Γαλλία: Το αδιέξοδο Μακρόν οδηγεί την Ευρώπη σε πολιτική δίνη

Δεκαπέντε μήνες μετά τις πρόωρες εθνικές εκλογές του 2024 η Γαλλία παραμένει πολιτικά και οικονομικά ασταθής  όσο ποτέ στη διάρκεια των τελευταίων πολλών δεκαετιών. Η προεδρία του Εμανουέλ Μακρόν αντιμετωπίζει στο εσωτερικό της χώρας τα αδιέξοδα το ένα πίσω από το άλλο και φαίνεται πλέον ότι δεν μένουν για τον Γάλλο πρόεδρο άλλα χαρτιά να τραβήξει…

Η αποτυχία της νέας κυβέρνησης του Σεμπαστιάν Λεκορνύ, πριν καν αυτή συγκροτηθεί είναι απολύτως ενδεικτική της κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει το γαλλικό πολιτικό σύστημα. Ενόψει της βαθιάς κυβερνητικής κρίσης που έχει ενσκήψει και ουσιαστικά σέρνεται με διακυμάνσεις από το καλοκαίρι του περασμένου έτους, ο ένοικος του Ελυζέ πρέπει να λάβει άμεσα μια καίρια απόφαση, αν θα οδηγήσει εκ νέου τη χώρα σε πρόωρες εθνικές εκλογές ή θα αναθέσει τον σχηματισμό κυβέρνησης σε άλλο πρόσωπο.

Γιατί απέτυχε ο Λεκορνύ

Ο σχηματισμός κυβέρνησης από τον μέχρι πρότινος Υπουργό Άμυνας, Σεμπαστιάν Λεκορνύ, στέλεχος της Κεντροδεξιάς στα νιάτα του, ήταν εξαρχής μια δύσκολη άσκηση ισορροπίας. Με τρεις πρωθυπουργούς να έχουν ήδη αποτύχει στη διάρκεια των περασμένων δεκαπέντε μηνών, το κλίμα ήταν ήδη αρκετά βαρύ και οι δυνατότητες εξασφάλισης συναίνεσης από άλλα κόμματα για τη στήριξη της κυβέρνησης μειοψηφίας ήταν ιδιαίτερα περιορισμένες. Οι σχέσεις άλλωστε της προεδρίας Μακρόν με τους ισχυρούς κοινοβουλευτικά συνασπισμούς της Αριστεράς και της Δεξιάς είναι σταθερά στα κόκκινα.

Ο νέος πρωθυπουργός και ο πολιτικός του προϊστάμενος ήλπιζαν στην στήριξη του κεντροδεξιού κόμματος Οι Ρεπουμπλικανοί, τα στελέχη του οποίου ήταν εξαρχής διχασμένα για τη στάση τους έναντι της νέας κυβέρνησης. Η θρυαλλίδα που τίναξε τη συνεργασία στον αέρα ήταν η υπουργοποίηση του Μπρουνό Λε Μαιρ στο Υπουργείο Άμυνας. Ο επικεφαλής των κεντροδεξιών εταίρων και προοριζόμενος για Υπουργός Εσωτερικών, Μπρουνό Ρετεγιώ, δήλωσε ότι το κόμμα του δεν μπορεί να στηρίξει την κυβέρνηση.

Ο Λε Μαιρ, Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών του Μακρόν για επτά χρόνια -ο μακροβιότερος στη θέση αυτή- αποδείχθηκε κόκκινο πανί για τους Ρεπουμπλικανούς πρώην συναγωνιστές του. Πολλοί φαίνεται ότι του τη φύλαγαν από την εποχή που αποχώρησε από το κόμμα με σκληρές αιχμές για να ενταχθεί στο κεντρώο κίνημα του Μακρόν. Σίγουρα, η θητεία του στο τιμόνι της γαλλικής οικονομίας, για την οποία κατηγορείται ότι άφησε το δημόσιο χρέος μετά την πανδημία να εκτροχιαστεί, δεν βοήθησε…

Τα περιθώρια στενεύουν

Μετά την αδυναμία επίτευξης συνεργασίας προς τα δεξιά, ο Λεκορνύ επέδωσε στον Μακρόν την παραίτησή του, εκείνος όμως του έδωσε παράταση προκειμένου να εξαντλήσει τα περιθώρια συναινέσεων. Ο εντολοδόχος πρωθυπουργός προσπάθησε να πετύχει κάποιο πλαίσιο συνεργασίας με την Κεντροαριστερά, αναζητώντας πιθανή κοινοβουλευτική στήριξη στο Σοσιαλιστικό Κόμμα, η προσπάθεια όμως δεν στέφθηκε με επιτυχία, καθώς η συνάντηση που είχαν οι δύο πλευρές το μεσημέρι της Τετάρτης δεν οδήγησε σε συμφωνία.

Μετά και από αυτή την εξέλιξη η Μαρίν Λε Πεν, επικεφαλής του ισχυρού κοινοβουλευτικά Εθνικού Συναγερμού, τόνισε σε δηλώσεις της ότι δεν πρόκειται να παράσχει στήριξη ή ανοχή σε οποιαδήποτε κυβέρνηση σχηματίσει ο πρόεδρος Μακρόν, αν αυτός δεν οδηγήσει τη χώρα σε νέες πρόωρες εθνικές εκλογές. Πρόκειται για εξέλιξη που δεν αλλάζει ιδιαίτερα τους συσχετισμούς στην Εθνοσυνέλευση της Γαλλίας, καθώς σίγουρα δεν ήταν ζητούμενο η συνεργασία με τη Λε Πεν, ωστόσο βάρυνε ακόμα περισσότερο το ήδη πολύ βαρύ πολιτικό κλίμα. 

Οι επιλογές του Εμανουέλ Μακρόν φαίνεται να περιορίζονται εξαιρετικά και ουσιαστικά πρέπει πολύ σύντομα να αναλάβει πρωτοβουλία σε δύο κατευθύνσεις: να αναθέσει σε άλλο πρόσωπο εντολή σχηματισμού κυβέρνησης -με συσχετισμούς πιθανότατα πιο δύσκολους από του Λεκορνύ- ή να προκηρύξει πρόωρες εκλογές για νέα Εθνοσυνέλευση. Το ερώτημα είναι, αν θα φέρουν κάποια πολιτική λύση οι εκλογές αυτές ή θα οδηγήσουν τη Γαλλία ακόμα βαθύτερα στην πολιτική κρίση…

Κρίση στη Γαλλία σημαίνει κρίση στην Ευρώπη

Το κύριο και «καυτό» διακύβευμα αυτή τη στιγμή στη Γαλλία είναι ότι πρέπει να ψηφιστεί ο προϋπολογισμός του 2026. Και δεν είναι ένας εύκολος προϋπολογισμός, αντίθετα είναι εξαιρετικά δύσκολο πολιτικά νομοθέτημα, καθώς συνοδεύεται από δημοσιονομικά μέτρα, περικοπές δαπανών, προσαρμογές στο ασφαλιστικό σύστημα και περιορισμό σε διάφορες πτυχές του κοινωνικού κράτους. Ουσιαστικά μιλάμε για ενός είδους «μνημόνιο» που είναι ανάγκη να επιβάλλει η Γαλλία στον εαυτό της προκειμένου να τιθασεύσει τη δημοσιονομική κρίση που έρχεται και να ελέγξει το δημόσιο χρέος.

Για να περάσει ωστόσο ένα τόσο απαιτητικό και ακανθώδες πλαίσιο οικονομικής πολιτικής χρειάζεται ισχυρή κυβέρνηση και ευρεία κοινοβουλευτική υποστήριξη, ακριβώς δηλαδή τα χαρακτηριστικά που δεν έχει η δεύτερη προεδρική θητεία του Εμανουέλ Μακρόν! Η θέση του Γάλλου προέδρου είναι εξαιρετικά δυσχερής, όχι μόνο γιατί η διακυβέρνησή του τείνει να γίνει συνώνυμη της ακυβερνησίας, αλλά και γιατί συνολικά δεν κατάφερε ποτέ να περάσει τις μεταρρυθμίσεις που επαγγέλθηκε και έχει χάσει πια όλους σχεδόν τους πολιτικούς του συμμάχους έξω από τον στενό κύκλο των συνεργατών του.

Μαζί κινδυνεύει και η πολιτική παρακαταθήκη που πάσχισε ιδιαίτερα να χτίσει ο Μακρόν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η παρατεταμένη πολιτική κρίση στη Γαλλία αντανακλάται πάνω στην πολιτική καχεξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ μια πιθανή έξαρση της δημοσιονομικής αστάθειας είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επηρεάσει με τρόπο άμεσο τη σταθερότητα του ευρώ και το ευρωπαϊκό οικονομικό σύστημα συνολικά. Η Γαλλία δεν είναι κάποια τυχαία χώρα, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης.

Το χειρότερο όλων είναι ότι αυτή η παρατεταμένη ακυβερνησία και η διαρκής οικονομική αβεβαιότητα ουσιαστικά ενισχύει ευθέως την πολιτική επιχειρηματολογία της ριζοσπαστικής και λαϊκιστικής πολιτικής πλατφόρμας της Μαρίν Λε Πεν. Όλες μάλιστα οι περίτεχνες και απέλπιδες προσπάθειες συγκρότησης κυβερνητικής πλειοψηφίας που θα αποκλείει την σκληρή Δεξιά, φαίνεται ότι τη φέρνει κάθε φορά πιο κοντά στον στόχο της. 

Η πιθανότητα νέων εκλογών με τη Γαλλίδα λαϊκίστρια σε ακόμα καλύτερη θέση και κυρίως η προοπτική να μην μπορέσει τίποτα να ανασχέσει την πορεία της προς την προεδρία το 2027 προκαλεί έντονη ανησυχία σε πολλούς στην Ευρώπη. Μην ξεχνάμε ότι σε πολλές χώρες υπάρχουν ισχυρές πολιτικές δυνάμεις που εκτείνονται από τη ριζοσπαστική Δεξιά ως την Ακροδεξιά και επιδιώκουν την άνοδο ή συμμετοχή τους στην εξουσία και μια νίκη της Λε Πεν θα τους δώσει φτερά. Συνεπώς, οι επόμενες κινήσεις του Εμανουέλ Μακρόν μέσα στο ναρκοπέδιο που έχει δημιουργήσει η πολιτική του είναι εξαιρετικά κρίσιμες όχι μόνο για τη Γαλλία, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη και τίποτα σε αυτή τη φάση δεν προκαλεί αισιοδοξία.