Τι αποκάλυψε η εισβολή στο αεροδρόμιο του Νταγκεστάν

Η εισβολή του όχλου στο αεροδρόμιο της Μαχατσκαλά στο Νταγκεστάν την Κυριακή αποκαλύπτει τα τρωτά σημεία στην ασφάλεια της πολιτικής αεροπορίας.

Πλάνα και φωτογραφίες που αναρτήθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειξαν εκατοντάδες άτομα να εισβάλουν στο αεροδρόμιο της Μαχατσκαλά αναζητώντας Ισραηλινούς ανάμεσα στους επιβάτες που είχαν προσγειωθεί με πτήση από το Τελ Αβίβ. Ο όχλος περικύκλωσε αεροσκάφη στον διάδρομο προσγείωσης και κατεδίωξε επιβάτες που σε λεωφορεία του αεροδρομίου.

Έπειτα, οι δυνάμεις ασφαλείας έθεσαν την κατάσταση υπό έλεγχο και το αεροδρόμιο έκλεισε το βράδυ της Κυριακής. Τη Δευτέρα, η υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας της Ρωσίας, η Rosaviatsia, ανακοίνωσε ότι το αεροδρόμιο λειτουργούσε κανονικά και πάλι Η υπηρεσία σημείωσε ότι οι πτήσεις από το Ισραήλ προς τον Βόρειο Καύκασο θα "ανακατευθύνονταν προσωρινά σε άλλες πόλεις".

Κυνήγι επιβατών, 20 τραυματίες

Σύμφωνα με πληροφορίες, 20 άνθρωποι τραυματίστηκαν, εκ των οποίων δύο πολύ σοβαρά. Εννέα αστυνομικοί τραυματίστηκαν στην προσπάθειά τους να επιβάλλουν την τάξη. Ταραξίες επιχείρησαν να ανατρέψουν ένα περιπολικό.

Μια άλλη ομάδα περικύκλωσε το αεροσκάφος της Red Wings που είχε φτάσει από το Τελ Αβίβ. Οι δυνάμεις ασφαλείας ανακοίνωσαν ότι οι επιβάτες του αεροπλάνου ήταν ασφαλείς, ωστόσο αυτόπτες μάρτυρες κατέθεσαν ότι οι εισβολείς είχαν φτάσει σε απόσταση αναπνοής από τους επιβάτες.

Ένας από τους επιβάτες, Ισραηλινός πολίτης, δήλωσε ότι η αστυνομία τούς μετέφερε σε ένα λεωφορείο, το οποίο καταδίωξαν οι ταραξίες και αφού το ακινητοποίησαν άρχισαν να "ανακρίνουν" τους έντρομους επιβάτες, "ψάχνοντας" για Εβραίους. "Θα μπορούσε να είχε δολοφονηθεί κάποιος. Γνωρίζουμε ότι οι ταραξίες πυροβόλησαν και τραυμάτισαν μια αεροσυνοδό", δήλωσε ο ίδιος επιβάτης στον ισραηλινό ειδησεογραφικό ιστότοπο Ynet. Το Τελ Αβίβ ζήτησε από τη Μόσχα να προστατεύσει τους Ισραηλινούς πολίτες και όλους τους Εβραίους που ζουν στη Ρωσία.

Ο Πούτιν  είδε αξιωματούχους ασφαλείας

Οι αρχές συνέλαβαν 60 άτομα και έχουν ταυτοποιήσει 150 από τους διαδηλωτές. Ρώσος ραβίνος κάλεσε το Κρεμλίνο να διασφαλίσει ότι οι ταραξίες που εισέβαλαν στο αεροδρόμιο θα τιμωρηθούν.

Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν συναντήθηκε τη Δευτέρα με αξιωματούχους ασφαλείας με αφορμή το περιστατικό στο αεροδρόμιο του Νταγκεστάν. Τέτοια γεγονότα απαιτούν άμεση κυβερνητική αντίδραση σύμφωνα και με τους κανόνες της πολιτικής αεροπορίας παγκοσμίως.

Πρακτικές για την προστασία της Πολιτικής Αεροπορίας από επιθέσεις υπάρχουν. Τα πρότυπα που έχουν θεσπιστεί από τη Διεθνή Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας των Ηνωμένων Εθνών αποσκοπούν στην προστασία του παγκόσμιου αεροπορικού δικτύου. Η εφαρμογή των επιμέρους συμφωνιών βασίζεται στα κράτη, στις αρχές της Πολιτικής Αεροπορίας και τους εμπλεκόμενους φορείς για τη λήψη μέτρων που θα προλαμβάνουν τέτοια βίαια περιστατικά.

"Συνήθως οι αρχές του αεροδρομίου ελέγχουν την πρόσβαση στις εγκαταστάσεις, αλλά σε περιπτώσεις όπου απαιτείται εξαναγκασμός ή άσκηση βίας εξαρτώνται από την επέμβαση των υπηρεσιών επιβολής του νόμου", σημειώνει εκπρόσωπος του Διεθνούς Συμβουλίου Αεροδρομίων της Ευρώπης (Airports Council International Europe). "Εκτός από τον έλεγχο πρόσβασης, τα αεροδρόμια περιπολούν προληπτικά την περίμετρό τους και χρησιμοποιούν διάφορες τεχνολογίες για την παρακολούθηση των εγκαταστάσεων, ώστε να εντοπίζουν άμεσα πιθανές παραβιάσεις, διευκολύνοντας την ενεργοποίηση των διωκτικών αρχών και τη λήψη των κατάλληλων αντι-μέτρων. Επιπλέον, τα αεροδρόμια συνεργάζονται με τις αρχές για την παρακολούθηση επικίνδυνων παραγόντων και επιπλέον μπορούν να προσαρμόσουν ή να ενισχύσουν τα μέτρα ασφαλείας για την πρόληψη ή τον εντοπισμό τέτοιων περιστατικών όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Οι αερολιμένες βρίσκονται σε στενή συνεργασία με τις αρχές επιβολής του νόμου για την κατάρτιση σχεδίων ασφαλείας και τη διασφάλιση της επαρκούς κατανομής των πόρων ασφαλείας, για την αντιμετώπιση απειλών. Το ACI παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις σε συνεργασία με την ΕΕ και συνεργάζεται με τα μέλη της για την κατάρτιση σχεδίων. Πρόκειται για μια διαρκή, συνεπή προσπάθεια, η οποία δεν υπαγορεύεται από εξωτερικά γεγονότα".

Το επεισόδιο στο αεροδρόμιο της Μαχατσκαλά στο Νταγκεστάν υπερκέρασε αυτές τις τυπικές διαδικασίες. Οι έρευνες που διεξάγονται ακολουθούν το πρωτόκολλο της Πολιτικής Αεροπορίας για περιπτώσεις βίαιης εισβολής σε αεροσκάφος, αεροδρόμιο ή οποιαδήποτε άλλη αεροναυτική εγκατάσταση.

Παγκόσμιο σχέδιο ασφάλειας αερομεταφορών από τον ICAO 

Οι αερομεταφορές έχουν μπει από καιρό στο στόχαστρο όσων θέλουν να διαταράξουν την κοινωνία των πολιτών και την παγκόσμια αγορά. Η ασφάλεια της Πολιτικής Αεροπορίας προσαρμόζεται στις νέες απειλές.

Κατά την 39η συνέλευση του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO) τον Σεπτέμβριο του 2016, οι συμμετέχοντας συμφώνησαν ότι είναι αναγκαίο να καταρτιστεί ένα νέο Παγκόσμιο Σχέδιο Ασφάλειας της Αεροπορίας (GASeP), το οποίο θα αντικαταστήσει την προηγούμενη Συνολική Στρατηγική Ασφάλειας της Αεροπορίας που είχε διαμορφώσει ο ICAO. Το GASeP ενισχύει την ασφάλεια των αερομεταφορών μέσω διεθνών συμφωνιών. Τα κράτη, ο κλάδος, τα εμπλεκόμενα μέρη και ο ICAO συνεργάζονται για την ενίσχυση της ασφάλειας των αερομεταφορών.

Στο πλαίσιο του GASeP, τα μέλη του ICAO διαμόρφωσαν έναν οδικό χάρτη με τις απαραίτητες προϋποθέσεις και δράσεις που θα ενισχύσουν την ασφάλεια, καθώς και δείκτες επιδόσεων και ημερομηνίες-στόχους για την υλοποίηση τους. Το έγγραφο αυτό επανεξετάζεται περιοδικά και προσαρμόζεται για την αντιμετώπιση των νέων απειλών που προκύπτουν.

Ο ICAO χρησιμοποιεί πληροφορίες από πολλές πηγές για να αξιολογήσει τους κινδύνους για την Πολιτική Αεροπορία παγκοσμίως και να θέσει τις  προτεραιότητες στο GASeP.

Ο ICAO έχει προσδιορίσει την "εισβολή" ως έναν από τους σοβαρότερους κινδύνους για τα αεροδρόμια. Ανέφερε 69 παράνομες "παρεμβάσεις" μεταξύ 2011 και 2016. Σε 21 από τα 69 περιστατικά καταγράφηκαν θάνατοι, με τον συνολικό αριθμό των θυμάτων να ανέρχεται σε 884. Οι επιθέσεις σε εγκαταστάσεις ήταν το πιο συχνό φαινόμενο (32%). 

"Οι επιθέσεις στα αεροδρόμια καταδεικνύουν πως ο μεγαλύτερος κίνδυνος ελλοχεύει σε χώρους όπου οι επιβάτες κυκλοφορούν με ελάχιστους περιορισμούς και σε κανονικές ώρες", επισήμαναν οι συντάκτες του GASeP. "Ο ICAO εκτιμά ότι η επικινδυνότητα στους χώρους των αεροδρομίων είναι βάσιμη και ρεαλιστική".

Ανεπαρκή μέτρα ελέγχου 

O ICAO διαπίστωσε ότι πρέπει να γίνουν "ζωτικής σημασίας βελτιώσεις" για να αντιμετωπιστούν παθογένειες, όπως "τα ανεπαρκή μέτρα ελέγχου σε ζώνες περιορισμένης πρόσβασης (SRA), ελλείψεις στην εφαρμογή των συστημάτων ταυτοποίησης του προσωπικού των αερολιμένων και των συστημάτων ελέγχου διαβατηρίων, έλλειψης ανθρώπινων και τεχνικών πόρων σε επίπεδο αερολιμένων για την ασφάλεια των αερομεταφορών και αναποτελεσματικών ελέγχων διαλογής και ασφάλειας μη επιβατών στους οποίους παρέχεται πρόσβαση στις SRA".

Στο περιστατικό της Κυριακής, η έλλειψη ανθρώπινων και τεχνικών πόρων ήταν εμφανέστατη, όπως και άλλα κενά που εντόπισε η GASeP: "Η ανάγκη για μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σε θέματα αεροπορικής ασφάλειας, η ανάπτυξη καταλληλότερων πόρων, η ισχυρότερη πολιτική βούληση, η κουλτούρα ασφάλειας και ο αυξημένος ποιοτικός έλεγχος και εποπτεία, μεταξύ άλλων".

Για το περιστατικό στο αεροδρόμιο της Μαχατσκαλά θα διεξαχθούν έρευνες για να εξακριβωθεί πού απέτυχε ο μηχανισμός ασφαλείας. Ο ICAO απαιτεί από τα κράτη να υποβάλλουν άμεσα επίσημη έκθεση για κάποια πράξη παράνομης παρέμβασης, προκειμένου να ενημερωθούν για τις βέλτιστες πρακτικές ασφάλειας στο μέλλον. Εκπρόσωπος του ICAO δεν ήταν σε θέση να απαντήσει αν η Ρωσία έχει υποβάλει έκθεση σχετικά με το περιστατικό στο Νταγκεστάν λόγω του απορρήτου της αλληλογραφίας μεταξύ ICAO και κρατών.

Ο ίδιος διευκρίνισε ότι ο ICAO θεσπίζει πρότυπα, αλλά δεν είναι υπεύθυνος για τους κανονισμούς που διασφαλίζουν την τήρησή τους. Οι κανονισμοί και οποιαδήποτε άλλα διορθωτικά μέτρα για την επίλυση παραβιάσεων ασφαλείας αυτού του είδους αποτελούν ευθύνη της ρυθμιστικής αρχής Πολιτικής Αεροπορίας κάθε κυρίαρχου κράτους.

Πολύ πριν από αυτό το περιστατικό, οι συντάκτες του GASeP έγραφαν: "Καθώς οι τρομοκράτες βρίσκουν καινοτόμους τρόπους να στοχεύουν το σύστημα, τα κράτη πρέπει να βρίσκουν τρόπους να αντιμετωπίζουν τους κινδύνους".