Πώς οι ΗΠΑ "τυφλώνουν" το ηλεκτρονικό σύστημα πληροφόρησης της Ουκρανίας - Τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη

Απαιτώντας κυνικά από την Ουκρανία να τερματίσει έναν πόλεμο που δεν ξεκίνησε η ίδια, οι Ηνωμένες Πολιτείες διέκοψαν αυτή την εβδομάδα μια μακροχρόνια συνεργασία ανταλλαγής πληροφοριών με την Ουκρανία.

Το "σχίσμα" ήρθε στον αντίκτυπο μιας επεισοδιακής συνάντησης στο Οβάλ Γραφείο, όπου ο Ντόναλντ Τραμπ και ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς προσέβαλλαν τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επειδή δεν τους είπε όσα "ευχαριστώ" ήθελαν για την αμερικανική στήριξη που παρείχε η κυβέρνηση Μπάιντεν στο Κίεβο. 

Με τη διακοπή της συνεργασίας στην ανταλλαγή πληροφοριών, η Ουκρανία θα δυσκολευθεί να υπερασπιστεί τους αμάχους της από τις ρωσικές πυραυλικές επιθέσεις, αλλά και να πλήξει ρωσικούς στόχους σε μεγάλη εμβέλεια. Απομονώνοντας την Ουκρανία από πληροφορίες που -κυριολεκτικά- σώζουν ζωές, απομονώνονται και οι ίδιες οι ΗΠΑ. Ιδίως στο διάστημα.

Η Ουκρανία δεν διέθετε μεγάλο αριθμό στρατιωτικών δορυφόρων ούτε τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους για να νοικιάσει εμπορικούς δορυφόρους. Έτσι, βασίστηκε στον αμερικανικό στόλο διαστημικών σκαφών -εκατοντάδες δορυφόρους για επικοινωνία και επιτήρηση- καθώς και σε εμπορικές διαστημικές υπηρεσίες που πλήρωναν οι ΗΠΑ ή άλλοι δυτικοί σύμμαχοι.

Οι δορυφόροι βοήθησαν τα ουκρανικά στρατεύματα και τα drones αφενός στις κινήσεις του και αφετέρου στη μεταξύ τους επικοινωνία. Επιπλέον εντόπιζαν -μέσω ραντάρ και καμερών- τις κινήσεις των ρωσικών στρατευμάτων καθώς και τα ρωσικά δίκτυα διοίκησης ανιχνεύοντας τους ασυρμάτους τους. "Η Ουκρανία αξιοποίησε τα διαστημικά συστήματα πληροφορίων πολύ πάνω από τις δυνατότητές της πριν τον Φεβρουάριο του 2022", επισημαίνουν σε άρθρο του στο περιοδικό "Aether" οι Robin Dickey και Michael Gleason.

Ωστόσο, αυτή την εβδομάδα η κυβέρνηση Τραμπ προχώρησε σε μια de facto ευθυγράμμιση με τα ρωσικά συμφέροντα. "H κατάσταση είναι αρκετά άσχημη", ανέφερε στο CNN πηγή με γνώση του είδους των πληροφοριών που αντάλλασσαν ΗΠΑ και Ουκρανία. "Σε συνδυασμό με τη διακοπή της στρατιωτικής βοήθειας προς το Κίεβο, όλο αυτό εγγυάται λίγο-πολύ τη νίκη της Ρωσίας χωρίς ειρηνευτική συμφωνία".

Οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας διαθέτουν πολλές κοινές "διαστημικές" δυνατότητες με τις ΗΠΑ, αν και σε πολύ μικρότερη κλίμακα. Η Ουκρανία, η οποία στο παρελθόν έχει κατασκευάσει και εκτοξεύσει δικά της διαστημόπλοια, μίσθωσε το 2022 -έναντι 17 εκατ, δολαρίων- έναν δορυφόρο ραντάρ από τη φινλανδική εταιρεία Iceye.

Δύο χρόνια μετά, η Γερμανία αποζημίωσε τη γερμανική εταιρεία Rheinmetall και την Iceye για την επέκταση των δυνατοτήτων διαστημικής επιτήρησης της Ουκρανίας. Στο μεταξύ, η Ολλανδία ανέλαβε την αποζημίωση ύψους 13 εκατ. δολαρίων προς την εταιρεία αεροδιαστημικής Maxar, με έδρα το Κολοράντο, οι δορυφόροι της οποίας συχνά φωτογραφίζουν σχεδόν ολόκληρη την επιφάνεια της Γης, προκειμένου η Ουκρανία να έχει πρόσβαση σε οπτικό υλικό.

Οι Ολλανδοί μοιράζονται πληροφορίες με τους Ουκρανούς με βάση ένα μνημόνιο συνεργασίας που υπέγραψαν το 2024. Οι Ουκρανοί μπορούν επίσης να υπολογίζουν στις μεγάλες δυνάμεις αεροδιαστημικής της Ευρώπης, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία και η Γαλλία, πως θα τους δώσουν πρόσβαση σε στοιχεία και δεδομένα επιτήρησης.

Η Πολωνία αποζημιώνει τη Starlink, την εταιρεία διαστημικών επικοινωνιών που ανήκει εν μέρει στη SpaceX του Έλον Μασκ, για να παρέχει στην Ουκρανία ζωτικής σημασίας υπηρεσίες. Η πολωνική κυβέρνηση επαναβεβαίωσε τη δέσμευσή της στη συμφωνία τον περασμένο μήνα εν μέσω αναφορών ότι ο Μασκ ενδέχεται να εμποδίσει την ουκρανική πρόσβαση στις διαστημικές επικοινωνίες. Αλλά οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουκρανίας δεν το ρισκάρουν. Η Eutelsat, μια γαλλοβρετανική εταιρεία διαστημικών επικοινωνιών, βρίσκεται σε συνομιλίες με την Ευρωπαϊκή Ένωση για την παροχή υπηρεσιών στην Ουκρανία.

Οι ΗΠΑ μπορούν να δυσκολέψουν την πρόσβαση της Ουκρανίας στο διάστημα, αλλά δεν μπορούν να τη διακόψουν εντελώς. Διακόπτοντας την ανταλλαγή πληροφοριών, η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί εντέλει να βλάψει τις ΗΠΑ ενόσω κάνει ζημιά στην Ουκρανία. Εξάλλου, ο στρατός και οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ δεν παράγουν πληροφορίες μόνοι τους. Χρειάζονται την ανταλλαγή - ιδιαίτερα μέσω της συμμαχίας "Five Eyes" με την Αυστραλία, τον Καναδά, τη Νέα Ζηλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Αλλά ο Τραμπ θα μπορούσε να διαλύσει το "Five Eyes". Εν μέσω εμπορικού πολέμου με τον Καναδά και με τον Τραμπ να έχει μια ιδιόρρυθμη εμμονή με την "ενσωμάτωση" του Καναδά ως η 51η Πολιτεία των ΗΠΑ, ο σύμβουλος του Αμερικανού προέδρου Πίτερ Ναβάρο πρότεινε να αποβληθεί ο Καναδάς από τη συμμαχία "Five Eyes": κίνηση που θα έβλαπτε και τα πέντε μέλη. Ουσιαστικά, με τη διακοπή της συνεργασίας στην ανταλλαγή πληροφοριών με την Ουκρανία, ο Τραμπ θα μπορούσε να επισπεύσει την κατάρρευση των "Five Eyes".

Forbes