Επιτροπή Διαχείρισης και Ελέγχου της Ευλογιάς των αιγοπροβάτων: Αλλοιωμένη η επιδημιολογική εικόνα της νόσου

Εκτεταμένες παρανομίες στην καταστρατήγηση των μέτρων βιοασφάλειας και χρήση μη αδειοδοτημένων ανοσολογικών προϊόντων κατά της ευλογιάς των προβάτων έχουν καταγραφεί στη χώρα, αναφέρει σε δελτίο Τύπου η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή Διαχείρισης και Ελέγχου της Ευλογιάς των Αιγοπροβάτων (ΕΕΕΔΕΕ).

Σύμφωνα με την Επιτροπή, έχουν εντοπιστεί και αδήλωτες εκτροφές με κρούσματα της ευλογιάς των αιγοπροβάτων, προερχόμενα είτε από φυσική μόλυνση των ζώων είτε, δυνητικά, από χορήγηση μη αδειοδοτημένων ανοσολογικών προϊόντων. Επιπλέον, δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για το ποσοστό του ζωικού κεφαλαίου που έχει πληγεί συνολικά ή ανά περιοχή, ενώ από την προσωπική εμπειρία των μελών της στα ενημερωτικά γεγονότα για τη βιοασφάλεια διαπιστώνεται σε μεγάλο βαθμό έλλειψη εφαρμογής των σχετικών μέτρων. Όλα τα παραπάνω, τονίζεται, έχουν αλλοιώσει άναρχα και πολυπαραγοντικά την εθνική επιδημιολογική εικόνα της νόσου.

Η ΕΕΕΔΕΕ συστήθηκε στις 27.10.2025, με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ως ανεξάρτητο επιστημονικό συμβουλευτικό όργανο για τη συγκέντρωση, επεξεργασία και συστηματική ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων για την κατάσταση της λοίμωξης στη χώρα. Αποστολή της είναι η διατύπωση εισηγήσεων για εφαρμογή επιστημονικά τεκμηριωμένων μέτρων καταπολέμησης και η επικαιροποίηση του εθνικού σχεδίου διαχείρισης και ελέγχου. Η απόφαση εφαρμογής των προτάσεων εναπόκειται στην Πολιτεία, αφού συνυπολογιστούν οικονομικοτεχνικοί, εμπορικοί και κοινωνικοί παράγοντες, ενώ η Επιτροπή λειτουργεί χωρίς οικονομική επιβάρυνση για το Υπουργείο, επισημαίνεται.

Σε ό,τι αφορά τους εμβολιασμούς, η ΕΕΕΔΕΕ προειδοποιεί ότι η εφαρμογή τους στις παρούσες συνθήκες θα επιβαρύνει περαιτέρω την κατάσταση, ιδίως επειδή στις εκτροφές προβάτων τηρούνται ελάχιστα μέτρα βιοασφάλειας. Διευκρινίζεται ότι ο ιός της ευλογιάς των προβάτων δεν προσβάλλει τους ανθρώπους· ωστόσο, η φήμη ή η πληροφορία ότι ζωοκομικά προϊόντα προέρχονται από ζώα μολυσμένα, είτε από φυσική νόσηση είτε από εμβολιακό στέλεχος, δύναται να επιβαρύνει την εμπορευσιμότητά τους.

Υπενθυμίζεται ότι το θετικό ισοζύγιο για τη χώρα από τις εξαγωγές ζωοκομικών προϊόντων προβάτων (τυριά, γιαούρτι, κρέας) υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο ευρώ ετησίως· ποσό δυσανάλογα μεγαλύτερο από το κόστος καταστροφής εκτροφών όπου εντοπίζονται μολυσμένα ζώα, παρά τον πολύ σοβαρό κοινωνικό αντίκτυπο για τους κτηνοτρόφους, τονίζει η Επιτροπή.

Παράλληλα, αναφέρεται ότι δεν υπάρχει σήμερα εμβόλιο αδειοδοτημένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή το ελληνικό κράτος που να καθιστά εφικτή την αποτελεσματική πρόληψη και αντιμετώπιση της λοίμωξης. Ούτε υπάρχει εμβόλιο που, μετά τη χορήγησή του, να επιτρέπει διάκριση των εμβολιασμένων από τα φυσικώς μολυσμένα ζώα σε περίπτωση κλινικής νόσησης.

Σε παγκόσμια κλίμακα, επισημαίνει η ΕΕΕΔΕΕ, σε καμία χώρα όπου πραγματοποιήθηκαν εμβολιασμοί κατά της ευλογιάς των προβάτων δεν εξαλείφθηκε οριστικά η λοίμωξη· αντιθέτως, η νόσος μετέπεσε σε ενδημική μορφή, με συνέχιση θανατώσεων, εξάπλωση του ιού και μείωση των παραγωγικών και υγειονομικών αποδόσεων.

«Μετά από μια διαδρομή αποτυχίας των εμβολίων σε άλλες χώρες, δεν υπάρχει λόγος να δοκιμαστεί ανάλογη αποτυχία στη χώρα μας», αναφέρει. Προσθέτει ότι τα εμβόλια κατάστασης ανάγκης που διατηρεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, για προαιρετική χρήση από κράτη-μέλη, έχουν αξιολογηθεί εντός της Ένωσης σε ελάχιστο αριθμό ζώων. Επιπλέον, αντίθετα με την Ελλάδα, καμία από τις χώρες όπου εφαρμόστηκαν εμβολιασμοί δεν εξάγει προϊόντα αντίστοιχης ποιότητας και προστιθέμενης αξίας όπως η φέτα.

Κατά την ΕΕΕΔΕΕ, η μοναδική ορθή στρατηγική για την αντιμετώπιση του προβλήματος παραμένει η αυστηρή τήρηση μέτρων βιοασφάλειας σε όλη την αλυσίδα παραγωγής της προβατοτροφίας, ως η μόνη εγγύηση μη μετάδοσης του ιού. Η Επιτροπή δηλώνει ότι επιδιώκει να αποκαλύψει την πραγματική επιδημιολογική κατάσταση, με στόχο την αποφυγή βαρύτερων επιπτώσεων για τους κτηνοτρόφους, και στοχεύει στην πρόταση ανακουφιστικών αλλά άκρως αυστηρών μέτρων που θα επιβραβεύουν τους συνεπείς παραγωγούς και θα θωρακίζουν τη χώρα για αναμενόμενες σημαντικότερες επιδημίες. Δεν αποκλείεται, ως έσχατη λύση και υπό αυστηρές προϋποθέσεις, η εφαρμογή εμβολιασμών, τονίζεται.

Τέλος, η Πολιτεία έχει, όπως αναφέρει η Επιτροπή, την ευθύνη εντοπισμού όσων παραπλάνησαν ή γνώριζαν τη διαστρέβλωση της επιδημιολογικής εικόνας. Παράλληλα, οφείλει να προετοιμαστεί για άλλα, ακόμη σοβαρότερα νοσήματα που «κρούουν τον κώδωνα» στα σύνορα της χώρας και μπορεί να αποβούν καταληκτικά για κλάδους της κτηνοτροφίας. Σκοπός, καταλήγει η ΕΕΕΔΕΕ, είναι η διασφάλιση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας του κλάδου και η προστασία της εικόνας των ελληνικών προϊόντων στους καταναλωτές, με σεβασμό στο ισχύον ευρωπαϊκό κανονιστικό πλαίσιο.