Μίκης Θεοδωράκης αναφέρει ότι η κόρη του Μαργαρίτα τον διαβεβαίωσε ότι το σπίτι στο Βραχάτι δεν θα πωληθεί ή παραχωρηθεί σε τρίτο πρόσωπο. Ο Μίκης Θεοδωράκης εξέφρασε επίσης την επιθυμία, αν στο μέλλον προκύψει περίπτωση μεταβίβασης του ακινήτου, να ενεργοποιηθεί η απαλλοτρίωση, που διεκόπη από τον ίδιο, από τη Νομαρχία Κορινθίας, προκειμένου να γίνει Μουσείο.

3) «Δεσμεύει» τα εγγονιά του να φροντίσουν και να περιποιηθούν την κόρη του και μητέρα τους Μαργαρίτα, εάν και εφόσον παραστεί ανάγκη.

Οι όροι στη Μαργαρίτα

«Στην αγαπημένη μου κόρη Μαργαρίτα – Ασπασία Θεοδωράκη υπενθυμίζω όσα ήδη επί δεκαετίες της παρείχα εν ζωή, σε χρήματα και ακίνητα, όπως (ενδεικτικά) για την κάλυψη του συνόλου των εξόδων των επαγγελματικών της πρωτοβουλιών και δραστηριοτήτων, για τη διαβίωση της ίδιας και της οικογένειάς της, τον εξοπλισμό και τη συντήρηση των σπιτιών και των γραφείων της, για την ανατροφή, την εκπαίδευση και την οικονομική ενίσχυση των αγαπημένων τεσσάρων εγγονών μου και υιών της, για την απόκτηση όλων των ακινήτων και λοιπών περιουσιακών στοιχείων, που κατά καιρούς περιήλθαν στο όνομά της είτε απ' ευθείας από εμένα είτε με δικά μου εξ ολοκλήρου χρήματα, καθώς και το μεγάλο ποσοστό από τις απολαβές από την εκμετάλλευση του έργου μου, που εισέπραττε επί πολλά έτη και εξακολουθεί να εισπράττει όσο ζω. Όλες αυτές οι εν ζωή παροχές καταλογίζονται σύμφωνα με το νόμο στη νόμιμη μοίρα της.

Με τη διαθήκη μου αυτή και υπό την αυτονόητη προϋπόθεση ότι δεν θα λαμβάνει καμία άλλη απολαβή από την περιουσία μου, είτε άμεσα είτε έμμεσα (με μοναδική εξαίρεση τα όσα ορίζω για τα αναφερόμενα στην παράγραφο 2, περ. α) της παρούσας διαθήκης μου) την καθιστώ άμεσο κληροδόχο σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) εξ αδιαιρέτου επί των εισπράξεων και των εν γένει οικονομικών ωφελημάτων που δικαιούμαι ως δημιουργός και που απορρέουν από την κάθε είδους εκμετάλλευση του έργου μου στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο, για όσα χρόνια αυτή ζει, επαναλαμβάνοντας και εδώ την αφαίρεση κάθε άλλου ποσοστού, {...}

Το παραπάνω ποσοστό του τριάντα τοις εκατό (30%) της το κληροδοτώ χωρίς δικαίωμα εκ μέρους της εκποίησης ή διάθεσής του, είτε εν ζωή είτε μετά θάνατο, ώστε μετά τον θάνατό της ή εάν τυχόν αποποιηθεί ή περιέλθει σε νομική αδυναμία αυτοπρόσωπης επιμέλειας της περιουσίας της, το κληροδοτηθέν ποσοστό αυτό να περιέλθει αυτοδικαίως και κατ' ισομοιρία, ήταν από ποσοστό επτάμιση τοις εκατό (7,5%) στον καθένα από τους τέσσερις υιούς της Μίκη Θεοδωράκη – Παπαγγελίδη, Άγγελο Θεοδωράκη – Παπαγγελίδη, Στέφανο Θεοδωράκη – Παπαγγελίδη και Αλέξανδρο Θεοδωράκη – Παπαγγελίδη, τους οποίους και παρακαλώ να φροντίζουν τη μητέρα τους όσο ζει και να της διασφαλίσουν άνετη και αξιοπρέπή διαβίωση, εάν εκείνη το έχει ποτέ ανάγκη».

Αντίστοιχα στην παράγραφο 20, στην οποία αναφέρεται στο σπίτι στο Βραχάτι, ο Μίκης Θεοδωράκης απαγορεύει με κάθε τρόπο να πωληθεί το σπίτι, ενώ σε αντίθετη περίπτωση δίνει την... ευχή του για απαλλοτρίωση και μετατροπή του σε μουσείο.

Το σπίτι μου στο Βραχάτι (Κοκκώνι) Κορινθίας επρόκειτο να απαλλοτριωθεί από τη Νομαρχία Κορινθίας για να γίνει Μουσείο, η σχετική διαδικασία όμως σταμάτησε μετά από δική μου παράκληση προς τους αρμόδιους, κατόπιν επιμονής της θυγατέρας μου Μαργαρίτας – Ασπασίας Θεοδωράκη, η οποία διαβεβαίωσε ότι το σπίτι αυτό θα παραμείνει στα παιδιά της και δεν θα πωληθεί σε καμμία περίπτωση. Αν όμως στο μέλλον υπάρξει περίπτωση να μεταβιβασθεί σε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο εκτός από την ίδια, τον αδελφό της Γεώργιο και τα πέντε εγγόνια μου, τότε θα επιθυμούσα να γίνει τελικά η απαλλοτρίωση από όποιον φορέα του Δημοσίου, με αποκλειστικό σκοπό βεβαίως τη δημιουργία Μουσείου, γιατί πρόκειται για χώρο άρρηκτα συνδεδεμένο με τη ζωή και το έργο μου.

Το σπίτι στην Ακρόπολη να γίνει μουσείο

Ο Μίκης Θεοδωράκης ορίζει διαχειρίστρια της διαθήκης του την προσωπική του γραμματέα από το 1989, Ειρήνη Παρμενίδου. Βασική του επιθυμία είναι το σπίτι όπου έγραψε πολλά από τα έργα του και έζησε μέχρι το τέλος της ζωής του, το σπίτι κάτω από την Ακρόπολη, να γίνει Μουσείο.

Ο Μίκης Θεοδωράκης στη διαθήκη του αναγνωρίζει το γεγονός ότι το εν λόγω σπίτι δεν του ανήκει νομικά (έχει περάσει στην κόρη του και τον μεγαλύτερο εγγονό του και τη σύζυγό του), εκφράζει, όμως, την ελπίδα ότι οι οικείοι του θα σεβαστούν την επιθυμία του, καθώς, όπως λέει, γνωρίζουν πολύ καλά ότι όλα έχουν αγοραστεί με χρήματα που προήλθαν από τη δική του εργασία και πνευματικά δικαιώματα.

Στην παράγραφο 26, ο Μίκης Θεοδωράκης εξηγεί πως το μουσικό του έργο γράφτηκε σε τρία σπίτια. «Στο Παρίσι, που δυστυχώς δεν υπάρχει πια, στο σπίτι μας στο Βραχάτι […] και -κυρίως- στο σπίτι μας κάτω από την Ακρόπολη, όπου και διαμένουμε ακόμα, εγώ και η σύζυγός μου Μυρτώ».

Ο συνθέτης σημειώνει πως επιθυμία του είναι το σπίτι στου Φιλοπάππου να μετατραπεί σε μουσείο, προβλέποντας ωστόσο πως η σύζυγός του μπορεί να διαμένει εκεί για όσο το επιθυμεί.

«Στο σπίτι αυτό γράφτηκαν πάρα πολλά από τα σπουδαιότερα έργα μου. Από εδώ πέρασαν πάρα πολλοί σπουδαίοι Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες και πολιτικοί. Επί πλέον, το σπίτι αυτό είναι η τελευταία μου κατοικία, στην οποία περνώ με τη σύζυγό μου τα τελευταία και πιο δύσκολα χρόνια μου, με συντροφιά τα αδέσποτα της Ακρόπολης και του Φιλοπάππου, που βρήκαν κι αυτά εδώ ένα καταφύγιο γεμάτο ζεστασιά και αγάπη», σημειώνει χαρακτηριστικά.

Ορίζει διαχειρίστρια την γραμματέα του

Σε άλλο σημείο της διαθήκης του ο Μίκης Θεοδωράκης αναφέρεται στη διαχειρίστρια αυτής. Πρόκειται για την Ειρήνη Παρμενίδου, την γραμματέα του που όπως γράφει και ο μεγάλος μουσικοσυνθέτης στη διαθήκη του έζησε στο πλευρό του πολλές δεκαετίες. «Μπορώ να πω ότι γνωρίζει τις σκέψεις και τις επιθυμίες μου καλύτερα από κάθε άλλον».

Σημειώνει δε ότι ανάμεσα στα καθήκοντά της θα είναι και η σύμφωνα με ρητές οδηγίες του παράδοση του Αρχείου του στη Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας Λίλιαν Βουδούρη που στεγάζεται στο Μέγαρο Μουσικής «όλων των υλικών του αρχείου μου.

Ακόμη ο Μίκης Θεοδωράκης αναφέρει την επιθυμία του όλα τα προσωπικά του αντικείμενα να παραδοθούν στη Μουσική βιβλιοθήκη Λίλιαν Βουδούρη και να επιστρέψουν στο σπίτι του μόνο σε περίπτωση που αυτό καταστεί εφικτό να γίνει μουσείο με ευθύνη του Δημοσίου.