Greenpeace: «Θεσσαλία: ένας χρόνος μετά -Το σχέδιο της κυβέρνησης είναι συνταγή αποτυχίας και καταστροφής»

«Δώδεκα μήνες μετά τις καταστροφικές κακοκαιρίες Daniel και Elias που ισοπέδωσαν μεγάλα τμήματα της Θεσσαλίας, εξαφάνισαν καλλιέργειες και στοίχισαν ζωές, η προσέγγιση της ελληνικής κυβέρνησης παραμένει παρωχημένη, αδιαφανής και αδυνατεί να λύσει τα σοβαρά προβλήματα που προέκυψαν. Ταυτόχρονα, η ελληνική πολιτική ηγεσία αδυνατεί να οχυρώσει την περιοχή, τους κατοίκους και την ελληνική γεωργία από μελλοντικά χτυπήματα της κλιματικής κρίσης. Το πρόσφατο περιστατικό με τα χιλιάδες νεκρά ψάρια στο λιμάνι του Βόλου αποκαλύπτει το μέγεθος και τη διάρκεια του σύνθετου προβλήματος. Την ίδια στιγμή, αναδεικνύει τις αδυναμίες αντιμετώπισης και θωράκισης της χώρας μας από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης».

Τα παραπάνω επισημαίνονται σε ανακοίνωση του ελληνικού γραφείου της Greenpeace, που δόθηκε στην δημοσιότητα την Πέμπτη 5 Σεπτεμβρίου, στην οποία συνεχίζοντας αναφέρονται τα εξής:

«Η Θεσσαλία χρειάζεται επειγόντως λύσεις του σήμερα που σέβονται τις φυσικές διεργασίες και προωθούν την αποκατάσταση, προστασία και διαχείριση των κατεστραμμένων οικοσυστημάτων της και όχι οπισθοδρομικές καταστροφικές πρακτικές που την οδήγησαν στα σημερινά αδιέξοδα και προβλήματα. Χρειάζεται διαφανή σχεδιασμό, συμμαχίες με αξιόπιστους επιστημονικούς φορείς και σεβασμό προς τους ανθρώπους και τη γη της. Μόνο έτσι θα αποκατασταθεί σήμερα και θα θωρακιστεί από τέτοιες καταστροφές στο μέλλον.

Δυστυχώς, το “Στρατηγικό σχέδιο για την ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας – φράγματα, υποδομές και έργα υδρονομίας” που παρουσίασε στις 2 Σεπτεμβρίου ο Πρωθυπουργός, περιορίζεται σε τεράστια κατασκευαστικά έργα παρωχημένης γενιάς πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ δημόσιου χρήματος (όπως το επικίνδυνο και δημαγωγικά παραπλανητικό φαραωνικό έργο της εκτροπής του Αχελώου, που αν είχε ολοκληρωθεί θα επιδείνωνε ακόμα περισσότερο την καταστροφή που συντελέστηκε) και στην ιδιωτικοποίηση των υδάτινων πόρων και οικοσυστημάτων της Θεσσαλίας. Ο Πρωθυπουργός μίλησε για «άλλες προδιαγραφές ανθεκτικότητας». Όμως, οι ωραίες λέξεις δεν μπορούν να ωραιοποιήσουν ούτε να μετατρέψουν σε μοντέρνες ιδέες τις απαρχαιωμένες ιδέες που όχι μόνο έχουν αποδειχθεί πανάκριβες και καταστροφικές, αλλά έχουν απορριφθεί και από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Οι ιδέες του χθες γυρνάνε τη χώρα στο χθες και δεν μπορούν να δώσουν χροιά κύρους, πόσω μάλλον όταν το περιβόητο «masterplan» της ολλανδικής εμπορικής εταιρείας HVA τον Μάρτιο-Απρίλιο του 2024 κρίθηκε ως επιστημονικά ανεπαρκές, αποκομμένο από τον υπόλοιπο σχεδιασμό της χώρας, ενδεχομένως ασύμβατο με την Ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία, ενώ προωθεί ξεπερασμένες εμπνεύσεις, δίχως βάση σε διεθνώς αναγνωρισμένα και επίκαιρα επιστημονικά μοντέλα και πρότυπα.

Η προφανής και λογική λύση είναι η ανασυγκρότηση και θωράκιση της περιοχής, ειδικά της αγροτικής παραγωγής, με επίκεντρο τις δύο επείγουσες και απολύτως επίκαιρες προτεραιότητες: Ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αγροσυστημάτων και προστασία της βιοποικιλότητας, που αποτελεί κλειδί για τις υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει ένα οικοσύστημα. Ταυτόχρονα, απαιτείται σεβασμός προς τους πληγέντες και διαφάνεια για κάθε βήμα και χρήση δημοσίου χρήματος.

“Δώδεκα μήνες μετά την καταστροφή, ακούμε μόνο συνταγές για αποτυχίες και κλιματικές καταστροφές. Απαιτούμε ουσιαστική αποκατάσταση των παραγωγών και σχεδιασμό πολιτικής που αναγεννά πραγματικά την αγροτική παραγωγή και θωρακίζει κλιματικά την πληγωμένη Θεσσαλία. Οι επιλογές που έχει η χώρα παραμένουν ίδιες ακριβώς με τις επιλογές της επόμενης μέρας τηςκαταστροφής: αλλάζουμε ή βουλιάζουμε!” δήλωσε η Έλενα Δανάλη, υπεύθυνη της εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία στο ελληνικό γραφείο της Greenpeace.

Zητάμε από την ελληνική κυβέρνηση να δημοσιεύσει:

Σχέδιο για αγροτική πολιτική που θα αναγεννήσει και θωρακίσει πραγματικά την παραγωγή στη Θεσσαλία μέσα από ένα αγροτικό μοντέλο βιώσιμο, δίκαιο και ανθεκτικό στη νέα κλιματική πραγματικότητα.Τα απαραίτητα πολιτικά μέτρα που πάρθηκαν έως σήμερα για την ουσιαστική στήριξη παραγωγών και μεταποιητών ώστε να διατηρηθεί ο παραγωγικός ιστός της περιοχής και να μην εγκαταλείψουν τη γη τους και την παραγωγική διαδικασία οι παραγωγοί της Θεσσαλίας, πέρα από την καταβολή των -προφανώς άκρως απαραίτητων για βιοπορισμό- αποζημιώσεων. Ενδεικτικά αναφέρουμε μέτρα που θα έπρεπε να έχουν ληφθεί τους τελευταίους δώδεκα μήνες και τα οποία δεν έχουν ουδεμία σχέση με οποιαδήποτε εταιρεία (πόσω μάλλον εμπορική εταιρεία που ιστορικά εξειδικεύεται στην εκμετάλλευση μεγάλων γεωργικών εκτάσεων σε πρώην ολλανδικές αποικίες και στο εμπόριο των προϊόντων τους), αντιθέτως είναι υποχρεώσεις μιας εθνικής κυβέρνησης:

Καταγραφή και αξιολόγηση των ζημιών στη Θεσσαλία (σε έδαφος, φυτική και ζωική παραγωγή, και μεταποίηση) για ενημέρωση των παραγωγών αλλά και κατανόηση της κατάστασης από τους φορείς που συμβάλλουν την αποκατάσταση της περιοχής.Αποτελέσματα χημικών και μικροβιολογικών εργαστηριακών αναλύσεων σε έδαφος και αρδευτικό νερό που πραγματοποιήθηκαν τους τελευταίους δώδεκα μήνες (συμπεριλαμβανομένων των εργαστηριακών εξετάσεων μετά την πρόσφατη καταστροφή με τα νεκρά ψάρια στον Παγασητικό) στην προσπάθεια να εντοπιστούν τα προβλήματα ρύπανσης στην περιοχή στην οποία μάλιστα εδώ και δεκαετίες γίνεται υπερβολική και αλόγιστη χρήση χημικών.Υποστήριξη παραγωγών να εφαρμόσουν μεθόδους και πρακτικές που αυξάνουν τη γονιμότητα του εδάφους, να χρησιμοποιούν τεχνολογίες χαμηλών εισροών αντί χρήση φυτοφαρμάκων που επιβαρύνουν τα ήδη επιβαρυμένα νερά της Θεσσαλίας.Μέτρα που προωθούν τη δραστική μείωση κατάχρησης και σπατάλης γλυκού νερού και εξορθολογίζουν τις υδροβόρες καλλιέργειες που είχαν ήδη οδηγήσει τους υδάτινους πόρους της Θεσσαλίας σε εξάντληση. Γενικότερα, σχεδιασμός συνολικής ορθολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων της περιοχής αντί για τεράστιες παρεμβάσεις κακοποίησης των υδάτινων συστημάτων, καθώς αυτές ακριβώς οι παρεμβάσεις βρίσκονται πίσω από μεγάλο μέρος των καταστροφών που προκαλούν τα ολοένα εντεινόμενα ακραία φαινόμενα.

Το ελληνικό γραφείο της Greenpeace έχει δημοσιεύσει προτάσεις για την αναγέννηση της αγροτικής παραγωγής στη Θεσσαλία που αφορούν στην τροφή, τη γεωργία, τη βιοποικιλότητα, το κλίμα, την υγεία, την οικονομία και την ανθεκτικότητα της παραγωγής εν μέσω πολλαπλών κρίσεων. Ταυτόχρονα, μαζί με άλλες τέσσερις οργανώσεις έχει καταθέσει λεπτομερή σχολιασμό (σε δύο δέσμες σχολίων στις 22/03/24 και 29/03/24) επί του «masterplan» της εταιρείας HVA επιμένοντας ότι «Η Θεσσαλία πρέπει να σωθεί και αξίζει καλύτερα!». Την Πέμπτη 5 Σεπτεμβρίου, το ελληνικό γραφείο της Greenpeace απέστειλε επιστολή με τα παραπάνω αιτήματα στον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κο Κωνσταντίνο Τσιάρα. Δείτε την επιστολή εδώ.

Οι προτάσεις της Greenpeace περιγράφουν τέσσερα μέτρα επείγουσας αποκατάστασης και δέκα άξονες προτεραιότητας για την αναγέννηση της γεωργίας στις πληγείσες περιοχές και έχουν ως προτεραιότητα τους ανθρώπους που έχουν πληγεί και αγωνίζονται εδώ και ένα χρόνο να ξαναστήσουν τις ζωές τους σε πιο στέρεη και ανθεκτική βάση. Κατατέθηκαν στην ελληνική κυβέρνηση, στα κόμματα της αντιπολίτευσης και την τοπική πολιτική ηγεσία τον Νοέμβριο του 2023 και βρίσκονται στην ιστοσελίδα της οργάνωσης.

ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ GREENPEACE ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ, ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ*:

Τέσσερα μέτρα επείγουσας αποκατάστασης των πληγέντων παραγωγών στη Θεσσαλία τα οποία θα έπρεπε να έχουν εφαρμοσθεί από τις 6 Σεπτεμβρίου ως σήμερα για το σύνολο των πληγέντων με έμφαση στους νέους αγρότες και προτεραιότητα στους παραγωγούς τροφής που εφαρμόζουν αγροοικολογικές μεθόδους καλλιέργειας και συντήρησης των αγροκτημάτων τους:

1. Επιτόπιος έλεγχος, καταγραφή και δημοσιοποίηση ευρημάτων

2. Αναλύσεις σε έδαφος και νερό, για κάθε παραγωγό

3. Καλλιέργεια ψυχανθών και προσθήκη οργανικής ουσίας για αύξηση της γονιμότητας του εδάφους

4. Απαγόρευση της μαζικής και αλόγιστης χρήσης φυτοφαρμάκων, για προστασία του υδροφόρου ορίζοντα και εναπομείναντων ωφέλιμων οργανισμών

Δέκα κρίσιμοι άξονες προτεραιότητας για την αναγέννηση/ανασυγκρότησης της γεωργίας στις πληγείσες περιοχές με επίκεντρο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αγροτικών συστημάτων και την προστασία της βιοποικιλότητας που αποτελεί κλειδί στην προσαρμογή στις κλιματικές συνθήκες:

1. Προώθηση αγρο-οικολογικών, φιλο-περιβαλλοντικών γεωργικών πρακτικών

2. Κίνητρα και ουσιαστική στήριξη σε παραγωγούς για να εφαρμόσουν αγρο-οικολογικές πρακτικές

3. Φυσικές ροές, θέσεις νερού, μείωση σπατάλης νερού

4. Δραστική μείωση χημικών για υγιές έδαφος

5. Απεξάρτηση από λιπάσματα και προώθηση καλλιεργητικών πρακτικών για την αύξηση της γονιμότητας του εδάφους

6. Προτεραιότητα στην παραγωγή τροφής για ανθρώπους

7. Ριζική αλλαγή κτηνοτροφικού μοντέλου

8. Ενίσχυση μελισσοκομίας

9. Συνεργασία, συμμετοχή και διαφάνεια

10. Διατροφική κυριαρχία

*Ολόκληρο το κείμενο των προτάσεων της Greenpeace για την αναγέννηση της αγροτικης παραγωγής στη Θεσσαλία το οποίο δημοσιεύθηκε και κατατέθηκε στην ελληνική κυβέρνηση, στα κόμματα της αντιπολίτευσης και την τοπική πολιτική ηγεσία τον Νοέμβριο του 2023, βρίσκεται στην ιστοσελίδα της οργάνωσης».