Θέμα newshub.gr: Ο καταλυτικός ρόλος των κρητικών συλλόγων στη Χούντα – Το «χουνέρι» στο Καθεστώς!
Στη «σκοτεινή» περίοδο της Χούντας, κομβικό ρόλο στον αγώνα εναντίον της, έπαιξαν οι κρητικοί σύλλογοι!
Γενικότερα μιλώντας, οι εθνοτοπικοί σύλλογοι εκείνη την περίοδο (ανάμεσα τους και οι κρητικοι σύλλογοι), ήταν επί της ουσίας η μόνη, νόμιμη, συνδικαλιστική έκφραση των φοιτητών. Επειδή είχαν κηρύξει παράνομες τις Οργανώσεις που έκαναν οι φοιτητές στα Πανεπιστήμια και υπήρχαν μόνο χουντικοί σύλλογοι, οι εθνοτοπικοί σύλλογοι κάποια στιγμή έδωσαν χώρο έκφρασης στους νέους (και όχι μόνο).
Η ενδυνάμωση των συλλόγων ήρθε την περίοδο που ο Παπαδόπουλος ήθελε να δείξει τη φιλελευθεροποίηση του καθεστώτος και είχε σαν όργανο κάποιους συνδικαλιστικούς φοιτητικούς συλλόγους. Μέχρι τότε η Χούντα διόριζε τους εκπροσώπους των συλλόγων. Για αυτή την περίοδο και το ρόλο των κρητικών συλλόγων μιλά στο newshub.gr ο κ. Αρκάδιος Μανουσάκης, μέλος της Φοιτητικής Ένωσης Κρητών τότε και Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών σήμερα.
Όπως λέει ο κ. Μανουσάκης, όλα άλλαξαν με την έλευση του θεωρητικού της Χούντας Γ. Γεωργαλά στην Κρήτη κάποια στιγμή και έτσι στους τοπικούς συλλόγους, που ήταν νόμιμοι άρχισαν να μετάσχουν ολοένα και περισσότεροι φοιτητές για να περνάνε από εκεί τον αγώνα τους.
Ο πρώτος τοπικός σύλλογος λοιπόν που έδρασε ήταν η ΦΕΚ, η Φοιτητική Ένωση Κρητών, το 1971. Μέχρι τότε ο σύλλογος ήταν σε αναστολή. Ο Γεωργαλάς όμως όταν πήγε στα Χανιά, είπε πως πρέπει να επαναλειτουργήσει η ΦΕΚ. Ετσι έγιναν αρχικά, η γενική Συνέλευση και οι εκλογές στα Χανιά, όπου ήταν τότε η έδρα, η οποία μεταφέρθηκε λίγο αργότερα στην Αθήνα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στόχος ήταν η αρχική γενική Συνέλευση να γίνει εν… κρυπτώ. Έγινε όμως γνωστή και σε αυτήν μετείχαν πολλοί δημοκρατικοί φοιτητές, που πήραν μάλιστα και τη γενική Συνέλευση. Ανέλαβαν το Σύλλογο και μετέφεραν την έδρα στην πρωτεύουσα, αρχίζοντας την αντιχουντική δράση.
«Τον Δεκέμβριο του 1971 δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα των Χανίων μια πρόσκληση σε ιδρυτική συνέλευση συγκρότησης της Φοιτητικής Ενωσης Κρητών (Φ.Ε.Κ.). Επρόκειτο για μια πρωτοβουλία του θεωρητικού της Χούντας Γ. Γεωργαλά με σκοπό την χειραγώγηση των φοιτητικών κοινοτήτων από την Δικτατορία. Στην ιδρυτική όμως συνέλευση πλειοψήφησαν οι αντιχουντικοί φοιτητές (οι οποίοι συμμετείχαν αυθόρμητα και χωρίς καμιά προσυνεννόηση) με αποτέλεσμα να εκλέξουν προσωρινή διοίκηση, η οποία μετέφερε την έδρα στην Αθήνα, προκήρυξε εκλογές τον Μάρτιο του 1972 και έτσι ιδρύθηκε ο πρώτος αντιχουντικός φοιτητικός σύλλογος με καταστατικό εγκεκριμένο από το πρωτοδικείο (μέσα βέβαια στα πλαίσια της λειτουργίας του Αστικού κώδικα που είχε επιτρέψει η ίδια η χούντα). Με το πρώτο μάλιστα ψήφισμα ο νέος σύλλογος ζητούσε ελεύθερες εκλογές σε όλους τους κλαδικούς φοιτητικούς συλλόγους », αναφέρει ο κ. Μανουσάκης χαρακτηριστικά.
Στην Αθήνα
Η δράση των συλλόγων ήταν πλούσια και μετατράπηκαν στους «πυρήνες» στους οποίους απευθυνόταν ο κόσμος. Γίνονταν πολλές εκδηλώσεις, ομιλίες, συναντήσεις, ακόμη και συναυλίες με το Μαρκόπουλο, τον Ξυλούρη κ.α. στο Σπόρτινγκ.
«Θυμάμαι πηγαίναμε στη συναυλία και μετά φεύγοντας τραγουδούσαμε το «Πότε θα κάνει Ξαστεριά», μετατρέποντας την αποχώρηση μας σε διαδήλωση!», τονίζει ο Καθηγητής που εξιστορεί:
«Η Φ.Ε.Κ από εκεί και πέρα έδρασε αστραπιαία οργανώνοντας πλήθος εκδηλώσεων (ομιλίες για Ελ. Βενιζέλο, Νίκο Καζαντζάκη, συναυλία του Γιάννη Μαρκόπουλο με κορυφαίο τραγουδιστή τον Νίκο Ξυλούρη ενώ εκδόθηκαν και δύο περιοδικά, η ΚΡΗΝΗ και η ΞΑΣΤΕΡΙΑ). Οι δράσεις αυτές δημιούργησαν ένα μαζικό κίνημα των κρητών φοιτητών, το οποίο πλαισίωσαν πολύ γρήγορα και άλλοι εθνοτοπικοί φοιτητικοί σύλλογοι (Χιώτες, Πατρινοί, Κεφαλλονίτες, Ηπειρώτες, Δωδεκανήσιοι, Κύπριοι, Αρκάδες, Στερεοελλαδίτες, Κων/πολίτες, Κορίνθιοι, Καρδιτσιώτες και Λαρισαίοι). Όλοι μαζί δημιουργήσαν και το Διατοπικό συντονιστικό, το οποίο άρχισε να λειτουργεί σαν δευτεροβάθμιο όργανο των φοιτητών εκπροσωπώντας τους στις Διοικήσεις των Πανεπιστημίων. Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε ότι η χούντα εμπόδιζε συστηματικά και με κάθε τρόπο την δημιουργία ελεύθερων κλαδικών φοιτητικών συλλόγων ανά τμήμα, προωθώντας χουντικούς συλλόγους με διορισμένες διοικήσεις.
Άμεσο αποτέλεσμα της δράσης των τοπικών συλλόγων με επικεφαλής την Φ.Ε.Κ. ήταν και η οργάνωση της κατάληψης της Νομικής τον Φεβρουάριο του 1973. Είναι χαρακτηριστικό ότι η απόφαση για την επιτυχημένη κατάληψη ελήφθη σε συνέλευση του Διατοπικού στους Χιώτες, ενώ προηγούμενες απόπειρες από κλαδικές φοιτητικές επιτροπές είχαν αποτύχει λόγω της δράσης των πρακτόρων της χουντικής ασφάλειας, οι οποίοι εύκολα μάθαιναν τους σχεδιασμούς των ομάδων δράσης των φοιτητών, σε αντίθεση με τους εθνοτοπικούς συλλόγου, όπου η συλλογή των πληροφοριών ήταν πολύ δύσκολη.
Παρόμοια καταλυτική επίδραση στο φοιτητικό κίνημα της περιφέρειας είχαν οι Κρήτες φοιτητές και των άλλων πόλεων (Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ιωάννινα). Ένα μάλιστα αριθμητικό δεδομένο το οποίο αποδεικνύει τον αυξημένο ρόλο των Κρητών φοιτητών είναι ότι το 30% των μελών της Συντονιστικής Επιτροπής της κατάληψης στο Πολυτεχνείο ήταν φοιτητές μέλη της Φ.Ε.Κ. ενώ και από τους στρατευθέντες συνδικαλιστές των κλαδικών φοιτητικών συλλόγων (η χούντα για να εμποδίσει τη δράση των συνδικαλιστών στους κλαδικούς συλλόγους διέκοπτε την αναβολή στράτευσης λόγω σπουδών) πάλι το 30% ήταν μέλη της Φ.Ε.Κ.
.
Απειλές
Βέβαια η Χούντα δεν έμεινε με σταυρωμένα τα χέρια. Ο Παττακός και οι άνθρωποι του Καθεστώτος, πήγαιναν και απειλούσαν τα μέλη των συλλόγων. «Αυτά τα λένε οι ίδιοι οι επικεφαλής των συλλόγων τους οποίους έπαιρνε ο Παττακός τηλέφωνο και μια τους απειλούσε, μια τους καλόπιανε, προσπαθώντας να βάλει «φρένο» σε ό,τι γινόταν», λέει ο κ. Μανουσάκης.
Οι πρωταγωνιστές
Τη δυναμική της ΦΕΚ λοιπόν εκμεταλλεύτηκαν και οι άλλοι σύλλογοι, ακολουθώντας το βηματισμό των Κρητικών. Έτσι άρχισε να γιγαντώνεται αυτό το ρεύμα με την ενδυνάμωση των συλλόγων από όλη την Ελλάδα.
Πίσω όμως από κάθε εξέγερση και κάθε κίνηση ήταν οι Κρητικοί σύλλογοι και οι Κρήτες φοιτητές, σε όποια περιοχή της χώρας κι αν βρίσκονταν. Στην Πάτρα, στη Θεσσαλονίκη και αλλού οι Κρητικοί φοιτητές έπαιξαν καταλυτικό ρόλο, δημιουργώντας Ενώσεις φοιτητών Κρήτης παντού. Ήταν οι πρωτοπόροι σε αυτό το κομμάτι και ήταν καταλύτες στην ανάπτυξη ενός μεγάλου φοιτητικού κινήματος.
Αξίζει να σημειωθεί ότι υπήρχε δίαυλος επικοινωνίας ανάμεσα στους συλλόγους, οπότε μπορούμε να πούμε ότι η δράση τους ήταν οργανωμένη και συντονισμένη ως ένα βαθμό.
Εισβολές
Κάποια στιγμή δε, οι Χουντικοί άρχισαν να περνούν από τις απειλές στις … πράξεις. Άρχισαν να εισβάλλουν στους συλλόγους οι παρακρατικοί, τρομοκρατώντας, δέρνοντας και συλλαμβάνοντας ενίοτε. Μόνο στους Κρητικούς Συλλόγους δεν έρχονταν γιατί φοβόντουσαν! Άλλες φορές πάλι γινόταν για παράδειγμα μια ομιλία μέσα σε έναν Σύλλογο και στην έξοδο του κτιρίου περίμεναν άνδρες της Ασφάλειας που έπαιρναν ταυτότητες.
Και όποιος πήγαινε να την παραλάβει, έτρωγε και τα χαστούκια του.
«Πρωταγωνιστές όμως στους τοπικούς συλλόγους ήταν οι Κρητικοί φοιτητές, ακόμη και την περίοδο των εχθρικών ενεργειών της Χούντας. Οι Κρητικοί Σύλλογοι λειτούργησαν ως καταφύγιο για τους άλλους πολίτες. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Συλλόγου που είχαν οι Χιώτες, τον οποίο έκαψαν οι παρακρατικοί. Οι Χιώτες λοιπόν ήρθαν στο Σύλλογο των Κρητών και ενώθηκαν μαζί μας», περιγράφει ο κ. Μανουσάκης.
Η Μαρίνα
Ξεχωριστός ήταν ο ρόλος της Μαρίνας, συζύγου του κ. Μανουσάκη, η οποία αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα για τη δράση των φοιτητών εκείνη την περίοδο.
Ο κ. Μανουσάκης λέει για τη σύζυγο του: «Ο ρόλος της ήταν να παίρνει πληροφορίες από το τι γινόταν στην Ασφάλεια και να τις μεταφέρει για να γίνεται γνωστό προς τα έξω ποιος βασανίζεται για παράδειγμα ή οτιδήποτε άλλο.
Υπήρχαν διαρροές από κάποιες επισκέψεις. Υπήρχε επικοινωνία με έναν τρόπο ανάμεσα στους κρατούμενους στα κελιά, με χτυπήματα στους τοίχους. Αλίευε πληροφορίες επίσης από τους επισκέπτες των κρατουμένων, αλλά ακόμη και από αστυνομικούς που ήταν δημοκράτες και κατά της Χούντας. Μετέφερε όμως και οποιαδήποτε άλλη πληροφορία δινόταν από την υπόλοιπη Ελλάδα, μέσω των τηλεφωνημάτων που έκανε από τους θαλάμους που υπήρχαν στους δρόμους της Αθήνας, προκειμένου να ενημερωθεί κάποιος δημοσιογράφος ή ΜΜΕ του εξωτερικού»
Καταλυτικός ρόλος
Με ότι αναφέραμε μέχρι τώρα έχει γίνει φανερός ο καταλυτικός ρόλος των εθνοτοπικών συλλόγων στην ανάπτυξη του αντιδικτατορικού κινήματος. Πού οφείλεται όμως αυτό. Σε αυτό το σημείο είναι χρήσιμο να αναλύσουμε τον όρο “εθνοτοπικός” μεσα από τα λεγόμενα του κ. Μανουσάκη.
«Ο όρος “έθνος” εδώ χρησιμοποιείται με την αρχαία ελληνική σημασία, όπου “έθνος” σημαίνει τον λαό που κατοικεί σε κάποιο συγκεκριμένο τόπο (όπως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος υπάρχουν “ἔθνεα Βοιωτῶν καὶ Χαλκιδέων»”[βιβλίο «Τερψιχόρη»] ή αλλού “Μακεδόνων ἔθνεα” [βιβλίο «Ερατώ]). Ο λαός όμως που κατοικεί σε ένα τόπο είναι μετά την οικογένεια το αμέσως επόμενο σύνολο, μέσα στο οποίο αναπτύσσει την ταυτότητά του ο πολίτης. Και η κοινότητα αυτή τον εφοδιάζει με τα τοπικά γλωσσικά ιδιώματα, τα ιδιαίτερα ήθη και έθιμα, τους κώδικες συμπεριφοράς και επικοινωνίας (με τα οποία αισθάνεται προσωπική πληρότητα και αυτοεκτίμηση) και γενικά μεταφέρει στον ψυχισμό του την πολιτιστική κληρονομιά και την ενέργεια του τόπου του. Αναφέραμε πιο πάνω ότι ήταν δύσκολο για την ασφάλεια να αποκτά πληροφορίες από τους τοπικούς συλλόγους. Και γιατί ήταν δύσκολο; Μα γιατί ακριβώς έμπαινε φραγμός η “εθνοτοπικότητα” των μελών αυτών των συλλόγων. Οι άνθρωποι αυτοί γνωριζότανε πριν να πάνε να σπουδάσουν στην Αθήνα. Γνώριζαν τις οικογένειες τους , τα σόγια τους, τις περιουσίες τους, τις δουλιές τους, αισθάνονταν μέλη της ίδιας κοινότητας την οποία δεν μπορούσαν εύκολα να προδώσουν (θυμηθείτε τους αριστερούς αντάρτες που κάλυπταν επί δεκαετίες στα βουνά της Κρήτης οι συντοπίτες τους αριστεροί και δεξιοί). Αλλά τι έχουν να μας διδάξουν τώρα όλα αυτά;
Αν θυμηθούμε τη συστηματική προσπάθεια για την απαξίωση των πατριωτικών αισθημάτων του ελληνικού λαού και της νεοελληνικής του ταυτότητας και αν την συνδέσουμε με την ωμή παραβίαση των ανθρωπίνων και δημοκρατικών δικαιωμάτων την εποχή της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων, εύκολα καταλαβαίνουμε τα διδάγματα από τη δράση των εθνοτοπικών φοιτητικών συλλόγων. Η απαξίωση των πατριωτικών αισθημάτων εξασθενεί και τις δυνατότητες άμυνας απέναντι στα διεθνή αρπακτικά των αγορών και μετατρέπει τους λαούς σε κοινότητες δούλων των κάθε είδους πολυεθνικών μηχανισμών, οι οποίοι δρουν συνήθως χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση. Γιατί κανείς δεν μπορεί να είναι σωστός διεθνιστής αν δεν αγαπά την πατρίδα του και το λαό της και κανείς δεν μπορεί να απαιτεί από τους άλλους λαούς να τον σέβονται αν δεν σέβεται τον εαυτό του και δεν αγωνίζεται για την αξιοπρέπεια του και την σχετική αυτονομία του (σχετική γιατί κανένας λαός δεν μπορεί να κάνει ότι θέλει αλλά και κανένας λαός δεν πρέπει».
-
27 Μαρτιου 2024, 21:07«Έφυγε» από τη ζωή ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης
-
28 Μαρτιου 2024, 07:06Σημερα το παλλασιθιώτικο συλλαλητήριο για τη Δημόσια Υγεία - Στάσεις εργασίας και κλειστά καταστήματα
-
28 Μαρτιου 2024, 07:11Το τελευταίο άρθρο του Μιχάλη Χαραλαμπίδη στο newshub.gr -Θλίψη για το θάνατο του
-
28 Μαρτιου 2024, 09:44Κρήτη: Δυο ακόμα αυτοκτονίες μέσα σε λίγες ώρες- Η μαύρη "πρωτιά" του νησιού
-
27 Μαρτιου 2024, 20:40Ιερωνυμάκης στο Newshub : «Αγωνιούν οι ελαιοπαραγωγοί για τη νέα σοδειά - Δεν "φταίνε" οι νοτιάδες
-
27 Μαρτιου 2024, 18:17Αφρικανική σκόνη: Τι μεταφέρει και πόσο επιβλαβής είναι για την υγεία