Δικταίον Άντρον: Παρατεταμένο κλείσιμο, καθυστερήσεις στα έργα και αγωνία επιχειρηματιών, εργαζομένων και παραγωγών στο Οροπέδιο Λασιθίου

Οι επαγγελματίες της περιοχής ζητούν σαφές χρονοδιάγραμμα για την ολοκλήρωση των έργων και αποζημιώσεις για τις τεράστιες οικονομικές απώλειες

Στο επίκεντρο της σημερινής συνάντησης του Εμπορικού Συλλόγου Οροπεδίου Λασιθίου με τη δημοτική αρχή βρίσκεται το ζήτημα του Δικταίου Άντρου, του μυθολογικού σπηλαίου γέννησης και ανατροφής του Δία, το οποίο παραμένει κλειστό για δεύτερη συνεχή χρονιά λόγω παρατεταμένων παρατάσεων στα έργα βραχοστερέωσης και διαμόρφωσης του εσωτερικού του.

Η συνάντηση πραγματοποιείται ύστερα από πρωτοβουλία του επιχειρηματία Νικοφόρου Γερακάρη (πρώην αντιδημάρχου τουρισμού την περίοδο 2019–2023), με τη συμμετοχή επαγγελματιών, παραγωγών και φορέων της περιοχής. Τα ερωτήματα που τίθενται είναι καίρια:

- Γιατί δεν τηρήθηκαν τα χρονοδιαγράμματα του έργου που η νυν δημοτική αρχή είχε ψηφίσει και είχε δεσμευθεί; 

- Γιατί το σπήλαιο έκλεισε νωρίς το 2024 αφού δεν τηρηθηκε κανένα απολύτως χρονοδιάγραμμα;

- Πότε επιτέλους θα ξεκινήσουν και τα υπόλοιπα υποέργα του σπηλαίου, της Πλατείας Ευρώπης, των μονοπατιών και του τελεφερίκ;

- Πώς θα ανοίξει το σπήλαιο στο κοινό, όταν δεν έχουν ούτε καν ξεκινήσει  οι υποδομές πρόσβασης και στάθμευσης;

- Πού θα σταθμεύουν τα οχήματα των χιλιάδων επισκεπτών;

Έργα με καθυστερήσεις και παρατάσεις

Το Δικταίον Άντρον, σε υψόμετρο 1.024 μ. στη ράχη της Δίκτης, παραμένει κλειστό από την 1η Οκτωβρίου 2024 λόγω των υποέργων βραχοστερέωσης (προϋπολογισμού 1,3 εκατ. ευρώ) και διαμόρφωσης του εσωτερικού (1,5 εκατ. ευρώ) και του καθαρισμού - φωτισμού του χώρου. Παρά τις αρχικές δεσμεύσεις της νυν δημοτικής αρχής για ολοκλήρωση έως Μάρτιο 2025, έχουν δοθεί διαδοχικές παρατάσεις και, όπως αναφέρουν οι επιχειρηματίες, «ακόμα και το επίσημο χρονοδιάγραμμα έχει ουσιαστικά καταστρατηγηθεί».

Ταυτόχρονα, δεν έχει ξεκινήσει το υποέργο της Πλατείας Ευρώπης – η οποία λειτουργεί ως χώρος στάθμευσης και υποδοχής των επισκεπτών σε υψόμετρο περίπου 900 μ. – ούτε το υποέργο του τελεφερίκ που προβλέπεται να συνδέει την πλατεία με το σπήλαιο. «Αν το εσωτερικό του σπηλαίου ανοίξει χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί τα έργα πρόσβασης, θα είναι δώρο άδωρο, ακριβώς έξω από το Δικταίο θα παραμένει γιαπί και το 2025», επισημαίνουν οι επιχειρηματίες.

«Το Λασίθι δεν είναι πλέον βιώσιμο»

Η τοπική οικονομία έχει δεχθεί σοβαρό πλήγμα από το παρατεταμένο κλείσιμο του σπηλαίου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις επαγγελματιών, οι τζίροι των καταστημάτων στην Κοινότητα Ψυχρού αλλά και σε όλα τα χωριά όπως και στην πρωτεύουσα το Τζερμιάδο έχουν μειωθεί έως και 80% σε σχέση με προηγούμενες χρονιές (2023).

Πολλές επιχειρήσεις παραμένουν κλειστές, ενώ ο αριθμός των εργαζομένων έχει δραματικά περιοριστεί. Παράλληλα, παραγωγοί του Οροπεδίου που προμήθευαν τα τοπικά καταστήματα αναγκάζονται πλέον να αναζητούν αγορές εκτός περιοχής με αυξημένα κόστηκαι οδηγούνται σε οικονομικό μαρασμό.

«Το Λασίθι δεν είναι πλέον βιώσιμο και η δημοτική αρχή δεν έχει αναλάβει καμία πρωτοβουλία. Τον ρόλο της τον έχουν υποκαταστήσει οι άνθρωποι του τουρισμού», τονίζουν επαγγελματίες, καλώντας σε άμεση αποζημίωση των πληγέντων επιχειρήσεων.

Η θέση της αντιπολίτευσης

Η παράταξη του πρώην δημάρχου Γιάννη Στεφανάκη, η οποία είχε οραματιστεί το έργο και είχε εξασφαλίσει την συνολική χρηματοδότηση  ύψους 15,9 εκατομμυρίων ευρώ το 2023 από το Ταμείο Ανάκαμψης, τα Υπουργεία Ανάπτυξης και Πολιτισμού, έχει από τις αρχές του 2024 αναδείξει το θέμα και έχει επανειλημμένως προειδοποιήσει για τους κινδύνους και την απαξίωση.

Συγκεκριμένα όπως είχε από νωρίς επισημαίνει:

«Αφού επέλεξαν διαδικασίες απευθείας αναθέσεων εκατομμυρίων ευρώ με εκπτώσεις μόλις 1%, όφειλαν να έχουν διασφαλίσει την έγκαιρη ολοκλήρωση όλων των υποέργων — του σπηλαίου, της Πλατείας Ευρώπης, των μονοπατιών και του κτιρίου Ξενία.

Το έργο του τελεφερίκ μετατράπηκε σε απλό αναβατόριο, το οποίο ακόμη δεν γνωρίζουμε πότε θα ξεκινήσει -πόσο μάλλον πότε θα ολοκληρωθεί- όπως ακριβώς συμβαίνει και με την Πλατεία Ευρώπης και τα μονοπάτια.

Η στάθμευση για τους χιλιάδες επισκέπτες και τα τουριστικά λεωφορεία δεν έχει προβλεφθεί πουθενά, ενώ ο αρχικός σχεδιασμός της Πλατείας Ευρώπης με το Ανοιχτό Θέατρο της Ευρώπης, που είχαμε εμπνευστεί και χρηματοδοτήσει, καταργήθηκε πλήρως. Το ίδιο και το κτίριο του Ξενία που παραμένει ερείπιο.

Και όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι εξασφαλίσαμε το 2023 χρηματοδότηση ύψους 15,9 εκατομμυρίων ευρώ καθώς και το ιδιοκτησιακό καθεστώς υπέρ του Δήμου για την Πλατεία Ευρώπης, χωρίς να επιβαρύνουμε ούτε ένα ευρώ τους δημότες μας.

Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, το Δικταίον Άντρον θα παραμείνει μη προσβάσιμο όχι μόνο το 2024 αλλά και το 2025, οδηγώντας τον τόπο σε οικονομική καταστροφή. Θα πρέπει να βρεθούν τρόποι ώστε τουλάχιστον να αποζημιωθούν οι επαγγελματίες και όλοι οι συνδεόμενοι με τον τουρισμό, όπως ακριβώς έχει γίνει και σε ανάλογες περιπτώσεις.

Το έργο που εμπνευστήκαμε, σχεδιάσαμε και χρηματοδοτήθηκε για το μυθολογικό σπήλαιο γέννησης και ανατροφής του Διός, για τον πολιτισμό, για τον μοναδικό τόπο μας, για τους πολίτες του Λασιθίου και τους χιλιάδες επισκέπτες που τιμούν τη Μητέρα Γη της Δίκτης, κατέληξε δυστυχώς να μετατραπεί σε έργο μόνο για τους εργολάβους και όχι για την κοινωνία, την ιστορία και τον πολιτισμό που οφείλουμε να υπηρετούμε.»

Ζητήματα στάθμευσης και πρόσβασης

Ένα ακόμη ανοιχτό θέμα είναι η οριοθέτηση της στάθμευσης. Στη νέα μελέτη της Πλατείας Ευρώπης δεν προβλέπεται χώρος στάθμευσης, ενώ δεν έχει γίνει επαρκής πρόβλεψη κυκλοφοριακής ρύθμισης στην μελέτη που να καθορίζει την ροή των οχημάτων των εκατοντάδων χιλιάδων επισκεπτών που κατακλύζουν κάθε χρόνο το μνημείο.

Ένα έργο-ορόσημο που κινδυνεύει να χαθεί λόγω απραξίας και αδιαφορίας στην γραφειοκρατία

Το έργο για το Δικταίον Άντρον, που αποτέλεσε όραμα και πρωτοβουλία της δημοτικής αρχής Στεφανάκη, περιελάμβανε 10 υποέργα συνολικού προϋπολογισμού 15,9 εκατ. ευρώ και είχε χαρακτηριστεί ως ένα από τα σημαντικότερα έργα πολιτιστικού και τουριστικού ενδιαφέροντος της Ελλάδας..

Ωστόσο, όπως φαίνεται, η υλοποίησή του βρίσκεται αντιμέτωπη με καθυστερήσεις, ασυνεννοησία και έλλειψη συντονισμού, με αποτέλεσμα η περιοχή να βιώνει πολιτιστική και οικονομική στασιμότητα.

Το αίτημα των κατοίκων

Οι επιχειρηματίες και κάτοικοι του Οροπεδίου ζητούν:

1. Να τηρηθεί επιτέλους ένα σαφές και δημόσιο χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης όλων των υποέργων, που να είναι πραγματικά βιώσιμο 

2. Άμεση αποζημίωση των επαγγελματιών, που ζημιώθηκαν από το παρατεταμένο κλείσιμο,

3. Διασφάλιση πρόσβασης και στάθμευσης στην Πλατεία Ευρώπης,

4. Διαφάνεια στις διαδικασίες ανάθεσης και εκτέλεσης των έργων.

5. Το μυθολογικό σπήλαιο του Δία και οι υποδομές πρόσβασης (πλατεία Ευρώπης, μονοπάτια, τελεφερίκ κλπ) να είναι όχι απλά ανοικτό αλλά και προσβάσιμο από την έναρξη της τουριστικής σεζόν 2025.

Όπως χαρακτηριστικά δηλώνουν:  «Το έργο στο Δικταίον Άντρον δεν είναι ένα απλό έργο. Είναι η ψυχή του Οροπεδίου, σχεδιάστηκε το 2023 ώστε να είναι ο πολιτισμός του τόπου και η πηγή ζωής για εκατοντάδες οικογένειες. »