EMB-145Η: Ο δικτυοκεντρικός πόλεμος πάνω από το Αιγαίο και ο ρόλος των ιπτάμενων ραντάρ

Oι πληροφορίες που έχουν φτάσει τις τελευταίες ημέρες από το θέατρο των επιχειρήσεων μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν φαίνεται ότι ενισχύουν την άποψη ότι στο σύγχρονο πολεμικό πεδίο, πόσο μάλλον όσον αφορά την εναέρια μάχη, ο «πόλεμων των αισθητήρων» κατέχει κυρίαρχο ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Στην εποχή του δικτυοκεντρικού πολέμου, όπως άλλωστε φαίνεται και στον πόλεμο της Ουκρανίας το πλεονέκτημα έχει ξεκάθαρα όποιος βλέπει πρώτος, μεταφέρει ταχύτερα τα δεδομένα και συντονίζει με ακρίβεια όλες του τις δυνάμεις. Η πλήρης εικόνα του πεδίου μάχης μέσω ραντάρ τα οποία σαρώνουν μεγάλες αποστάσεις, αναγνωρίζουν και δίνουν τη δυνατότητα στοχοποίησης αποτελεί το ζητούμενο.

Η Πολεμική Αεροπορία φαίνεται ότι διαθέτει έχει πλήρη επίγνωση αυτής της νέας πραγματικότητας. Γι’ αυτό και τα τελευταία χρόνια επενδύει συστηματικά σε τεχνολογίες που επιτρέπουν την πλήρη δικτύωση όλων των μέσων, αποκτά τα μαχητικά 5ης γενιάς F-35, τα εξελιγμένα Rafale με ραντάρ AESA, εκσυγχρονίζει σε διαμόρφωση Viper τα F-16 block 52 και στοχεύει στον εκσυγχρονισμό και των F-16 block 50. Στο επίκεντρο αυτής της φιλοσοφίας βρίσκονται τα ιπτάμενα ραντάρ EMB-145H Erieye AEW&C τα οποία αποτελούν τα «μάτια» της HAF πάνω από το Αιγαίο.

Το EMB-145H της Πολεμικής Αεροπορίας είναι βασισμένο στο πολιτικό αεροσκάφος ERJ-145 της βραζιλιάνικης Embraer, διαμορφωμένο για ρόλο εναέριας έγκαιρης προειδοποίησης και ελέγχου (AEW&C) σε συνεργασία με τη σουηδική SAAB. Το σύστημα ραντάρ που φέρει – Erieye – αποτελεί την «καρδιά» του συστήματος. Είναι ραντάρ τύπου AESA (Active Electronically Scanned Array), με σταθερό κεραία 9,7 μέτρων εγκατεστημένη πάνω στην άτρακτο του αεροσκάφους, ικανή να εντοπίζει εναέριους στόχους έως και 450 χλμ μακριά, ακόμα και σε μεγάλο ύψος.

Σε αντίθεση με τα περιστροφικά ραντάρ παλαιότερης γενιάς, το Erieye προσφέρει πολύ ταχύτερο ρυθμό ανανέωσης της εικόνας, μεγαλύτερη ευκρίνεια και αξιοπιστία, ενώ μπορεί να διατηρεί ταυτόχρονα χιλιάδες ίχνη στον αέρα και την επιφάνεια. Εντοπίζει χαμηλά ιπτάμενα αεροσκάφη και UAVs, ακόμη και σε συνθήκες ισχυρής ηλεκτρονικής παρεμβολής. Παράλληλα, το EMB-145H διαθέτει προηγμένα συστήματα ESM (Electronic Support Measures) που αναλύουν εκπομπές ραντάρ και ηλεκτρονικά σήματα από μακριά, εντοπίζοντας τον εχθρό χωρίς ο ίδιος να έχει αντιληφθεί ότι έγινε στόχος.

Το Erieye μπορεί να ταυτοποιεί και να παρακολουθεί ταυτόχρονα έως και 300 στόχους, παρέχοντας σε πραγματικό χρόνο πληροφορίες στα φίλια μαχητικά, τα οποία καθοδηγεί προς τους στόχους με ακρίβεια. Παράλληλα, λειτουργεί ως κόμβος επικοινωνιών μέσω των δικτύων Link-11, Link-16 και SATCOM, μεταδίδοντας την εικόνα όχι μόνο στους πιλότους, αλλά και στα επιχειρησιακά κέντρα στο έδαφος.

Τα τέσσερα EMB-145Η της Πολεμικής Αεροπορίας επιχειρούν με τη 380 Μοίρα ΑΣΕΠΕ «Ουρανός», με έδρα την Ελευσίνα. Έχουν αποδείξει την αξία τους σε κάθε μεγάλη κρίση των τελευταίων ετών: από τα Ίμια, μέχρι τον Έβρο και τις αναχαιτίσεις τουρκικών σχηματισμών στο Ανατολικό Αιγαίο και την Κύπρο. Πολλές φορές παραμένουν στον αέρα για πάνω από 6-7 ώρες, καλύπτοντας με ένα μόνο αεροσκάφος το μισό Αιγαίο, την Ανατολική Μεσόγειο, ακόμη και τις ακτές της Μικράς Ασίας. Παράλληλα, συμμετέχουν ενεργά σε ασκήσεις του ΝΑΤΟ, αποδεικνύοντας την υψηλή διαλειτουργικότητα με συμμαχικές δυνάμεις.

Παρά την επιχειρησιακή αξία των Erieye, οι τεχνολογικές εξελίξεις επιτάσσουν άμεση αναβάθμιση. Η σουηδική SAAB, από κοινού με την Embraer και την OGMA όπως αναφέρθηκε και στην πρόσφατη «DEFEA 25» έχει καταθέσει ολοκληρωμένη πρόταση στην Πολεμική Αεροπορία για εκσυγχρονισμό των τεσσάρων EMB-145H.

Το πακέτο περιλαμβάνει:

Νέο σύστημα αποστολής (mission system) με εξελιγμένο λογισμικό.
Βελτιωμένα συστήματα ραντάρ και ESM.
Επανασχεδιασμένο περιβάλλον εργασίας για τους χειριστές.
Δυνατότητα ενσωμάτωσης σε νεότερα τακτικά δίκτυα επικοινωνίας.
Αυξημένη αυτονομία και αξιοπιστία.
Η πρόταση περιλαμβάνει και σημαντική ελληνική συμμετοχή – αποτελεί πλέον προαπαιτούμενο για όλα τα εξοπλιστικά προγράμματα – με εγχώριες εταιρείες να εμπλέκονται στην υποστήριξη και πιθανή συντήρηση, μειώνοντας το κόστος και ενισχύοντας τη στρατιωτική βιομηχανία.

Η Τουρκία διαθέτει ήδη τέσσερα Boeing 737 Peace Eagle AEW&C – με μεγαλύτερη αυτονομία και σύγχρονα συστήματα. Επιπλέον, επενδύει σε εγχώρια παραγωγή δορυφορικών και επίγειων συστημάτων C4ISR, σε laser επικοινωνίες και αναπτύσσει δικτυωμένες συνεχώς δυνατότητες μη επανδρωμένων μέσων. Ο στόχος είναι η πλήρης ανεξαρτησία και ο απόλυτος έλεγχος του πεδίου επιχειρήσεων από αέρος.

Με την έλευση των F-35 από το 2028, η ανάγκη για ένα σύγχρονο δικτυοκεντρικό περιβάλλον γίνεται επιτακτική. Το stealth μαχητικό είναι, πάνω απ’ όλα, αισθητήρας: συλλέγει δεδομένα, τα επεξεργάζεται και τα διαμοιράζει. Τα Erieye, σε ρόλο data-fusion και tactical relay, μπορούν να γίνουν κρίσιμος κόμβος αυτής της αλυσίδας. Με την συνεχή ένταξη στην τουρκική αεροπορία UAV, το θέατρο επιχειρήσεων στο Αιγαίο μετατρέπεται σε ακόμα πιο πολύπλοκο. Οι απαιτήσεις για συνεχή επιτήρηση, έγκαιρη προειδοποίηση και ταχύ συντονισμό αυξάνονται κατακόρυφα.

onalert.gr