Ο δημιουργός του βιβλίου για τον Αγιο Πορφύριο στο newshub.gr
Με αφορμή το βιβλίο για την ζωή και το έργο του Αγίου Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτη, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ και δημιουργός του είναι ο κ. Γεώργιος Φουκαδάκης, άδραξα την ευκαιρία να μιλήσω στον άνθρωπό που έζησε τον Άγιο και γνωρίζει πτυχές που λίγοι έχουν την τύχη! Αλήθεια και ποιος δεν θα άρπαζε την ευκαιρία να μιλήσει στον κ. Φουκαδάκη ακόμη κι αν η αφορμή δεν ήταν ο Άγιος Πορφύριος, μιας και οι σπουδές του τον κατατάσσουν σε εκείνους που θέλεις να συναναστρέφεσαι, γνωρίζοντας πως μόνο θετική ενέργεια μπορείς να εισπράξεις, όπως ακριβώς λειτουργεί ένα όμορφο λουλούδι σε έναν σκοτεινό και κρύο χώρο… Σπάνιοι πλέον αυτοί οι άνθρωποι! Μήπως όμως «έβαλε και το χεράκι του» ο Άγιος;
Ας μάθουμε!
- Συνήθως ξεκινώ με το να ρωτήσω τον συνεντευξιαζόμενο, να μας αναφέρει μερικά στοιχεία για τον ίδιο. Θα είναι η πρώτη φορά που θα ρωτήσω το αντίθετο, να μας πείτε δηλαδή όχι μερικά πράγματα για εσάς, αλλά αρκετά, αν και εν τάχη στα πλαίσια του δυνατού, για τον Άγιο Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη.
-Χαίρετε! Σας ευχαριστώ για τη μεγάλη τιμή να μιλήσω στο Newshub.gr για τον μεγάλο Άγιο του καιρού μας, με το εκπληκτικό διορατικό Χάρισμά του. Είναι λογικό να αρχίσουμε με τον Άγιο Πορφύριο και τα μεγάλα κατορθώματά του ενώπιον του Θεού και των ανθρώπων.
Ο Άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης (κατά κόσμον Ευάγγελος Μπαϊρακτάρης, 1906-1991) υπήρξε η «εντυπωσιακότερη» χαρισματική ύπαρξη της εποχής μας, ίσως και όλων των εποχών! Ο «στάρετς» του Ωρωπού ήταν ένας «σύγχρονος προφήτης». Μία μοναδική περίπτωση! Δύσκολο να βρεθεί και στους Βίους των Αγίων κάτι παρόμοιο. Το Χάρισμά του δεν το έκρυβε. Το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον γίνονταν γνωστά, η ίδια η ψυχή του ανθρώπου. Αποκάλυπτε στους επισκέπτες του το όνομά τους και τις δυσκολίες τους. Περιέγραφε το μέρος τους σαν να το είχε πολλές φορές επισκεφτεί. «Έβλεπε» ανθρώπους που είχαν ζήσει πολλά χρόνια πριν, τόπους μακρινούς, το ανθρώπινο σώμα: τα όργανα και τη λειτουργία τους, μελλοντικά γεγονότα με μεγάλη ακρίβεια, σαν να τα βλέπει σε τηλεόραση! «Έβλεπε»: στα βάθη της γης, νερά, θαμμένα αρχαία, υπόγειες πηγές, χαμένες εικόνες, σκηνές που είχαν διαδραματισθεί αιώνες πριν, προσευχές που είχαν αναπεμφθεί, υποβρύχια μέσα στη θάλασσα. «Έβλεπε» και στο χάος του ουρανού. Ενώ δεν είχε δει ποτέ τη Σελήνη με το τηλεσκόπιο, μπορούσε και «έβλεπε» όχι μόνο την πλευρά της που φαίνεται, αλλά ακόμα και την αθέατη πλευρά της! «Αλλά είχα δει και το πίσω μέρος. Τότε που κοίταζα απ’ εδώ, κοίταζα και από πίσω». Είδε κάποιες χαράδρες που τον έκαναν να αισθάνεται δέος! Μπορούσε να ξεκινήσει από εκεί που βρισκόταν για ένα «ταξίδι» στην Κρήτη ή την Κύπρο, για παράδειγμα, προκειμένου να βοηθήσει μία ψυχή, για την οποία είχε πληροφορηθεί ότι είχε ανάγκη. «Έχω δει πολλά στη ζωή μου. Αλλά αυτό που είδα στην Πάτμο με την Αποκάλυψη είναι κάτι το μοναδικό. Έβλεπα τον Άγιο Ιωάννη, την προφητεία του, τον μαθητή του, το μυστήριο, το φως! Ζούσα μέσα στη χαρά, μέσα στο Πνεύμα του Θεού»!
Ο Θεός τον κράτησε κοντά μας για ογδόντα έξι χρόνια, αλλά πνευματικά στο διηνεκές! Υπήρξε ένα φως που έλαμψε στην εποχή μας και δέσποσε σχεδόν σε όλο τον αντιφατικό εικοστό αιώνα. Μια εξαιρετική ευλογία του Θεού για τη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, η οποία προσπαθεί να ανορθωθεί προς ένα μέλλον που φαινόταν νεφελώδες, αλλά και για όλο τον κόσμο.
Δωδεκάχρονος, κρυφά από τους γονείς του οι οποίοι για επτά χρόνια τον νόμιζαν νεκρό, με ένα «ψέμα» και τον «θείο» Γέροντά του Παντελεήμονα βρέθηκε, το 1918, στο Άγιο Όρος, στη δύσβατη Σκήτη των Καυσοκαλυβίων, στην Καλύβη του Αγίου Γεωργίου. «Εγώ έχω κάνει στην έρημο. Έχω αγωνιστεί. Νηστείες, κακουχίες, αγρυπνίες, γυμνότητα. Και όλα αυτά για την αγάπη του Χριστού… Εγώ είχα χύσει αίμα!». Ξυπόλυτος χειμώνα-καλοκαίρι. Χωρίς κρέας, αυγά, τυρί. Περίμενε ακόμα να έρθουν τα χιόνια για να χιονίσει στα Καυσοκαλύβια και να ανοίξει το παράθυρό του για να τον σκεπάσουν τα χιόνια. Και να κάνει τη ζωή της ερήμου και μάλιστα της ερήμου στη χιονισμένη Σιβηρία! Η ζωή του Χριστού που ζούσε στο Άγιο Όρος είχε ομορφύνει και εξωτερικά την όψη του. Είχε πολλά χρόνια να δει το πρόσωπό του, γιατί εκεί δεν είχαν καθρέπτη, και μια φορά που το είδε στο τζάμι ήταν «σαν πρόσωπο αγγέλου»! Φοβήθηκε. Έλεγε στον Θεό και στην Παναγία να τον συγχωρήσουν που κοίταξε το πρόσωπό του!
Το μεγαλύτερο μέρος της μακράς ζωής του το πέρασε εκτός του Αγίου Όρους, παραμένοντας όμως παντού, ακόμα και στο θορυβώδες κέντρο της Αθήνας, ένας Αγιορείτης μοναχός. «Ο Θεός ήθελε να φυτεύσει έναν Άγιο μέσα στην καρδιά της Αθήνας, ενόψει των φοβερών γεγονότων τα οποία ακολούθησαν κατά τη δεκαετία του 1940 και επέκεινα», μας ανέφερε ο ψάλτης του στην εκκλησία του Αγίου Γερασίμου της Πολυκλινικής Αθηνών κ. Φώτης Παπαγεωργίου. Περπάτησε ανάμεσά μας στην Ομόνοια, στο κέντρο της Αθήνας, στο πιο πολύβουο μέρος της πόλης. «Εκεί όπου με είχε φέρει ο Θεός», στην Πολυκλινική Αθηνών, στην οδό Πειραιώς, μέσα στον πόνο από τις αρρώστιες και τον θάνατο. Τριάντα τρία χρόνια «σαν μια μέρα»! Με αυτοθυσία, θα διακονήσει τους αρρώστους και τους πονεμένους. «Ήταν μεγάλος γιατί ήταν πονεμένος και ταπεινός»! (Μωυσής Αγιορείτης). Απαρατήρητος στους πολλούς, στα πρώτα βήματά του. «Παπά μου, δε σε είδαμε, δε σε γνωρίσαμε. Πω, πω, πω, εμείς να σ’ έχουμε τόσα χρόνια και να μη σε ξέρουμε!», του είχε πει ο καθηγητής της Ιατρικής Αθηνών Κωνσταντίνος Αλιβιζάτος, μόλις τον γνώρισε.
«Αυτά που διαβάζουμε στα Συναξάρια, στους Βίους των Αγίων και μένουμε κατάπληκτοι, τα ζούσαμε, συνέβαιναν δίπλα μας, διότι ο Γέρων Πορφύριος ήταν ένας ζωντανός Άγιος». Ο πρόεδρος της Πολυκλινικής Αθηνών και πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Αμίλκας Αλιβιζάτος χαιρόταν αργότερα γι’ αυτή την επιλογή του και έλεγε: «Βρήκα παπά τέλειο, όπως τον θέλει ο Χριστός»!
Υψηλοί επισκέπτες πήγαιναν κοντά του: ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών Αμίλκας Αλιβιζάτος, ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Λεωνίδας Φιλιππίδης, ο σπουδαίος ιερέας Άγγελος Νησιώτης, οι καθηγητές Θεολογίας Κωνσταντίνος Μουρατίδης, Γεράσιμος Κονιδάρης, ο καθηγητής της Ιατρικής Κωνσταντίνος Αλιβιζάτος, ο λογοτέχνης και ζωγράφος Φώτης Κόντογλου και πολλοί άλλοι γνωστοί. Το 1942 μάλιστα, τον κάλεσαν και έκανε αγιασμό ενώπιον του πρωθυπουργού της Ελλάδας Γεωργίου Τσολάκογλου και άλλων γνωστών πολιτικών.
«Συγκλονιστικές ήταν οι στιγμές όταν έβλεπες τους μεγάλους χειρουργούς της Πολυκλινικής Αθηνών να κατεβαίνουν στον Γέροντα και να ζητάνε την ευχή και την οδηγία του! Οι παλιοί γιατροί πολλές φορές καλούσαν τον Γέροντα στα χειρουργεία, κατά τη διάρκεια των εγχειρήσεων. Είχαν αποφασίσει να τον αφήνουν ανενόχλητο και να μην καταπιάνονται με την παρουσία του (Ο Άγιος Πορφύριος όμως και μετά την κοίμησή του «φανερωνόταν» στους νεότερους γιατρούς της Πολυκλινικής, στα χειρουργεία! Έβλεπαν οι νεότεροι χειρουργοί ένα Γέροντα στο χειρουργείο και έλεγαν: «τι είναι αυτός εδώ ο παππούλης»!), μας έλεγε ο ψάλτης του στην Πολυκλινική.
Το Χάρισμά του τον έκανε περισσότερο ευαίσθητο στον ανθρώπινο πόνο. Γι’ αυτό αργότερα, το 1990, όταν ο γιατρός του καθηγητής Ιατρικής Γεώργιος Παπαζάχος ήταν άρρωστος στο κρεβάτι με πολλοστή γαστρορραγία, τον άκουσε να του λέει: «Αυτές τις μέρες σε επισκέπτομαι συχνά και, με το Χάρισμα που μου έδωσε ο Θεός, ενεργώ θεραπευτικά. Ποτέ δεν είχα μπει στο σπίτι σου τόσες πολλές φορές σε λίγες μέρες… Κάτι μου λέει να μη το χειρουργήσεις τώρα, αλλά να αλλάξεις τρόπο ζωής, να χαλαρώσεις. Άφησε το χειρουργείο να το σκεφτούμε αργότερα. Τι κάνω εγώ τώρα; Το γιατρό στο γιατρό;», και γέλασε!
Στον καθηγητή της Ιατρικής Ηλία Κουρούμαλη μίλησε μια μέρα για τη θεραπεία του καρκίνου: «Η θεραπεία του καρκίνου ευρίσκεται μπροστά στα μάτια των ιατρών και πρόκειται για κάτι όχι σπάνιο»! Είχε μιλήσει και σε μοναχούς για το φάρμακο με το οποίο καταπολεμείται ο καρκίνος, ότι είναι «εύκολο και οι γιατροί το συναναστρέφονται καθημερινά και το έχουν μπροστά στα μάτια τους»! Ο ίδιος το γνώριζε με τη Χάρη του Θεού! «Ο Θεός όμως δεν τους το αποκαλύπτει, γιατί τα τελευταία χρόνια εξαιτίας αυτής της ασθένειας έχει γεμίσει ο παράδεισος!»
Η ζωή του αποτελεί μια συνεχή έκπληξη. Άνθρωπος «ομοιοπαθής», τον οποίο πολλοί συνάνθρωποί μας «ψηλάφισαν». Πάντα μπορούσες να τον συναντήσεις με ευκολία. Η αγκαλιά του ήταν ανοιχτή προς «πάντα άνθρωπο». Πήγαινε όπου τον καλούσαν, ακόμα και για τα ανθρώπινα: να βρει νερό με το Χάρισμά του και να απαλύνει τη δίψα των ανθρώπων και της κτίσης, να φέρει στο φως ή να πληροφορήσει για κρυμμένους θησαυρούς. «Εγώ ήθελα να πάω να ζήσω μαζί με τους χίπηδες στα Μάταλα, χωρίς, βέβαια, αμαρτίες»: Για να τους δείξει την αγάπη του Χριστού και πως μπορεί να τους αλλάξει, να τους μεταμορφώσει. Δε φοβόταν να πάει ακόμα και στους οίκους ανοχής της Ομόνοιας, για να τελέσει τον αγιασμό ή το ευχέλαιο και να μεταφέρει εκεί το φως του Χριστού! Τα ίδια τα κορίτσια των οίκων έλεγαν πως είναι «ο δικός μας παπάς»!
Η συμπεριφορά του προς τους επισκέπτες του στο Μήλεσι, στις περισσότερες περιπτώσεις έμοιαζε. Με ένα απλό «άγγιγμα» του χεριού, πιάνοντας τον σφυγμό σου στον καρπό του χεριού και προσευχόμενος, δεχόταν αμέσως την αποκάλυψη του Θεού και σου φανέρωνε το πρόβλημα που είχες. Και τότε σου μιλούσε για τις αρρώστιες που πέρασες, αλλά και για αρρώστιες που θα περνούσες στο μέλλον, για τα ευαίσθητα σημεία του οργανισμού σου και από το τι θα έπρεπε να προσέχεις. Ακόμα και «στας δυσμάς του βίου του» που βρισκόταν στην κλίνη του πόνου, έλεγε ο επίκουρος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Αθηνών πατέρας Γεώργιος Ευθυμίου, πάσχοντας από διάφορες ασθένειες, ακόμα και τότε με το τηλέφωνο ασκούσε την ποιμαντική του διακονία. Χιλιάδες άνθρωποι εξακολουθούσαν να του τηλεφωνούν, νύχτα και μέρα, από όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης, για να ζητήσουν την προσευχή του και τις συμβουλές του.
Λίγους μήνες πριν κοιμηθεί επέστρεψε στα Καυσοκαλύβια για να ζήσει, όχι για να πεθάνει! Ο ιερομόναχος της Καλύβης Ιωαννίκιος πήρε το θάρρος και τον ρώτησε: «Τι θα γίνει με τα οστά σου; Τι θα τα κάνουμε;» «Κι αυτά να τα πετάξετε στην ερημιά, να μη με βρούνε και με κάνουνε Άγιο»! Κοιμήθηκε στα Καυσοκαλύβια, στις 2 Δεκεμβρίου 1991, και μετά από τρία χρόνια έγινε η ανακομιδή του αγίου Λειψάνου του, το οποίο οι μοναχοί της Καλύβης του έκρυψαν στην ερημιά όπως τους είχε ζητήσει. Το 2013 η Εκκλησία κατέγραψε στο εορτολόγιό της τον Άγιο Πορφύριο τον Καυσοκαλυβίτη και καθόρισε να τιμάται η μνήμη του στις 2 Δεκεμβρίου.
Στα δεκαέξι του χρόνια, ένα βράδυ στα Καυσοκαλύβια είχε δει στο όνειρό του ότι βρέθηκε στον Παράδεισο. «Είσαι ευχαριστημένος;», τον ρώτησε ο Θεός. «Όχι. Έτσι, εμένα μόνο, πρέπει να τους βάλεις όλους!».
-Αν και σας προσπεράσαμε για την χάρη του Αγίου Πορφυρίου, γνωρίζω και αναφέρω για να μάθει και ο κόσμος, πως έχετε μεγάλο και ενδιαφέρον βιογραφικό, με Θεολογικές και Δημοσιογραφικές σπουδές! Κατά τη διάρκεια των σπουδών σας λοιπόν, φοιτήσατε ανάμεσα σε σπουδαίους καθηγητές! Πείτε μας ορισμένα πράγματα για εκείνους που επηρέασαν όχι μόνο τις ίδιες τις σπουδές σας και την μάθηση σας, αλλά και εσάς τον ίδιο ως οντότητα!
Είναι αλήθεια πως βρέθηκαν στον δρόμο της ζωής μου σπουδαίοι Καθηγητές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στο τμήμα Θεολογίας και στη σχολή Δημοσιογραφίας. Ήταν πρόσωπα που μας αγάπησαν και είχαν υψηλό επίπεδο γνώσεων και άνωθεν σοφία. Δεν αντιλαμβανόμασταν πόσο μεγάλοι ήσαν και χάσαμε την ευκαιρία για να τους προσεγγίσουμε περισσότερο.
Ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος Γιαννουλάτος μας δίδασκε Ιστορία Θρησκευμάτων και μας έμαθε να βλέπουμε με σεβασμό τις άλλες θρησκείες. Αισθανόμασταν ένα δέος μόλις τον βλέπαμε να επιστρέφει, μετά από μεγάλα διαστήματα ιεραποστολής στην Αφρική. (Πριν λίγα χρόνια συναντηθήκαμε πάλι και μου είπε: «Σε θυμάμαι. Διδάσκετε στα παιδιά αυτά που λέγαμε;» Ακόμα και πριν λίγες βδομάδες που προσβλήθηκε με κορωνοϊό και με εντολή του πρωθυπουργού τον μετέφεραν στην Αθήνα, όσα είπε για την ασθένεια καθώς άρχιζε η δοκιμασία του με απρόβλεπτη εξέλιξη, ήταν ένα ακόμα μάθημα ζωής).
Ο Νίκος Νησιώτης, μαθητής του ψυχαναλυτή Καρλ Γιουνγκ, αντιπρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων, πρόεδρος της εφορείας της Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας, μόνιμος αντιπρόσωπος στη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή με έδρα τη Λωζάνη. Τον θυμάμαι να ανεβαίνει προς το αμφιθέατρο και να στοχάζεται πάνω στα όσα ετοιμαζόταν να μας μεταφέρει. Με δυσκολία κατανοούσες τον βαθυστόχαστο λόγο του. Χρειαζόμασταν πολλές ώρες μελέτης για να μάθουμε μία σελίδα από τις σημειώσεις της κοινωνιολογίας. Απλός όμως ως άνθρωπος, ερχόταν σε όλες τις φοιτητικές μας εκδηλώσεις και τον θυμάμαι να είναι καλός χορευτής.
Ο Νικόλαος Μπρατσιώτης. Αδύνατος, ψιλός, ρήτορας, προσεκτικός στη διατροφή του, φαινόταν πολύ νεότερος από την ηλικία του. Γιος παλιού γνωστού καθηγητή της Θεολογίας. Ο ίδιος δεν είχε δικά του παιδιά και μας αγαπούσε όλους τους φοιτητές του. Ήταν συγκλονιστική η αγάπη του! Έκλαψα στο τελευταίο μάθημά του στο Πανεπιστήμιο. Αργότερα, ανέλαβε έφορος στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο και πάλι παρακολουθούσα τα νέα του μαθήματα. Θυμάμαι την ερμηνεία του στην Αποκάλυψη.
Ο Μέγας Φαράντος μας δίδασκε Χριστιανική ηθική και έδινε φιλοσοφική και επιστημονική χροιά στα μαθήματα του. Είχε μια αφιέρωση στην επιστήμη και απίστευτες γνώσεις. Όλο το καλοκαίρι το πέρναγε στη Γερμανία, ήταν και καθηγητής φιλοσοφίας στη Βόννη, και μελετούσε ότι νεότερο υπήρχε στη φυσική και στις άλλες επιστήμες. Αν πέρναγες το μάθημα αυτό και τον Παπαπέτρου, έπαιρνες πτυχίο.
Ο Κωνσταντίνος Παπαπέτρου. Γέμιζε το μεγάλο αμφιθέατρο στο μάθημά του, γιατί έρχονταν να τον παρακολουθήσουν από άλλες σχολές του Πανεπιστημίου. Ήταν ο κατεξοχήν φιλόσοφος της σχολής. Δίδασκε διαλογικά, με κατάλληλες ερωτήσεις. Ήθελε να μας μάθει να σκεφτόμαστε και να μη δεχόμαστε αυτονόητα (Υπέμεινε αργότερα με πολλή υπομονή τη σοβαρή του αρρώστια. Αποκάλυψε σε ένα καθηγητή μας: «Είδα τον Χριστό και ήταν πολύ ωραίος, πολύ ωραίος». Έφυγε αθόρυβα. Η εξόδιος ακολουθία του ήταν αφανής και ειδοποιήθηκαν για να παραβρεθούν ελάχιστοι συγγενείς και φίλοι).
Ο Στυλιανός Παπαδόπουλος μας έκανε το μάθημα για τους Πατέρες της Εκκλησίας με ένα τρόπο γλυκό, γλαφυρό, διαχέοντας την αγάπη του. Ήμασταν συμφοιτητές με τον γιο του, ο οποίος στο τέταρτος έτος των σπουδών έγινε μοναχός στη μονή Δοχειαρίου στο Άγιο Όρος με το όνομα Φιλόθεος (Άλλοι συμφοιτητές μας είναι σήμερα επίσκοποι). Ο καθηγητής μας είχε φλογερή αγάπη στους Αγίους και είχε την επιθυμία να γίνει, έστω και στο τέλος της ζωής του, μοναχός. Ενώ ήταν στην εντατική μονάδα πολύ σοβαρά άρρωστος, ήρθε ο γιος του από το Άγιο Όρος να τον δει και του ζήτησε, αν το ήθελε, να λάβει το μοναχικό σχήμα. Ήταν πολύ λίγο πριν κοιμηθεί και δεν μπορούσε να μιλήσει. Στράφηκε με δυσκολία στη γυναίκα του και την κοίταξε και ζήτησε με τον τρόπο του την ευλογία της, τη συγκατάθεσή της. Μόνο όταν εκείνη του είπε ότι συμφωνεί, γύρισε στον γιο του και με το βλέμμα του έδειξε να προχωρήσει. Πράγματι έγινε εκεί η μοναχική του κουρά και έλαβε το νέο όνομα Γεράσιμος. Η ταφή του έγινε στη Μονή Δοχειαρίου. Μας δίδασκαν δηλαδή οι καθηγητές μας, όχι μόνο με τη διδασκαλία ή τη ζωή τους, αλλά και με τον τρόπο που στάθηκαν απέναντι στο μυστήριο του θανάτου. «Επιλείψει γαρ με διηγούμενον ο χρόνος περί αυτών».
Επίσης, στη σχολή Δημοσιογραφίας είχαμε σπουδαίους δασκάλους. Ο Χρήστος Γιανναράς συνδύαζε τη φιλοσοφία, με την ιστορία και τη θεολογία. Με έκανε να αγαπήσω τη φιλοσοφία και να τη διδάσκω στο 29ο Λύκειο Αθηνών. Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος μας μίλαγε για το Θέατρο. Ο τρόπος που δίδασκε ήταν παραστατικός και μοναδικός. Ο ηθοποιός Αλέξανδρος Αντωνόπουλος, ανιψιός της Παξινού, μας έκανε αγωγή λόγου. Ο τρόπος που μίλαγε, η άρθρωσή του, η χροιά του, σε γοήτευαν. Στη σχολή ήταν τώρα οικείος, γιατί στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της Ελληνικής Τηλεόρασης παρουσιαζόταν πολύ σοβαρός, με τα μαύρα γυαλιά του. Μας έμαθε να διαβάζουμε σωστά, δίνοντας μεγάλη σημασία στην αναπνοή. Ο Κώστας Ζουράρις μας έκανε πολιτειολογία, έχοντας μόλις επιστρέψει από πολλά χρόνια διδασκαλίας σε γαλλικά Πανεπιστήμια. «Είμαστε συνάδελφοι», θυμάμαι ότι μου είπε μόλις γνωριστήκαμε. Ο φιλόλογος και αντιστασιακός Ανδρέας Λεντάκης, φίλος και συναγωνιστής του Μίκη Θεοδωράκη για τον οποία είχε γράψει τα τραγούδια του Ανδρέα («Χτυπούν το βράδυ στην ταράτσα τον Ανδρέα»). Μετά τα μαθήματα, πηγαίναμε πολλές φορές σε ένα ουζερί της οδού Θεμιστοκλέους με το όνομα «Ανδρέας». Θυμάμαι ακόμα τις «κόντρες» που είχαμε στα περί Θεού ζητήματα, με θεατές άλλους συμφοιτητές μου! Ο μεγάλος δημοσιογράφος της Ελληνικής Τηλεόρασης Κώστας Χούντας θυμάμαι που έμπαινε στην τάξη μας ψαχουλεύοντας και κοιτάζοντας πίσω από την πόρτα. Μετά άρχιζε να φωνάζει και να τα βάζει με όλους τους υψηλά ιστάμενους, θέλοντας να μας εισάγει στον σκληρό δρόμο της δημοσιογραφίας.
Είναι σημαντικός και ο ευρύτερος κύκλος των ανθρώπων που μας άγγιξαν και αγαπήσαμε. Ο παπά-Φιλόθεος Φάρος, ο ψυχοθεραπευτής, με νομικές και θεολογικές σπουδές, υπήρξε μέγας δάσκαλος μου και άλλαξε την πορεία της ζωής μου. Έφερε από την Αμερική άγνωστες γνώσεις για την ελληνική κοινωνία. Τον συναντούσα και τον άκουγα με δέος στο Άλσος Γραμμάτων και Τεχνών, στην Πλάκα και κατέγραφα τα όσα μας έλεγε για να τα ξαναδιαβάζω. Ακόμα και σήμερα ξεφυλλίζω αυτές τις σημειώσεις μου. Ένας συνάδελφός μου στο 1ο Πειραματικό Λύκειο στην Πλάκα, πνευματικό του παιδί, συνέβαλε στο να αποκτήσω κάποια οικειότητα, αν και δεν ήταν εύκολος στο να δέχεται νέα πρόσωπα στις ομάδες του. Ο Γέροντας Βασίλειος Γοντικάκης, προηγούμενος της μονής Ιβήρων, πνευματικό παιδί του Αγίου Παϊσίου, με γοήτευε. Ο λόγος του ήταν βαθύς, αγιοπνευματικός και σαγήνευε ακόμα και ακραίους αριστερούς που πήγαιναν για να τον ακούσουν στη Νομική όταν κατέβαινε από το Άγιο Όρος. Ο Μεσογαίας Νικόλαος Χατζηνικολάου, πρώην πυρηνικός φυσικός στη ΝΑΣΑ, ήταν τότε υπεύθυνος στο μετόχι της Σιμωνόπετρας στην Ανάληψη, στον Βύρωνα. Όταν δεν πήγαινα στη Μονή Παρακλήτου, στον Ωρωπό, ήμουν εκεί στη Λειτουργία. Οι ομιλίες του ήταν υψηλής θεολογίας και επιστήμης. Απλός ως άνθρωπος, τον συναντούσαμε εύκολα. Έρχονταν εκεί πολλοί επιφανείς από διάφορες επιστήμες που τον γνώριζαν για να τον συναντήσουν, να συνομιλήσουν και να εξομολογηθούν. Οι αγρυπνίες του, η ταπείνωσή του και η γλυκύτητά του θα μου μείνουν αξέχαστα.
Όλους αυτούς τους δασκάλους μου και πολλούς άλλους ακόμα τους συναντούσα και αργότερα σε συνέδρια, διαλέξεις, σεμινάρια ή διάβαζα τα νέα τους βιβλία. Δηλαδή συνέχιζαν και συνεχίζουν να με διδάσκουν. Είναι ακόμα και άλλοι που έμμεσα υπήρξαν δάσκαλοι μας, επειδή διαβάσαμε τα βιβλία τους. Σε αυτή την περίπτωση σημαντική θέση έχουν για μένα ο Ντοστογιέφσκι, ο Καζαντζάκης, ο Παπαδιαμάντης και ο Ελύτης.
-Έδρασαν οι εμπειρίες σας λοιπόν και οι καθηγητές σας, ως καταλύτες για τη συγγραφή των βιβλίων όχι μόνο για τον Άγιο Πορφύριο, αλλά και για τον Άγιο Παΐσιο; Ποια ήταν η βαθύτερη ανάγκη που σας ώθησε σε αυτό;
-Οι σπουδαίοι καθηγητές μου αισθανόμουν ότι με συντρόφευαν σε σημαντικά γεγονότα της ζωής μου. Προσπαθούσα να φανώ άξιος μαθητής τους! Να μην τους απογοητεύσω. Θυμάμαι τις υποδειγματικές διδασκαλίες που έκανα στο 1ο Πειραματικό Λύκειο στην Πλάκα, αν και μικρός στην ηλικία, ενώπιον του σχολικού συμβούλου και ώριμων καθηγητών που επιμορφώνονταν. Έπαιρνα δύναμη από την ενθύμησή τους. Αυτή η αίσθηση της ματιάς των δασκάλων μου και η θέλησή μου να τους αντιπροσωπεύσω αντάξια, συνεχίστηκε και κατά τη συγγραφή των βιβλίων.
Μου αρέσει πάντα να είμαι αθόρυβος, άγνωστος, ήσυχος. Ποτέ λοιπόν δε θα τολμούσα να «εκτεθώ» στον κόσμο και να αναλάβω από μόνος μου κάτι πέρα από τις δυνάμεις μου. Πάντα θεωρούσα τον εαυτό μου ανάξιο να γράψει για τους Αγίους. Πολλές φορές, ακόμα και τώρα, απορώ με την τόλμη μου!
Οι Εκδόσεις Ψυχογιός σχεδίαζαν να βγάλουν ένα βιβλίο για τον Άγιο Παΐσιο και ο διευθυντής των Εκδόσεων ο κ. Θάνος Ψυχογιός απευθύνθηκε στον πρόεδρο του τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας κ. Σωτήρη Δεσπότη για να του προτείνει κάποιον που θα μπορούσε να αναλάβει τον «σταυρό» μιας αληθινής βιογραφίας για τον Άγιο Παΐσιο. Το 2014 μόλις είχα ολοκληρώσει τη διπλωματική μου εργασία για το Μάστερ, με θέμα της «Η ασθένεια και ο θάνατος κατά τους Γέροντες Παΐσιο Αγιορείτη, Πορφύριο Καυσοκαλυβίτη και Ιάκωβο Τσαλίκη», στην οποία ο παραπάνω καθηγητής υπήρξε σύμβουλος μου. Ο καθηγητής απευθύνθηκε σε μένα επειδή είχα ασχοληθεί με τον Άγιο Παΐσιο και με πρότεινε στον εκδότη. Δηλαδή η συγγραφή αυτή υπήρξε γεγονός θυσιαστικής αγάπης ενός ακόμα σπουδαίου δασκάλου μου, προς τον οποίο είμαι ευγνώμων. Με γνώρισε στον κ. Θάνο Ψυχογιό και στην υπεύθυνη των Εκδόσεων κ. Αγγέλα Σωτηρίου, οι οποίοι με δέχθηκαν με αγάπη και σεβασμό. Τους ευχαριστώ από την καρδιά μου για την τιμή να μου αναθέσουν τη συγγραφή των βιβλίων. Τους εξέθεσα πως σχεδίαζα να είναι το νέο βιβλίο για τον Άγιο Παΐσιο, καθώς είχαν εκδοθεί πολλά άλλα και από πολλούς, και πως θα έπρεπε να είναι δυνατό, αντάξιο των Εκδόσεων που ως γνωστόν απευθύνονται σε πολύ κόσμο.
Φεύγοντας από τον εκδοτικό οίκο και συνοδεύοντάς με προς το ασανσέρ, έχοντας μόλις αναλάβει την ευθύνη της συγγραφής, μου είπε ο κ. Ψυχογιός: «Αν το βιβλίο για τον Άγιο Παΐσιο πάει καλά, θα βγάλουμε μετά ένα και για τον Άγιο Πορφύριο».
Εξ αρχής με ενδιέφερε να εξακριβώσω αν είναι ευάρεστο και έχει την ευλογία του Αγίου. Απευθύνθηκα σε πνευματικούς Γέροντες που γνώριζα στο Άγιο Όρος και στον κόσμο για να τους συμβουλευτώ. Ενώπιον μου είχα δυο μεγάλους Αγίους της Εκκλησίας και από μόνο του μου προκαλούσε δέος. Όταν έγραφα τη Διπλωματική μου γι’ αυτούς, δεν είχε ανακηρυχθεί ακόμα η αγιότητά τους και έτσι ήταν η τότε συγγραφή κάπως πιο ελαστική. Όλοι μου είπαν να προχωρήσω στη συγγραφή. Θυμάμαι που είχα ρωτήσει για το πρώτο και για το δεύτερο βιβλίο τον γνωστό παπά-Γιάννη στη Σκήτη της Αγίας Άννας στο Άγιο Όρος. Κάποιες φορές είναι απότομος. Είχα όμως εμπιστοσύνη ότι αυτό που θα μου έλεγε δεν είναι απλώς η γνώμη του, αλλά μια εκ των άνω πληροφορία. Οπότε περίμενα να με αποτρέψει. Όταν όμως μου έδωσε την ευλογία του για να γράψω, έφυγα με σιγουριά ότι θα έπρεπε να προχωρήσω σε αυτό που μου είχαν αναθέσει.
Θέλεις όμως ευλογία για να πας καλά. Όταν πήγα στην Κόνιτσα για να βρω ανθρώπους να μου μιλήσουν, ενθουσιάστηκα όταν γνώρισα τον γιο της νονάς του Αγίου Παϊσίου, ογδόντα πέντε χρονών, ο οποίος γνώριζε πολλά και δεν είχε άλλη φορά μιλήσει. Το θεώρησα καλό σημάδι. Όπως αργότερα που μου σύστησε ο κ. Ψυχογιός την κ. Χριστίνα Οικονόμου, κοινωνική λειτουργό στο Θεαγένειο κατά το διάστημα που νοσηλευόταν εκεί ο Άγιος. Επίσης, οι συνομιλίες μου με τον αρχιεπίσκοπο Σινά Δαμιανό, τον οποίο μου γνώρισε ο εξάδελφος μου Γέροντας Μιχαήλ Σιναΐτης, και είχε συναντήσει τον Άγιο πολλές φορές και μάλιστα λίγες μέρες πριν κοιμηθεί. Αυτά και πολλά άλλα έδειχναν ότι είμαστε σε καλό δρόμο, υπήρχε η σχετική ευλογία. Το βιβλίο εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2017 από τις Εκδόσεις Ουρανός και τις Εκδόσεις Ψυχογιός.
Τον Νοέμβριο του 2017, τρεις μήνες μετά τον Άγιο Παΐσιο, μου πρότειναν πάλι οι Εκδόσεις Ψυχογιός να ετοιμάσω βιβλίο για τον Άγιο Πορφύριο. Η αίσθηση της ευλογίας συνεχίστηκε και στο βιβλίο αυτό. Παντού άνοιγαν πόρτες και μου μίλαγαν όλοι με χαρά και ενθουσιασμό. Γινότανε πανηγύρι η συγγραφή! Ο Γέροντας Ακάκιος ο Καυσοκαλυβίτης (ο Κύπριος) που στα χέρια του κοιμήθηκε ο Άγιος. Ο Γέροντας Γεώργιος Καυσοκαλυβίτης (Αλευράς), της τελευταίας συνοδείας του στην Καλύβη του Αγίου Γεωργίου. Ο ψάλτης του Αγίου στην εκκλησία της Πολυκλινικής Αθηνών από το 1958 έως το 1973 κ. Φώτης Παπαγεωργίου. Οι συγγενείς του στο χωριό του στην Εύβοια, ο πατέρας του συμφοιτητή μου Κώστας Μπαϊρακτάρης.
Η Ηγουμένη του Ησυχαστηρίου που είχε ιδρύσει ο Άγιος στο Μήλεσι Φεβρωνία, ανιψιά του, με χαρά μας έδωσε την ευλογία της για το βιβλίο και να πάρουμε ότι θελήσουμε από τα υπέροχα βιβλία τους. Ο κ. Γεώργιος Αρβανίτης, υπεύθυνος των Εκδόσεων του Ησυχαστηρίου και πνευματικό παιδί του Αγίου, μας φέρθηκε γενναιόδωρα. Αιωνία η μνήμη του, γιατί κοιμήθηκε πριν λίγες μέρες στις 9 Δεκεμβρίου 2020. Μας έδωσαν ακόμα από το αρχείο τους τη φωτογραφία υψηλής ανάλυσης που επέλεξαν οι Εκδόσεις για το εξώφυλλο και άλλες εξίσου ωραίες φωτογραφίες. Έδειξαν ότι εκεί συνεχίζεται το πνεύμα του ιδρυτή Αγίου. Ούτε ανταγωνισμοί, ούτε καχυποψία, αλλά χαρά, δόσιμο και αγάπη Χριστού.
-Αντικειμενικά πόσο δύσκολη ήταν η ολοκλήρωση αυτού του βιβλίου («Η Ζωή και το έργο του Αγίου Πορφυρίου») και ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε κατά τη συγγραφή του;
-Η κύρια δυσκολία για το βιβλίο ήταν το ότι δεν είναι εύκολο να γράφεις για τους Αγίους! Να αποτυπώσεις τη γλυκύτητα και την ομορφιά τους, οι οποίες με κάθε τρόπο θα έπρεπε να εικονιστούν. Να μπεις στη ζωή τους και να την κατανοήσεις, αυτά που δεν έμειναν κρυφά. Πολλές φορές αισθανόμουν πως ταξίδευα σε ένα άλλο κόσμο. Η μελέτη μου για το ότι έχει γραφεί για τον Άγιο Πορφύριο, χιλιάδες σελίδες, απαιτούσε την αφιέρωση πολύ χρόνου. Εκφράζω την ευαρέσκειά μου σε όσους κατέγραψαν την εμπειρίες τους από τις συναντήσεις τους με τον Άγιο. Ιδίως όσοι κατέγραψαν τον λόγο του και στη συνέχεια επακριβώς απομαγνητοφώνησαν.
Η μόνη επιδίωξή μου ήταν να είναι ακριβές και ορθό το νέο βιβλίο. Να μην έχει υπερβολές και αμφίβολης αξίας πληροφορίες. Έκανα μεγάλη έρευνα αρκετές φορές. Ανάλογη έρευνα είχα κάνει για παράδειγμα στο τελευταίο μέρος για τον προφητικό λόγο του Αγίου Παϊσίου. Είχα αφιερώσει πολύ χρόνο για να δω τι πράγματι είχε πει ό Άγιος για τα γεγονότα με την Τουρκία, τον Αντίχριστο κ.λπ. Τι ήταν αλήθεια και τι μύθος; Αυτό συνέβη και για άλλα σημεία του βιβλίου.
Στο βιβλίο για τον Άγιο Πορφύριο χρειάστηκα περισσότερο από τρία χρόνια επίπονης εργασίας και έρευνας, νυχθημερόν, έχοντας αφιερώσει άλλο ενάμιση χρόνο στη Διπλωματική εργασία και έχοντας παρακολουθήσει σχετικά Συνέδρια από το 2011 στα Χανιά. Για παράδειγμα, έβλεπα σε γνωστό βιβλίο να αναφέρεται στο πότε και που έγινε ιερέας ο Άγιος και μου φαινόταν ότι δεν ήταν ορθό, αφού ο Αρχιεπίσκοπος Σινά που του έδωσε το όνομά του δεν είχε γίνει ακόμα Αρχιεπίσκοπος. Κάτι απλό και όμως χρειάστηκα πολύ χρόνο για να το διευκρινίσω και να διορθώσω τελικά αυτό το λάθος που είχε γραφεί. Βρήκα στην Κύμη από ένα καλό ιερέα, με την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Σεραφείμ, την αίτηση συνταξιοδότησης του Αγίου που είχε ενυπόγραφα καταθέσει στη μητρόπολη και ο ίδιος ο Άγιος έδινε ακριβή στοιχεία του βίου του. Έγινε ιερέας το 1927 (όχι το 1926) στο εκκλησάκι «το μικρό» της Κύμης (όχι στη Μονή Λευκών). Επίσης, το σημειώνει και ο Γέροντας Γεώργιος Αλευράς (2-12-2020), σχεδόν όλα τα βιβλία για τον Άγιο δεν αναφέρονται στο τελευταίο διάστημά του στα Καυσοκαλύβια. Μα είναι δυνατόν να μην αναφερθείς σ’ αυτό, στο κύκνειο άσμα του Αγίου, εκεί που πάντα ποθούσε να επιστρέψει; Είναι μια έλλειψη, όπου συμβαίνει. Προσωπικά έκανα μεγάλο αγώνα για να βρω όσο περισσότερες πληροφορίες μπορούσα για το διάστημα αυτό και θεωρώ ότι είναι από τα πιο όμορφα κεφάλαια του βιβλίου.
Με ενδιέφερε να ωφελήσουν τα βιβλία. Άρα θα έπρεπε με κάθε τίμημα να φτάσουν στους αναγνώστες. Να είναι κάτι σαν «μυθιστόρημα», αφού κυρίως απευθυνόμαστε μέσω των κοσμικών αυτών Εκδόσεων στον άνθρωπο του κόσμου. Ήθελα να διαβάζεται εύκολα και ευχάριστα, παρά τα μεγάλα θέματα που διαπραγματεύεται. Επίσης να μην είναι ένα μικρό, σύντομο βιβλίο. Άλλωστε αν δει κανένας όλα τα βιβλία των συγκεκριμένων εκδόσεων είναι μεγάλης έκτασης. Οι Εκδόσεις αποτελούσαν μεγάλη εγγύηση ως προς την ποιότητα και τη διάθεσή του. Θυμάμαι τον πρώτο χρόνο κυκλοφορίας του βιβλίου για τον Άγιο Παΐσιο το έβλεπες να διατίθεται παντού, όχι μόνο σε βιβλιοπωλεία, αλλά και σε πολυκαταστήματα, σε πλοία, στα αεροδρόμια κ.λπ. Έτσι βρισκόμαστε τώρα στη 2η ανατύπωση για τις Εκδόσεις Ουρανός και στην 4η ανατύπωση για τις Εκδόσεις Ψυχογιός (συνολικά 14η χιλιάδα).
Κάποια μικρή δυσκολία προέκυψε με τη φωτογραφία του εξωφύλλου για τον Άγιο Πορφύριο. Περισσότερο από έξι μήνες παλεύαμε με αυτό. Στην αρχή ετοιμάστηκε με άλλο εξώφυλλο, με τον Άγιο να κρατά κάποια λουλούδια στα χέρια σε ένα πευκοδάσος. Η φωτογραφία που είχαμε ήταν θαμπή. Ψάξαμε παντού να βρούμε την πρωτότυπη, αλλά πουθενά δε την εντοπίσαμε. Οι Εκδόσεις αγωνίζονταν για το τέλειο. Ζήτησα και μου έστειλαν με χαρά από το αρχείο του Ησυχαστηρίου στο Μήλεσι αρκετές φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης και επιλέχθηκε τελικά αυτή που υπάρχει στο εξώφυλλο.
Πάντως σε γενικές γραμμές ήτανε εύκολος ο δρόμος της συγγραφής, γιατί πρώτα ο ίδιος διαρκώς ωφελούμουν. Σήμερα βιώνουμε μεγάλες στιγμές, στιγμές δόξας του Αγίου. Καυχόμαστε για τον Άγιο. Το βιβλίο το αγαπά ο κόσμος. Ενθουσιάζεται από τον άγνωστο σε πολύ κόσμο Άγιο Πορφύριο. Με συγκινούν τα μηνύματα που μου στέλνουν από όλη την Ελλάδα, από τη Ρωσία κ.λπ. Μια μεγάλη στιγμή για μένα ήταν όταν ένα πνευματικό παιδί του Αγίου, ιδρυτής Ησυχαστηρίου στην Κρήτη, σπουδαία μορφή και ο ίδιος με ενδείξεις αγιότητας, πήρε το βιβλίο που του χάρισα και το τοποθέτησε μετά τη Θεία Λειτουργία στην Αγία Τράπεζα. Ήταν συμβολικό από μόνο του. «Ου δύναται πόλις κρυβήναι επάνω όρους κειμένη ουδέ καίουσι λύχνον και τιθέασιν αυτόν υπό το μόδιον, αλλ’ επί την λυχνίαν και λάμπει πάσι τοις εν τη οικία» (Ματθ. 5, 14-15).
-Η δημοσιογραφία είναι ένας δεύτερος κλάδος σπουδών όπου έχετε ασχοληθεί. Πως προέκυψε στη ζωή σας; Ήταν απαραίτητη η εμπειρία και η γνώση πάνω σε αυτό τον τομέα, ώστε να γράψετε και να μας δώσετε στην ουσία το πληρέστερο βιβλίο γύρω από την ζωή του Αγίου Πορφυρίου;
-Η δημοσιογραφία με γοήτευε και σκεφτόμουν να κάνω τις σχετικές σπουδές και στη συνέχεια να εργαστώ επαγγελματικά σε κάποια εφημερίδα ή στη τηλεόραση. Από τη σχολή μπορούσες εύκολα να προωθηθείς στα διάφορα μέσα επικοινωνίας. Αρκεί να ήσουν καλός σε κάτι με το οποίο θα ασχολιόσουν περισσότερο. Μου άρεσαν τα πολιτικά και τα κοινωνικά θέματα. Αργότερα θα μπορούσα να ασχοληθώ και με το εκκλησιαστικό ρεπορτάζ, αφού είχα ανάλογες σπουδές.
Με είχαν καλέσει για να εργαστώ ως αναπληρωτής σε ένα σχολείο στο Παγκράτι και μου δόθηκε η ευκαιρία για τις δημοσιογραφικές σπουδές. Με το που τέλειωσα τη σχολή δημοσιογραφίας, πήρα μόνιμο διορισμό για τη Ρόδο. Έπειτα από ένα χρόνο, επέστρεψα στην Αθήνα. Η Θεολογία με γοήτευε περισσότερο από κάθε άλλο. Το να διαβάζω θεολογικά βιβλία, να ακούω ομιλίες, να κάνω συζητήσεις είναι για μένα συγκλονιστικό. Λες και ήμουν φτιαγμένος γι’ αυτό. Ακόμα και σήμερα η ενασχόλησή μου με τη διεύθυνση του Λυκείου είναι απλώς μια νέα πρόκληση και η ανάληψη μιας ευθύνης. Έγινα πιο εργατικός, γρήγορος στις αποφάσεις και στην υλοποίηση στόχων. Αλλά αλλού χτυπά η καρδιά μου. Οπότε η ζωή με πήγε προς τα εκεί.
Στη δημοσιογραφία υπάρχει έντονο άγχος και μεγάλος ανταγωνισμός. Ακόμα και σήμερα, ενώ κινούμε με άνεση ανάμεσα σε 250 μαθητές, 40 καθηγητές, γονείς κ.λπ., όταν με καλούν σε κάποια τηλεοπτική εκπομπή έχω το σχετικό άγχος. Αν και μόλις πάω εκεί στην εκπομπή, γίνομαι πολύ άνετος. Η δημοσιογραφική έρευνα πάλι είναι επιστημονική έρευνα, με καθαρό νου, αντικειμενικότητα, πληρότητα, αξιολόγηση πληροφοριών, για να σε οδηγήσει στην αλήθεια. Το λάθος δεν αποφεύγεται πάντοτε στη συγγραφή. Αυτό είναι «αμιγές καλού», γιατί σε προσγειώνει και σε ταπεινώνει.
Η δημοσιογραφία με έμαθε να χειρίζομαι σωστά τον λόγο, γραπτό και προφορικό. Να έχει ποιότητα η γραφή, με ωραίες λέξεις, συμπύκνωση νοημάτων, να είναι όπως μας έλεγε ένας νομικός «μασίφ». Στον προφορικό λόγο, στο μάθημα της αγωγής του λόγου, μάθαμε τεχνικές για να μιλάμε καλύτερα. Αποκτήσαμε πολύπλευρες, σφαιρικές γνώσεις ώστε να κατανοούμε διάφορους τομείς της ζωής (εξωτερική πολιτική, οικονομία, άμυνα, θέατρο, κοινωνικά θέματα κ.λπ.). Άρχισα να κατανοώ σε βάθος τις ανθρώπινες ενέργειες και συμπεριφορές. Χωρίς τη δημοσιογραφία, δε θα ήμουν αυτός που είμαι και δε θα έγραφα όπως γράφω. Με χάραξε η δημοσιογραφία και οι άνθρωποι που συνάντησα. Με βοήθησε ως καθηγητή και διευθυντή σχολείου. Απέκτησα μια άνεση στο να σταθώ απέναντι σε κόσμο (βλέπαμε πόσο άνετοι ήταν οι δημοσιογράφοι δάσκαλοι μας π.χ. στο δελτίο ειδήσεων ή στις εκπομπές τους). Να μιλώ σωστά, να τους ακούω όλους. Είμαι ευγνώμων και σ’ αυτούς τους δασκάλους μου.
-Διαβάζοντας την διπλωματική σας διατριβή για την οποία παρεμπιπτόντως δεχτείτε τα συγχαρητήρια μου, αναφέρετε πως «Η κατάθλιψη είναι η ακριβέστερη πρόγνωση θανάτου από οποιοδήποτε άλλο ιατρικό σύμπτωμα». Τι θα συμβουλεύατε τον κόσμο που στις μέρες μας ανεξαρτήτου ηλικίας και φύλου, ζει σε μια κοινωνία ψυχρή και σκληρή, φλερτάροντας έντονα με την κατάθλιψη;
-Πρόκειται για φράση του Daniel Goleman, από το βιβλίο του Η συναισθηματική νοημοσύνη. Γιατί το EQ είναι πιο σημαντικό από το IQ.
Κάποιοι άνθρωποι οδηγούνται στην κατάθλιψη μετά από σοβαρά τραυματικά γεγονότα, ενώ άλλοι χωρίς κάποια φανερή αιτία. Μπορεί να υπάρχει σχέση με παιδικά βιώματα, καθώς στις μέρες μας είναι πιο δύσκολα τα παιδικά χρόνια. Η κατάθλιψη μπορεί να είναι αρκετά σοβαρή και να περιλαμβάνει ψυχωτικά συμπτώματα, κυρίως ψευδαισθήσεις και παραληρητικές ιδέες, όπως το να νομίζει κάποιος ότι το καταδιώκουν. Επίσης, μπορεί να έχει ακουστικές ψευδαισθήσεις που το κατηγορούν για λάθη του, να εμφανιστούν μηδενιστικές παραληρητικές ιδέες καταστροφής του κόσμου ή του ατόμου, σωματικές παραληρητικές ιδέες ή ψευδαισθήσεις καρκίνου ή άλλης σοβαρής ασθένειας.
Η κατάθλιψη νεκρώνει τη δύναμη της ζωής και τη δημιουργία και οδηγεί σε φθορά (ψυχολογική, λογική, συναισθηματική). Συμβάλλει στην επιδείνωση της αρρώστιας, από τη στιγμή που εκδηλώνεται και επηρεάζει τις σχέσεις. Προκαλεί λύπη, θλίψη, απογοήτευση, απελπισία, απώλεια της ευχαρίστησης σε δραστηριότητες οι οποίες προηγουμένως ήταν ευχάριστες.
Στη πρόληψη της κατάθλιψης βοηθά η έκφραση των συναισθημάτων (χαράς, λύπης, θυμού) και ο υγιής τρόπος ζωής. Να υπάρχουν ουσιώδη νοήματα ζωής, στόχοι, δημιουργία. Να λέμε όχι σε κάθε αρνητικό (σκέψεις, συμπεριφορά, πράξεις). Να μην αφήνεις ούτε μια αρνητική σκέψη μέσα του, μπορεί να είναι μια σπίθα. Ούτε ίχνος αρνητικού! Να σκέφτεσαι μόνο θετικά (θεϊκά). Αυτό το τονίζουν οι Άγιοι μας, να υπάρχουν καλοί λογισμοί.
Ο Άγιος Πορφύριος στους λόγους του ασχολήθηκε αρκετά με την κατάθλιψη, η οποία είναι μια ασθένεια που φθείρει την ψυχή. Η κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί με την ταπείνωση και την αγάπη στον Χριστό. Ήθελε ο σύγχρονος άνθρωπος, όσο γίνεται, να είναι δυνατός σαν βράχος που ξεσπούν πάνω του τα κύματα και παραμένει ατάραχος. Επέμενε σε μικρά πράγματα τα οποία βοηθούν τη ζωή του καταθλιπτικού, όπως την εργασία, το ενδιαφέρον για τη ζωή, την ενασχόληση με τον κήπο, τα δέντρα, τον περίπατο στην εξοχή, την τέχνη. Αυτά βγάζουν τον άνθρωπο από την αδράνεια και επιδρούν σαν φάρμακα. Έλεγε για τον ίδιο ότι μικρός ήταν «χοντρός» και δεν έβλεπε τις ομορφιές του κόσμου. Μετά του άρεσε να ακούει τις φωνές των πουλιών και να πηγαίνει προς το τέλος του βίου στις αετοφωλιές στην Αχλαδερή της Εύβοιας. Ανέφερε ακόμα το παράδειγμα του βασιλιά Σαούλ, που, όταν του ερχόταν μελαγχολία, καλούσε τον Δαβίδ και με το ψαλτήρι του άλλα
-
27 Μαρτιου 2024, 13:10Κρήτη: Τέσσερα ξενοδοχεία βγαίνουν στο σφυρί τον Απρίλιο σε Ρέθυμνο, Πλακιά και Χερσόνησο
-
27 Μαρτιου 2024, 07:59Λασίθι: Κινητοποίηση της Πυροσβεστικής για φωτιά στη Σητεία- Σε ύφεση το πύρινο μέτωπο
-
27 Μαρτιου 2024, 09:40Βολές στο κέντρο... της Τετάρτης!
-
27 Μαρτιου 2024, 21:07«Έφυγε» από τη ζωή ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης
-
27 Μαρτιου 2024, 10:56Τουριστική εκπαίδευση: Τι απάντησε το Υπουργείο στα αιτήματα των ξενοδοχοϋπαλλήλων της Κρήτης
-
27 Μαρτιου 2024, 12:10Επιτυχημένη η Ημέρα Καριέρας της Σ.Α.Ε.Κ Τουρισμού Κρήτης (ΦΩΤΟ)