Ρεσιτάλ υποκρισίας από την Κομισιόν σε σχέση με τα νέα μέτρα για την ευρωπαϊκή γεωργία

Σε άρθρο μας από τη στήλη αυτή την προηγούμενη εβδομάδα είχαμε αναλύσει τα νέα μέτρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) για την Ευρωπαϊκή Γεωργία που εμπεριέχονται στον οδικό χάρτη που γνωστοποιήθηκε από τη σχετική  Ανακοίνωση των Βρυξελλών (COM(2025) 75 final). Πρόκειται για ένα έγγραφο 28 σελίδων που προετοίμασε η Κομισιόν και  το οποίο ομοίως  δημοσιοποιήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 2025 στις Βρυξέλλες (https://ec.europa.eu/commission 19/2/2025).

Στην Ανακοίνωση λοιπόν των 28 σελίδων, η Κομισιόν θέτει ορισμένες  προτεραιότητες.

Στην πρώτη αφορά τον ισχυρισμό ότι θα πρέπει να ληφθούν μέτρα ούτως ώστε το εισόδημα των αγροτών μας να διασφαλιστεί.  Στην Ανακοίνωση μάλιστα επισημαίνεται  ότι η Κομισιόν θα παρεμβαίνει προκειμένου οι ευρωπαίοι γεωργοί να μην αναγκάζονται να πωλούν συστηματικά τα προϊόντα τους κάτω από το κόστος παραγωγής. Μάλιστα στο κείμενο με μαύρα bold γράμματα τονίζεται η λέξη «συστηματικά», όπερ σημαίνει ότι δεν θα λαμβάνονται μέτρα εκ μέρους της ΕΕ προκειμένου ο αγρότης να μην αναγκάζεται γενικά  να πουλάει τα προϊόντα του  κάτω από το κόστος. Αντίθετα μέτρα θα λαμβάνονται προκειμένου να μην αναγκάζεται να τα πουλάει συστηματικά κάτω από το κόστος. Δηλαδή αύριο μπορεί  κάτω από την πίεση των εμπόρων και των σούπερ μάρκετ, να πιεστούν οι ευρωπαίοι αγρότες και να πουλήσουν τα προϊόντα τους κάτω από το κόστος. Αυτό δεν θα  κινητοποιεί τον μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να το ελέγξει, γιατί θα πρέπει να αποδειχθεί ότι αυτό γίνεται  «συστηματικά». Δηλαδή ότι δεν γίνεται ορισμένες μόνο φορές αλλά λαμβάνει χώρα  όλο το χρόνο, ή για δύο χρόνια συνεχώς κλπ. Άρα ενώ οι αγρότες σε όλη την Ευρώπη τονίζουν ότι δεν μπορεί να επιτρέπεται στα σούπερ μάρκετ να πιέζουν  την αλυσίδα τροφοδοσίας και διανομής των προϊόντων που έχει ως αποτέλεσμα  να αναγκάζονται να πουλάνε  τα προϊόντα τους κάτω από το κόστος, η Κομισιόν από την πλευρά της δηλώνει ότι θα παρεμβαίνει   μόνο όταν οι αγρότες αναγκάζονται «συστηματικά» να πουλάνε τα προϊόντα τους κάτω από το κόστος.

Ένα δεύτερο ζήτημα αφορά τα μονοπώλια. Στην Ανακοίνωση της Κομισιόν δεν φαίνεται να αντιμετωπίζεται το θέμα των μονοπωλίων που υπάρχουν στον αγροτικό τομέα. Διότι όλα αυτά τα χρόνια ιδίως στην Ευρώπη, η γνωστή τράπεζα των ΗΠΑ BlackRock αλλά και άλλες τράπεζες, έχουν διεισδύσει ιδίως στη Γερμανία και έχουν αγοράσει τεράστιες αγροτικές εκτάσεις μιας και στη Γερμανία τα αγροκτήματα είναι καταχρεωμένα και εκποιούνται μαζικά λόγω κόκκινων αγροτικών δανείων. Και για την εκμετάλλευση αυτών των  τεράστιων αγροτικών εκτάσεων η ίδια η  BlackRock  διαθέτει δεκάδες θυγατρικές που δραστηριοποιούνται στη σφαίρα των σούπερ μάρκετ και των βιομηχανιών τροφίμων. Επομένως έχει πλέον διαμορφωθεί μια εντελώς καθετοποιημένη αλυσίδα που ξεκινά από την πρωτογενή παραγωγή αγροτικών προϊόντων, συνεχίζει με την παραγωγή τροφίμων από τις βιομηχανίες και καταλήγει στην αγορά μέσω των σούπερ μάρκετ. Η εν λόγω καθετοποιημένη παραγωγή, επεξεργασία και πώληση  τροφίμων παρότι έχει έντονα μονοπωλιακά χαρακτηριστικά  εν τούτοις δεν φαίνεται να απασχολεί την Κομισιόν. Και αυτό μιας και στην Ανακοίνωσή της απλά δεσμεύεται να κάνει έρευνες για να βρει το πραγματικό κόστος παραγωγής αγροτικών προϊόντων προκειμένου εν συνεχεία να διαπιστώσει εάν οι μεμονωμένοι αγρότες αναγκάζονται από τις βιομηχανίες τροφίμων και τα σούπερ μάρκετ να πωλούν συστηματικά τα προϊόντα τους κάτω από το κόστος παραγωγής.

 Όμως το κόστος της πρωτογενούς παραγωγής ενός αγροτικού προϊόντος σε μια καθετοποιημένη μονάδα η οποία συμπεριλαμβάνει πρωτογενή παραγωγή, επεξεργασία και παραγωγή τροφίμων και εν συνεχεία πώληση σε σουπερ μάρκετ, είναι συμπιεσμένο σε εξαιρετικά  χαμηλά επίπεδα. Επομένως, όταν θα ενεργοποιηθεί  η Κομισιόν προκειμένου να προχωρήσει σε έρευνα για να διαπιστώσει  το κόστος παραγωγής ενός συγκεκριμένου αγροτικού προϊόντος, λόγω ακριβώς της λειτουργίας των εν λόγω καθετοποιημένων μονάδων, θα το βρει σε χαμηλότερα επίπεδα από το οριακό κόστος παραγωγής των μεμονωμένων αγροτών ή ακόμη και των μικρομεσαίων αγροτικών επιχειρήσεων. Έτσι η εξαιρετικά χαμηλή τιμή πώλησης ενός αγροτικού προϊόντος από αγρόκτημα που ανήκει σε καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής όχι μόνο θα συμπαρασύρει και την τιμή πώλησης εκ μέρους των μεμονωμένων αγροτών αλλά επιπλέον θα οδηγεί στο να θεωρείται νόμιμη και αυτή καθ΄ αυτή η πώληση στην ίδια χαμηλή τιμή του ιδίου προϊόντος που παράγεται από ένα μεμονωμένο αγρόκτημα στο οποίο όμως το οριακό κόστος παραγωγής είναι πιο αυξημένο. Άρα η πώληση κάτω του οριακού κόστους παραγωγής τους εκ μέρους των μεμονωμένων αγροκτημάτων θα θεωρείται νόμιμη παρότι αυτά θα πωλούν πλέον με ζημία και μάλιστα χωρίς καν να  εξαναγκάζονται με βία ή με αθέμιτες πρακτικές από τα σούπερ μάρκετ ή τις βιομηχανίες τροφίμων.

Έτσι θα θεωρούνται πλέον νόμιμα τα εν λόγω εξαιρετικά χαμηλά κόστη παραγωγής αφού θα τα έχουν συμπιέσει οι πολυεθνικές έχοντας πρώτα αλώσει χιλιάδες αγροκτήματα. Επομένως είναι και υποκριτικό αυτό που λέει η Κομισιόν, ότι δηλαδή θα ελέγχει το κόστος παραγωγής προκειμένου να προστατέψει το εισόδημα των αγροτών.

Η δεύτερη προτεραιότητα αφορά τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων στην ΕΕ. Από την Ανακοίνωση προκύπτει ότι η Κομισιόν θα παρεμβαίνει λέει για να ελέγξει τα φυτοφάρμακα που έχουν χρησιμοποιηθεί κατά την παραγωγή των αγροτικών προϊόντων των τρίτων χωρών, πλην όμως τονίζει ότι θα παρεμβαίνει και θα ελέγχει «τα πιο επικίνδυνα φυτοφάρμακα». Δηλαδή, η χρήση φυτοφαρμάκων που είναι λιγότερο επικίνδυνα δεν θα είναι αντικείμενο φυτοϋγειονομικού ελέγχου προκειμένου να σταματήσουν να εισάγονται πατάτες, ντομάτες κλπ από την Τουρκία για την καλλιέργεια των οποίων έχουν χρησιμοποιηθεί δήθεν λιγότερο επικίνδυνα φυτοφάρμακα. Δηλαδή, μιλάμε για μεγάλη κοροϊδία.

Επιπλέον η Κομισιόν στην Ανακοίνωσή της διαβεβαιώνει ότι θα συνεχιστούν οι  εισαγωγές από τις τρίτες χώρες. Μάλιστα η Κομισιόν τονίζει στο έγγραφό της ότι θα επιμείνει λέει η ΕΕ στις διμερείς συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου και θα τις χρησιμοποιήσει στο έπακρο. Δηλαδή, θα επιμείνει στις συμφωνίες  με τις χώρες της Μερκοσούρ, με τον Καναδά,  με τη Μεσόγειο κλπ. Επομένως οι εισαγωγές αγροτικών προϊόντων τρίτων χωρών θα συνεχιστούν επιτείνοντας τον αθέμιτο ανταγωνισμό κατά των ευρωπαίων αγροτών. Απλά τα εισαγόμενα αγροτικά προϊόντα θα ελέγχονται «ολίγον» μήπως έχουν πάρα πολλά και πολύ επικίνδυνα φυτοφάρμακα οπότε θα απαγορεύεται η εισαγωγή τους.

Επομένως το ιερατείο των Βρυξελλών θέλει να ανοίξει όλη την αγορά στα προϊόντα των Μεσογειακών χωρών και ιδίως από Τουρκία, Αίγυπτο, Τυνησία κλπ και αυτό θα είναι άσχημο ιδιαίτερα για την Ελλάδα πχ σε σχέση με το λάδι μιας και στην Ανακοίνωση επισημαίνεται  ότι στοχεύει λέει η ΕΕ να διαμορφώσει τις συνθήκες προκειμένου να υπάρξουν συνεργασίες και συνέργειες με τις χώρες της Μεσογείου, ώστε να γίνονται οι εισαγωγές αυτών των προϊόντων.

Δηλαδή, στην Ανακοίνωση της Κομισιόν όχι μόνο αναφέρονται οι εισαγωγές προϊόντων από τρίτες χώρες αλλά γίνεται και ειδική αναφορά στη Μεσόγειο τονίζοντας ότι ο υφιστάμενος διμερής διάλογος για τα αγροτικά προϊόντα θα οδηγήσει σε συνεργασίες με τους γείτονες μας του Νότου. Και ειδικότερα ενόψει του νέου συμφώνου με τις μεσογειακές χώρες  θα διαμορφωθούν  σημαντικές ευκαιρίες.

Επομένως η Κομισιόν μιλά για άλλη μια φορά για ανοιχτά σύνορα, Για πατάτες Αιγύπτου, ντομάτες Τουρκίας και όλων των χωρών της Μεσογείου. Και αυτά μέσα στο κείμενο της Ανακοίνωσης. Και όταν αυτά θα γίνουν πράξη και θα αρχίσουν οι διαμαρτυρίες των ευρωπαίων αγροτών οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών θα μας πουν κι΄ από πάνω: «Μα εμείς σας τα γράψαμε».

O Νότης Μαριάς ειναι Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής και Βουλευτής Ηρακλείου