Νέο σχέδιο των ΗΠΑ για τη Γάζα: Μία ζώνη υπό ισραηλινό και μία υπό έλεγχο της Χαμάς

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ και το Ισραήλ εξετάζουν την υλοποίηση ενός σχεδίου, το οποίο θα διαιρούσε τη Λωρίδα της Γάζας σε δύο ζώνες ελέγχου -μία από το Ισραήλ και μία από τη Χαμάς.

Σύμφωνα με το σχέδιο, που περιγράφει η Wall Street Journal, η ανοικοδόμηση θα περιοριστεί στην ισραηλινή πλευρά, ως προσωρινό μέτρο, μέχρι να απομακρυνθεί η Χαμάς από την εξουσία και να αφοπλιστεί πλήρως.

Το σχέδιο παρουσίασαν στο Ισραήλ ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, και ο γαμπρός του Ντόναλντ Τραμπ, Τζάρεντ Κούσνερ. Σκοπός της επίσκεψής τους στη Μέση Ανατολή ήταν να ασκήσουν πιέσεις και στις δύο πλευρές, ώστε να τηρηθεί η ανακωχή που συμφωνήθηκε, η οποία προβλέπει την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων και την πλήρη διαχείριση του 53% της Γάζας από το Ισραήλ.

Ο Βανς τόνισε ότι η Γάζα χωρίζεται σε δύο περιοχές: μία ασφαλή και μία επικίνδυνη. Ο στόχος, όπως ανέφερε, είναι να επεκταθεί γεωγραφικά η ασφαλής περιοχή. Ο Κούσνερ σημείωσε ότι, έως ότου ολοκληρωθεί η απομάκρυνση της Χαμάς, κανένα κονδύλιο για την ανοικοδόμηση δεν θα διατεθεί στις περιοχές που παραμένουν υπό τον έλεγχο της τρομοκρατικής οργάνωσης.

«Οι σκέψεις που γίνονται τώρα στην περιοχή που ελέγχει ο IDF επικεντρώνονται στη δυνατότητα ανοικοδόμησης, προκειμένου να δημιουργηθεί μια νέα Γάζα, προσφέροντας στους Παλαιστινίους ένα μέρος για να ζήσουν, να εργαστούν και να βρουν ευκαιρίες» δήλωσε ο Κούσνερ.

Αραβικές χώρες ανησυχούν έντονα για το σχέδιο, το οποίο, όπως υποστηρίζουν, έχει συζητηθεί στις ειρηνευτικές συνομιλίες. Οι αραβικές κυβερνήσεις εκφράζουν την αντίθεσή τους στη διαίρεση της Γάζας, φοβούμενες ότι θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία μίας μόνιμης ισραηλινής ζώνης ελέγχου στην περιοχή. Η πιθανότητα να δεσμεύσουν στρατεύματα για την αστυνόμευση της Γάζας υπό αυτές τις συνθήκες φαντάζει εξαιρετικά αμφίβολη.

Σύμφωνα με υψηλόβαθμο αξιωματούχο της αμερικανικής κυβέρνησης, το σχέδιο βρίσκεται σε προκαταρκτικό στάδιο και αναμένονται ανακοινώσεις για την εξέλιξή του το επόμενο διάστημα.

Η εκεχειρία, η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 10 Οκτωβρίου, καθόρισε μια κίτρινη γραμμή στον χάρτη, η οποία «σημαδεύει» την περιοχή ελέγχου του Ισραήλ στη Γάζα. Η γραμμή αυτή περιβάλλει την περιοχή ελέγχου των Παλαιστινίων, και η ισραηλινή ζώνη θα μειώνεται σταδιακά, με βάση τα επιτευχθέντα σημεία αναφοράς.

Το σχέδιο της διαιρεμένης Γάζας αντανακλά τις άλυτες προκλήσεις του αφοπλισμού της Χαμάς και της δημιουργίας μιας εναλλακτικής κυβέρνησης, η οποία θα μπορούσε να αναλάβει την εποπτεία της Γάζας και να δημιουργήσει ένα περιβάλλον ασφαλές για τις αναγκαίες επενδύσεις, που απαιτούνται για την ανοικοδόμηση της περιοχής.

Το ειρηνευτικό σχέδιο του Τραμπ προβλέπει τη συγκρότηση επιτροπής τεχνοκρατών για τη διοίκηση της Γάζας και την ανάπτυξη μιας διεθνούς δύναμης για την παροχή ασφάλειας, ωστόσο οι λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς. Πολλές αραβικές χώρες θεωρούν ότι η Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία ελέγχει μεγάλο μέρος της Δυτικής Όχθης, θα πρέπει να αναλάβει την εποπτεία της Γάζας, όμως ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, αντιτίθεται σθεναρά σε αυτήν την ιδέα.

Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου ανέφεραν ότι ο Κούσνερ είναι ο κύριος υποστηρικτής του σχεδίου για τη διαιρεμένη ανοικοδόμηση και ότι έχει διασφαλίσει τη στήριξη του Τραμπ και του Βανς για την υλοποίησή του.

Η αμερικανική κυβέρνηση είχε ήδη εξετάσει την ανοικοδόμηση περιοχών εκτός του ελέγχου της Χαμάς, πριν την υπογραφή της ανακωχής, με την ελπίδα να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης των Παλαιστινίων και να δημιουργηθεί ένα σύμβολο για μια Γάζα χωρίς τη Χαμάς. Ωστόσο, υπάρχει ανησυχία σχετικά με το πώς θα αποτραπεί η είσοδος μελών της Χαμάς στις περιοχές υπό ισραηλινό έλεγχο. Ορισμένοι αξιωματούχοι των ΗΠΑ πρότειναν τη δημιουργία προγράμματος ελέγχου υπό την εποπτεία των ισραηλινών αρχών. Οι ΗΠΑ φαίνεται να κερδίζουν χρόνο, ενώ ταυτόχρονα εξετάζουν τα δύσκολα ζητήματα της διακυβέρνησης στη μεταπολεμική περίοδο.

Η κύρια προτεραιότητα είναι να διατηρηθεί η συμμόρφωση με την ανακωχή, η οποία έχει αμφισβητηθεί από μια σειρά περιστατικών και διαφωνιών γύρω από την αποτυχία της Χαμάς να επιστρέψει τα σώματα των νεκρών ομήρων. Ορισμένοι αναλυτές στο Ισραήλ βλέπουν τη διαιρεμένη ανοικοδόμηση ως ευκαιρία για το Ισραήλ να υπονομεύσει περαιτέρω τη Χαμάς και να ενισχύσει την ασφάλεια στην περιοχή.

Η ιδέα να δημιουργηθούν περιοχές χωρίς τη Χαμάς στη Γάζα έλαβε υποστήριξη από αναλυτές του Ισραήλ, οι οποίοι θεωρούν ότι η στρατηγική αυτή θα μπορούσε να αποδυναμώσει πολιτικά την οργάνωση και να ενισχύσει τη στρατιωτική θέση του Ισραήλ.

Οι Παλαιστίνιοι ανησυχούν για τις συνέπειες της διαίρεσης της Γάζας, φοβούμενοι ότι το Ισραήλ θα προσπαθήσει να επαναλάβει στην περιοχή το ίδιο σχέδιο, που ακολουθεί στη Δυτική Όχθη.