Συνάντηση Χριστοδουλίδη - Ερχιουρμάν: Στο επίκεντρο η επανεκκίνηση συνομιλιών για το Κυπριακό
Η πρώτη συνάντηση του Κύπριου Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Τουφάν Ερχιουρμάν πραγματοποιείται σήμερα, στις 9.30 το πρωί, στην οικία του Ειδικού Αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Κύπρο, στην ουδέτερη ζώνη, στην περιοχή του παλιού αεροδρομίου Λευκωσίας. Πρόκειται για την πρώτη κατ’ ιδίαν επαφή των δύο ηγετών μετά την εκλογή Ερχιουρμάν στα κατεχόμενα, σε μια περίοδο κατά την οποία ο ΟΗΕ και οι Βρυξέλλες αναζητούν «παράθυρο ευκαιρίας» για επανεκκίνηση της διαδικασίας.
Ο Κύπριος κυβερνητικός Εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης έχει ήδη προαναγγείλει ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης προσέρχεται στο ραντεβού «με εποικοδομητική διάθεση και ειλικρινή πολιτική βούληση», επαναλαμβάνοντας ότι στόχος της ελληνοκυπριακής πλευράς παραμένει η επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων από το σημείο που διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά, στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και των αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τυπικά, η σημερινή συνάντηση χαρακτηρίζεται «εθιμοτυπική». Ο νέος Ειδικός Αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα, Χασίμ Ντιαν, θα υποδεχθεί τους δύο ηγέτες στην κατοικία του και στη συνέχεια θα τους αφήσει μόνους, ώστε να έχουν μια πρώτη, ανεπίσημη ανταλλαγή απόψεων χωρίς την παρουσία συμβούλων.
Στην πράξη, όμως, πρόκειται για μια συνάντηση – τεστ για τα πραγματικά όρια της πολιτικής βούλησης των δύο πλευρών. Έχουν περάσει πάνω από οκτώ χρόνια από το Κραν Μοντανά και η διεθνής συγκυρία έχει αλλάξει δραματικά, με τον πόλεμο στην Ουκρανία, την ανάφλεξη στη Μέση Ανατολή και την όξυνση της αντιπαράθεσης Δύσης - Ρωσίας. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η Κύπρος ετοιμάζεται να αναλάβει την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ την 1η Ιανουαρίου 2026 και η Λευκωσία προσπαθεί να συνδέσει το Κυπριακό με την ευρωπαϊκή ατζέντα για την Τουρκία, από την τελωνειακή ένωση μέχρι τα θέματα ασφάλειας και άμυνας.
Η συνάντηση, είναι η ευκαιρία να διαπιστώσουν οι δύο ηγέτες ποια περιθώρια υπάρχουν, αλλά και μέχρι πού είναι διατεθειμένοι να φτάσουν.
Οι προσδοκίες της Λευκωσίας
Για την ελληνοκυπριακή πλευρά, το βασικό ζητούμενο είναι ένα σαφές σήμα ότι η τουρκοκυπριακή ηγεσία παραμένει εντός του πλαισίου της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, όπως καθορίζεται από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, και δεν μετακινείται στις θέσεις περί «δύο κρατών» που εκφράζει δημόσια ο Ταγίπ Ερντογάν.
Ο Νίκος Χριστοδουλίδης έχει ήδη προειδοποιήσει, από το Βερολίνο, ότι εφόσον ο Τούρκος Πρόεδρος επιμείνει σε λύση δύο κρατών, η Άγκυρα δεν μπορεί να πλησιάσει την Ευρωπαϊκή Ένωση, ούτε να διεκδικήσει πρόσβαση σε ευρωπαϊκά εργαλεία άμυνας και ασφάλειας. Η σημερινή συνάντηση, άρα, εντάσσεται σε μια ευρύτερη τακτική πίεσης προς την Τουρκία, με την Κύπρο να αξιοποιεί τον ρόλο της ενόψει της Ευρωπαϊκής Προεδρίας αλλά και το γεγονός ότι η ΕΕ παραμένει ο βασικός γεωπολιτικός και οικονομικός στόχος της Άγκυρας.
Παράλληλα, η Λευκωσία επιδιώκει να καταγράψει αν ο Ερχιουρμάν είναι διατεθειμένος να μπει σε διαδικασία προετοιμασίας για ουσιαστικές συνομιλίες με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα και όρους αναφοράς και να ανοίξει τη συζήτηση για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, από τη βελτίωση των διευκολύνσεων στη γραμμή αντιπαράθεσης μέχρι πρακτικές ρυθμίσεις σε ενέργεια, εμπόριο, περιβάλλον και να αξιοποιήσει την παρουσία του νέου εκπροσώπου του ΟΗΕ ώστε η επόμενη φάση να μην εγκλωβιστεί σε ατέρμονες διαβουλεύσεις χωρίς στόχο.
Το μήνυμα Χριστοδουλίδη ότι «όλοι θα κριθούν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων» δείχνει ακριβώς αυτή την πρόθεση, δηλαδή να μεταφερθεί το βάρος από τις δηλώσεις στις δεσμεύσεις.
Στη σκιά του Ερντογάν
Ο Ερχιουρμάν βρίσκεται εγκλωβισμένος ανάμεσα στην εικόνα του «μετριοπαθούς» και στις κόκκινες γραμμές της Άγκυρας. Παρουσιάστηκε ως υποψήφιος που αντιπαρατέθηκε με την πολιτική των δύο κρατών του Έρσιν Τατάρ και της Άγκυρας και δεσμεύθηκε να επαναφέρει στο προσκήνιο τη λύση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Αυτή ήταν και η εικόνα που καλλιεργήθηκε σε μερίδα της ελληνοκυπριακής κοινής γνώμης, που είδε στον Ερχιουρμάν έναν «νέο Ακιντζί» και πιθανό συνομιλητή για να σπάσει το αδιέξοδο.
Ωστόσο, μόλις λίγες εβδομάδες μετά την εκλογή του, η πραγματικότητα υπενθύμισε ότι ο Τουρκοκύπριος ηγέτης δεν κινείται σε κενό. Η πρώτη του επίσκεψη στην Άγκυρα, ήταν μάλλον απογοητευτική.
Βρέθηκε δίπλα στον Ταγίπ Ερντογάν σε κοινή συνέντευξη Τύπου, στην οποία ο Τούρκος Πρόεδρος επανέλαβε με κατηγορηματικό τρόπο ότι «η πιο ρεαλιστική λύση στο Κυπριακό είναι η συνύπαρξη δύο κρατών στο νησί», κλείνοντας ουσιαστικά την πόρτα σε οποιαδήποτε επιστροφή στο ομοσπονδιακό μοντέλο.
Ο Ερχιουρμάν, από την πλευρά του, δεν αντέκρουσε δημόσια τη γραμμή Ερντογάν. Αντίθετα, έδωσε έμφαση στην «πολιτική ισότητα» και στα «κυριαρχικά δικαιώματα» των Τουρκοκυπρίων σε όλο το νησί, υποστηρίζοντας ότι αποτελούν «έναν από τους δύο ισότιμους ιδρυτικούς εταίρους» και ότι αυτή η θέση δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
Προεκλογικά, ο Ερχιουρμάν μιλούσε καθαρά για επανέναρξη συνομιλιών για ομοσπονδιακή λύση, στη βάση των παραμέτρων του ΟΗΕ. Μετά την επίσκεψη στην Άγκυρα και τις εκδηλώσεις για την 42η επέτειο της παράνομης ανακήρυξης του ψευδοκράτους, προτίμησε να σταθεί σε έννοιες όπως «κυρίαρχη ισότητα», «ίσα κυριαρχικά δικαιώματα» και «μη διαπραγματεύσιμη πολιτική ισότητα».
Στο μήνυμά του για την επέτειο της μονομερούς ανακήρυξης του ψευδοκράτους, επικαλέστηκε μάλιστα το εδάφιο της διακήρυξης όπου «απλώνεται χέρι ειρήνης και φιλίας προς τον ελληνοκυπριακό λαό», αλλά στη συνέχεια τόνισε ότι οι Τουρκοκύπριοι έχουν «όση κυριαρχία στο νησί όσοι και οι Ελληνοκύπριοι» και δεν θα επιτρέψουν να αγνοούνται τα δικαιώματά τους σε ενέργεια και ασφάλεια.
Την ίδια στιγμή, περιέγραψε μια «μέθοδο» για μελλοντικές συνομιλίες, η οποία περιλαμβάνει σαφές χρονοδιάγραμμα, εγγυήσεις ότι δεν θα υπάρξει εκ νέου αποχώρηση της ελληνοκυπριακής πλευράς χωρίς αποτέλεσμα και, κυρίως, την άρνηση να μπει στο τραπέζι η ίδια η πολιτική ισότητα. Επιμένει ότι αυτά δεν είναι «προϋποθέσεις» για να μη γίνουν συνομιλίες, αλλά συμπέρασμα από «χρόνια εμπειρίας».
Τακτική ή μετατόπιση;
Οι υποστηρικτές του Ερχιουρμάν επιχειρούν να εξηγήσουν αυτή τη στροφή με όρους ρεαλισμού. Το επιχείρημα είναι ότι κανένας Τουρκοκύπριος ηγέτης δεν μπορεί να αγνοήσει τη βούληση της Άγκυρας, πόσο μάλλον σε μια συγκυρία όπου ο Ερντογάν χρειάζεται σκληρό λόγο στο Κυπριακό για εσωτερική κατανάλωση, ενώ παράλληλα διαπραγματεύεται με την ΕΕ την επανεκκίνηση των σχέσεων.
Σε αυτό το πλαίσιο, η ρητορική Ερχιουρμάν ερμηνεύεται ως προσπάθεια να «χωρέσει» την ομοσπονδιακή προοπτική μέσα σε ένα λεξιλόγιο που να μην προκαλεί ανοιχτή σύγκρουση με την τουρκική ηγεσία. Η έμφαση στην πολιτική ισότητα και στα κυριαρχικά δικαιώματα μπορεί να διαβαστεί, από τους πιο αισιόδοξους, ως υπενθύμιση των παραμέτρων Γκουτέρες από το Κραν Μοντανά, όπου η πολιτική ισότητα ήταν κεντρικό στοιχείο.
Από την άλλη πλευρά, δεν παύει να είναι μια επικίνδυνη ισορροπία. Όταν ο Ερντογάν δηλώνει σε κάθε τόνο ότι «η πιο ρεαλιστική λύση είναι δύο κράτη στο νησί» και επαινεί τις αναφορές Ερχιουρμάν για «κυριαρχική ισότητα», στέλνει μήνυμα ότι αναμένει ευθυγράμμιση με τη δική του γραμμή.
Η μετατόπιση λοιπόν μπορεί να «δικαιολογηθεί» μόνο με το επιχείρημα του τακτικού ελιγμού. Ο Ερχιουρμάν ίσως να επιχειρεί να κερδίσει χρόνο και χώρο κινήσεων, διαβεβαιώνοντας την Άγκυρα ότι δεν θα αμφισβητήσει δημοσίως τις κόκκινες γραμμές της, ενώ ταυτόχρονα αφήνει ανοιχτή πόρτα για συμμετοχή σε μια διαδικασία λύσης, εφόσον διαμορφωθεί «αποτελεσματικό και προσανατολισμένο σε αποτέλεσμα τραπέζι διαπραγμάτευσης».
Το κατά πόσον πρόκειται για ουσιαστική τακτική ή για σταδιακή προσαρμογή στη γραμμή Άγκυρας, θα κριθεί όταν φτάσουμε σε διαπραγμάτευση. Μέχρι τότε, οι διαβεβαιώσεις περί ομοσπονδίας μένουν στη σφαίρα των δηλώσεων, ενώ στον δηημόσιο λόγο ακούγεται ολοένα και περισσότερο η γλώσσα της «κυριαρχίας δύο κρατών».
Οι ψευδαισθήσεις
Στις ελεύθερες περιοχές, δεν λείπουν οι φωνές που προειδοποιούν ότι ένα μέρος του πολιτικού συστήματος καλλιεργεί υπερβολικές προσδοκίες για τον νέο Τουρκοκύπριο ηγέτη, επαναλαμβάνοντας τα λάθη του παρελθόντος με τον Ακιντζί. Η πραγματικότητα είναι ότι, ανεξάρτητα από ιδεολογική τοποθέτηση, η τουρκοκυπριακή ηγεσία κινείται μέσα σε στενό πλαίσιο, με την Τουρκία να κρατά όλα τα κρίσιμα χαρτιά σε άμυνα, ασφάλεια, ενέργεια και διεθνή αναγνώριση.
Ταυτόχρονα, η σημερινή συνάντηση παρακολουθείται στενά από τις δυτικές πρωτεύουσες. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες, μια διαδικασία επανέναρξης των συνομιλιών με προοπτική λύσης ενιαίου, ομοσπονδιακού κράτους στην Κύπρο παραμένει ο μόνος αποδεκτός δρόμος, όχι μόνο για λόγους αρχής αλλά και για λόγους ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο και ενεργειακού σχεδιασμού. Η λογική της διχοτόμησης εξυπηρετεί κυρίως αναθεωρητικές δυνάμεις, όπως η Ρωσία, που επενδύουν στη διάλυση και στα τετελεσμένα.
-
19 Νοεμβριου 2025, 09:05Θάνατος του Χαρίλαου Πλατανάκη: Πένθος στο ΕΚΠΑ – Στην Κρήτη η τελευταία του κατοικία -
19 Νοεμβριου 2025, 11:29Χαμός με Λαζαρίδη και Τζεδάκη για ΟΠΕΚΕΠΕ: «Να τα πείτε στην Ομάδα Αλήθειας» – «Είσαι κολλητός του Ανδρουλάκη» (live) -
19 Νοεμβριου 2025, 09:41Black Friday 2025: Πλησιάζει η ημερομηνία της «Μαύρης Παρασκευής» - Πότε είναι φέτος -
18 Νοεμβριου 2025, 22:06Τρομάζει η εικόνα με την αποτύπωση της λειψυδρίας στην Κρήτη (Φωτο) -
19 Νοεμβριου 2025, 11:00Βολές στο κέντρο... της Τετάρτης! -
19 Νοεμβριου 2025, 12:37ΠΑΣΟΚ: Ζητά απομάκρυνση του Λαζαρίδη από την Εξεταστική του ΟΠΕΚΕΠΕ και την επίθεση στον Σταύρο Τζεδάκη
