Λάθος χειρισμός ή τεχνική βλάβη-Γιατί το F-4 Φάντομ πετούσε χαμηλά;-Αγωνία για τον κυβερνήτη

Κορυφώνεται η αγωνία για τον 31χρονο Σμηναγό Ευστάθιο Τσιτλακίδη, τον κυβερνήτη του F-4 Φάντομ το οποίο έπεσε το πρωί της Δευτέρας (29.01.2023) σε θαλάσσια περιοχή 25 ναυτικά μίλια νότια του αεροδρομίου Ανδραβίδας.

Οι έρευνες για τον εντοπισμό του παραμένουν άκαρπες και σήμερα ο καιρός δεν είναι τόσο καλός όσο χθες, αφού στην περιοχή βρέχει.  Από την πτώση του μαχητικού τον θάνατο βρήκε ο ο 29χρονος συγκυβερνήτης Μάριος – Μιχαήλ Τουρούτσικας, βυθίζοντας στη θλίψη τον τόπο καταγωγής του την Αρκαδία – και όχι μόνο.

Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας ανακοίνωσε τριήμερο πένθος στις Ένοπλες Δυνάμεις, ενώ σύσσωμη η πολιτική και πολιτειακή ηγεσία της χώρας με ανακοινώσεις τους εξέφρασαν τα συλληπητήριά τους στην οικογένεια του ιπταμένου Υποσμηναγού.

Τι εξετάζουν για τη συντριβή – Γιατί πετούσαν σε χαμηλό ύψος

Σύμφωνα με βετεράνους της Πολεμικής Αεροπορίας, τρία είναι τα σενάρια πίσω από τη συντριβή του αεροσκάφους που απογειώθηκε από την αεροπορική βάση της Ανδραβίδας στις 10:15 το πρωί, για την εκπαίδευση των ιπταμένων στη ναυτιλία σε χαμηλό ύψος μέχρι τα 300 πόδια, δηλαδή περίπου 100 μέτρα πάνω από ξηρά και θάλασσα.

Ανάμεσα, λοιπόν, στα αίτια που θα εξεταστούν είναι το ενδεχόμενο της μηχανικής βλάβης -αν και πρόκειται για καλά συντηρημένα αεροσκάφη της ΠΑ-, το ανθρώπινο λάθος αλλά και η πιθανότητα ο κυβερνήτης να είχε απώλεια συνείδησης εξαιτίας των «G». 

Ο αεροναυπηγός Φαίδωνας Καραϊωσηφίδης τόνισε στην εκπομπή «Κοινωνία Ώρα MEGA», πως όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Εξήγησε δε, για ποιο λόγο το Φάντομ πετούσε σε χαμηλό ύψος.

«Πετούσαν σε χαμηλό ύψος, πρακτικά στην επιφάνεια του εδαφικού ανάγλυφου – εάν πρόκειται για ξηρά – ή της θάλασσας. Ο λόγος είναι προφανής: αποφεύγεις τα εχθρικά ραντάρ. Αυτά τα αεροπλάνα διεισδύουν στην εθνική ενδοχώρα, είναι αεροπλάνα κρούσης και θα περάσουν απαρατήρητα για να φτάσουν στον στόχο τους και να εκπληρώσουν την αποστολή τους. Όλοι οι αεροπόροι εκπαιδεύονται σαν να είναι πόλεμος, ώστε αύριο το πρωί εάν χρειαστεί να χρησιμοποιήσουν τη δύσκολη και βαριά εκπαίδευση για να πολεμήσουν».

Ανθρώπινο λάθος ή τεχνική βλάβη;

Ο κ. Καραϊωσηφίδης δήλωσε πως όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά όσον αφορά τα αίτια της πτώσης του μαχητικού αεροσκάφους, χωρίς να μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο να οφείλεται σε τεχνική βλάβη ή ανθρώπινο λάθος.

«Τα τρία προηγούμενα περιστατικά Phantom δεν είχαν βλάβη, ήταν η δυσκολία της χαμηλής πτήσης που δίνει ελάχιστα περιθώρια στον πιλότο να αντιδράσει εάν γίνει κάτι. Για να σωθεί ένα πλήρωμα ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι να χρησιμοποιήσει εκτινασσόμενο κάθισμα. Τα εκτινασσόμενα καθίσματα είναι σχεδιασμένα για να λειτουργούν ακόμα και με μηδενική ταχύτητα και ύψος, εκτινάσσουν τον χειριστή σε ασφαλές ύψος και τον απομακρύνουν από το αεροπλάνο για να ανοίξει το αλεξίπτωτο. Εξαρτάται, όμως, από το ύψος της πτήσης και κυρίως της στάσης του αεροπλάνου», εξήγησε.

Σύμφωνα με τον ίδιο, πιθανό είναι το σενάριο να μην πρόλαβαν ο κυβερνήτης και ο συγκυβερνήτης του Phantom να εκτιναχθούν ή ακόμα και να ξεκίνησαν τη διαδικασία και να μην ήταν επιτυχής.

Είδε τη συντριβή – Συγκλονιστική μαρτυρία

Ο κυβερνήτης του δεύτερου F4 – Φάντομ, το οποίο πετούσε στην άσκηση μαζί με αυτό που συνετρίβη, έγινε αυτόπτης μάρτυρας της τραγωδίας.

«Στη διάρκεια μιας παρατεταμένης στροφής κι ενώ πετούσαμε σε ύψος 300 ποδών περίπου, γύρισα το κεφάλι μου να δω τον No2, αλλά δεν τον είδα. Ξανακοίταξα προς τα κάτω και είδα μια έκρηξη, μια φωτιά στη θάλασσα», δήλωσε ο πιλότος του 1ου αεροσκάφους στους συναδέλφους του μόλις προσγειώθηκε στην αεροπορική βάση της Ανδραβίδας, σύμφωνα με όσα μετέδωσε το κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Star.

Σε ασκήσεις «χαμηλής ναυτιλίας», όπως αυτή που έκαναν το πρωί της Δευτέρας πάνω από τη θάλασσα ο σμηναγός Τσιτλακίδης και ο υποσμηναγός Τουρούτσικας, τα Phantom πετούν χωρίς πρόσθετες δεξαμενές καυσίμων, ώστε να έχουν το περιθώριο για παραπάνω ελιγμούς και να μπορούν να στρίβουν καλύτερα. Οι πιλότοι σε αυτές τις ασκήσεις δέχονται περισσότερα G στο σώμα τους, ίσως σχεδόν όσα «τραβούν» σε εναέρια μάχη.

Το χρονικό της τραγωδίας

Όλα ξεκίνησαν το πρωί της Δευτέρας (30/01) όταν ο σχηματισμός δύο μαχητικών F-4 Phantom απογειώθηκε από την 117 Πτέρυγα Μάχης στην Ανδραβίδα, πραγματοποιώντας εκπαιδευτική άσκηση «χαμηλής ναυτιλίας», που σημαίνει πολύ χαμηλά ύψη.

Περίπου 8 μίλια δυτικά του Κατακόλου, ο επικεφαλής του σχηματισμού ενημέρωσε τον πως το ζευγάρι του είχε καταπέσει στη θάλασσα. Αμέσως σήμανε συναγερμός στην Πολεμική Αεροπορία, το Λιμενικό και όλες τις αρμόδιες Αρχές, ώστε να εντοπιστούν οι χειριστές του F-4 Phantom και το μαχητικό.

Αμέσως έσπευσαν στην περιοχή 2 ελικόπτερα ΑΒ-205 της Πολεμικής Αεροπορίας, 1 ελικόπτερο S-70 του Πολεμικού Ναυτικού, καθώς και πλωτά μέσα του Λιμενικού Σώματος, ενώ σε μέγιστη ετοιμότητα ήταν και ένα C-130.

Αν και αρχικά υπήρξαν πληροφορίες πως ο Σμηναγός και ο Υποσμηναγός έχουν χρησιμοποιήσει το εκτινασσόμενο κάθισμα εγκαταλείποντας το μαχητικό, τελικά έγινε γνωστό πως οι δύο Ίκαροι δεν πρόλαβαν να κάνουν χρήση του συστήματος ασφαλείας.

Πληροφορίες αναφέρουν επίσης πως οι δύο χειριστές είχαν ενημερώσει νωρίτερα για βλάβη στο μαχητικό τους, λαμβάνοντας εντολή για άμεση εγκατάλειψη του αεροσκάφους. Ωστόσο, αυτά τα κρίσιμα δευτερόλεπτα κανείς δεν γνωρίζει τι συνέβη και οι δύο πιλότοι δεν κατάφεραν να εγκαταλείψουν. Λίγο μετά τις 12:30 το μεσημέρι, εντοπίστηκαν τα πρώτα συντρίμμια του μαχητικού. 

Σημειώνεται ότι τα F-4 Phantom ανήκουν στην 2η γενιά αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας, επιχειρούν από την 117 πτέρυγα μάχης και ανήκουν στην 338 μοίρα «Άρης».

Οπως μεταδίδεται, η συγκεκριμένη πτήση ήταν στα 300 πόδια ύψος, δηλαδή 100 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Επομένως, οποιαδήποτε βλάβη στο αεροπλάνο, όπως για παράδειγμα μία βλάβη στο πηδάλιο, μπορεί να αποδειχθεί μοιραία, καθώς ο πιλότος δεν έχει καθόλου χρόνο να αντιδράσει, ειδικά από την πίεση που του ασκείται εκείνη την ώρα.

«Φεύγω γιατί το πρωί πετάω»

Καταρρακωμένος είναι και ο πατέρας του 29χρονου πιλότου που έφυγε τόσο άδικα από τη ζωή. Ο 29 χρόνος καταγόταν από την Τρίπολη, όπου τέλειωσε το Λύκειο και πέρασε στη Σχολή Ικάρων. Καταγόταν από τα Δολιανά Αρκαδίας. Η οικογένεια έχει δύο ακόμη παιδιά, το ένα βρίσκεται στην Αμερική.

«Ήρθε το Σάββατο και Κυριακή μεσημέρι έφυγε. Μας χαιρέτισε κανονικά… «γιατί φεύγεις νωρίς του λέω», «φεύγω, γιατί το πρωί πετάω». Πέταξε και τέλος», είπε αρχικά ο πατέρας του 29χρονου στην ΕΡΤ μην μπορώντας να συγκρατήσει τα δάκρυά του.

«Του έλεγα εγώ «κάνε το δικό μου επάγγελμα, θα βρεις έτοιμη δουλειά να δουλέψεις, δεν θα ταλαιπωρηθείς στη ζωή σου». «Όχι πατέρα, μου λέει, θα δηλώσω την Ικάρων πρώτη». Τη δήλωσε πρώτη και πέθανε 29 χρονών… Και καταστραφήκαμε όλοι», συμπλήρωσε.