Θέμα newshub.gr: Φάκελος – μεταναστευτικό: Η αύξηση 300% στις αφίξεις, οι χώροι φιλοξενίας και η Αυτοδιοίκηση που «παλεύει» μόνη της

Το οξύ πρόβλημα με τις μεταναστευτικές ροές στην Κρήτη, αποτελεί ένα από τα μείζονα θέματα για αρκετούς Δήμους του νησιού.

Σήμερα το newshub.gr δημοσιεύει μια σειρά από στοιχεία, τα οποία αποτυπώνουν πλήρως την εικόνα που καταγράφεται στην Κρήτη.

Καταρχήν, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, περίπου 12.000 μετανάστες έχουν φτάσει φέτος από τη Βόρεια Αφρική, σε ένα νησί με πληθυσμό λίγο πάνω από 600.000 κατοίκους.

Πρόκειται για αύξηση 300% σε σχέση με πέρυσι, με την Κρήτη να φιλοξενεί πλέον το ένα τρίτο των παράτυπων αφίξεων στην Ελλάδα. Η Κρήτη – όπως η Λαμπεντούζα, τα Κανάρια και η Κύπρος – αντιμετωπίζει έντονες πιέσεις από τις συνεχείς ροές μεταναστών, με το ανθρωπιστικό της πρόσωπο να απειλείται ανοιχτά.

Εξέλιξη μεταναστευτικών ροών Β’ εξαμήνου 2025:

 Στην Κρήτη, κατά το τρέχον Β’ εξάμηνο του έτους 2025 και κατά το χρονικό διάστημα από 01-07-2025 μέχρι και 31-10-2025 έχουν καταγραφεί 8.376 αφίξεις ατόμων / σε 125 περιστατικά. Συγκεκριμένα: (Ιούλιος ≈ 3.588 αφίξεις / (36) περιστατικά - Αύγουστος ≈ 642 / αφίξεις (13) περιστατικά - Σεπτέμβριος ≈ 2.125 αφίξεις  / (36) περιστατικά – Οκτώβριος ≈ 2.021 (40) περιστατικά).  τεκμηρίωση με διασταύρωση ανακοινώσεων Λ.Σ. επεξεργασία δεδομένων.

Η Κρήτη αποτελεί πλέον την Βασική Πύλη Εισόδου των μεταναστευτικών ροών στο θαλάσσιο πεδίο της επικράτειας.

Κατά το εξεταζόμενο χρονικό διάστημα (01-07 έως 31-10), καταγράφηκε ιδιαίτερα αυξημένη μεταναστευτική πίεση, με συνολικά 8.376 αφιχθέντα άτομα στην Κρήτη και τη Γαύδο.

Ιδιαίτερη κορύφωση παρατηρήθηκε τον Ιούλιο, όπου έφθασε το 60% των συνολικών αφίξεων. Το προφίλ των μεταναστών παραμένει κατά κύριο λόγο ανδρικό (92,5%), με μικρή παρουσία γυναικών και ανηλίκων. Η έντονη δραστηριότητα των διακινητών επιβεβαιώνεται από τον υψηλό αριθμό συλλήψεων

Οι συλλήψεις δείχνουν ότι εξακολουθούν να λειτουργούν καλά οργανωμένα κυκλώματα μεταφοράς, τα οποία προσαρμόζονται στις επιχειρησιακές δράσεις επιτήρησης. Η συχνότητα των περιστατικών, σε συνδυασμό με τις αυξημένες ανάγκες διάσωσης (89), αναδεικνύει υψηλό βαθμό επιχειρησιακής επιβάρυνσης των αρμόδιων δυνάμεων. Οι 36 ημέρες δυσμενών καιρικών συνθηκών φαίνεται να συνέβαλαν σε τάση μείωσης των ροών ιδιαίτερα τον Αύγουστο, όμως η πίεση επανήλθε τον Σεπτέμβριο.

Καιρός και θαλάσσιες συνθήκες

Ιδανικές καιρικές συνθήκες για  την πραγματοποίηση των μεταναστευτικών ροών θεωρούνται εκείνες κατά τις οποίες στο θαλάσσιο περιβάλλον πνέουν άνεμοι  έντασης από 1 έως 3 μποφόρ.

Μέτριας δυσκολίας καιρικές συνθήκες που  δεν καθιστούν όμως απαγορευτική την πραγματοποίηση των μεταναστευτικών ροών  είναι εκείνες κατά τις οποίες στο θαλάσσιο περιβάλλον πνέουν άνεμοι  έντασης από 4 έως 5 μποφόρ.

Δυσμενείς καιρικές συνθήκες που καθιστούν ανέφικτη  την πραγματοποίηση των μεταναστευτικών ροών  είναι εκείνες κατά τις οποίες  στο θαλάσσιο περιβάλλον πνέουν άνεμοι  έντασης από 6 και άνω μποφόρ.

Το σύνολο ημερών κατά το εξεταζόμενο χρονικό διάστημα από 01-07 έως 31-10 ανέρχεται σε 123 ημέρες από τις οποίες, δυσμενείς καιρικές συνθήκες για  την πραγματοποίηση των μεταναστευτικών ροών επεκράτησαν σε 36 ημέρες .

Διασώσεις – Αφίξεις

Ο αριθμός των διασώσεων των μεταναστευτικών ροών στο θαλάσσιο πεδίο είναι σημαντικά μεγαλύτερος των αφίξεων – προσγιαλώσεων.

 Μικρή αλλαγή στη σύνθεση των μεταναστευτικών ροών

 Καταγράφεται  ιδίως τον μήνα Οκτώβριο  όπου το 1/10 περίπου των νεοεισερχομένων ατόμων  είναι γυναίκες και ανήλικοι.

Συλλήψεις διακινητών

 Η αποδοτικότητα των συλλήψεων ως λειτουργική διαδικασία αποτροπής των μεταναστευτικών ροών δεν φαίνεται να είναι πολύ υψηλή. Συνεπώς είτε τα δίκτυα διακίνησης προσαρμόζονται, είτε οι συλλήψεις από μόνες τους δεν επαρκούν ως αποτρεπτικό μέτρο.

Αξίζει να σημειωθεί πως το «μέτρο της αναστολής» είχε προσωρινή επίδραση περιορισμού  των μεταναστευτικών ροών (ιδίως τους μήνες Ιούλιο –Αύγουστο), η εκρηκτική όμως  αύξηση τον Σεπτέμβριο και Οκτώβριο υποδεικνύει αποτέλεσμα μεταβατικό και όχι σταθερό.

Επιπρόσθετα ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης αναφέρει ότι τρία με τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι που "εισήλθαν παράνομα" βρίσκονται στη Λιβύη, σύμφωνα με δηλώσεις που έκαναν οι αρχές το καλοκαίρι. Διακινητές και λαθρέμποροι επωφελήθηκαν από το κλίμα αστάθειας που επικρατεί στη χώρα, για να αναπτύξουν παράνομα δίκτυα.

Ο ΔΟΜ διαπιστώνει επίσης αύξηση των αφίξεων στη Λιβύη από τη Σομαλία, την Ερυθραία και το Σουδάν, χώρα που μαστίζεται από έναν φονικό πόλεμο μεταξύ του στρατού και των παραστρατιωτικών οργανώσεων από τον Απρίλιο του 2023.

Επισημαίνεται δ ότι οι διαδρομές αυτές εξαρτώνται κυρίως από γεωπολιτικούς και ανθρωπιστικούς παράγοντες (π.χ. συγκρούσεις, καιρικές συνθήκες, έλεγχοι συνόρων), όχι από γεωφυσικές δραστηριότητες. Άρα, οι σεισμικές έρευνες δεν θα επηρεάσουν τις ανθρώπινες μεταναστευτικές ροές στην Κρήτη.

Περιβάλλον Ασφάλειας

Η διευθύντρια του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης η Έιμι Πόουπ σε συνέντευξη που παραχώρησε  πρόσφατα (24-10) στο Γαλλικό Πρακτορείο δήλωσε ότι στη βόρεια Αφρική, η Λιβύη είναι η χώρα όπου οι μετανάστες "αντιμετωπίζουν τους μεγαλύτερους κινδύνους", προειδοποιώντας επίσης για τη μαζική εισροή προσφύγων στην περιοχή λόγω του πολέμου στο Σουδάν.

Τρία με τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι που "εισήλθαν παράνομα" βρίσκονται στη Λιβύη, σύμφωνα με δηλώσεις που έκαναν οι αρχές το καλοκαίρι. Διακινητές και λαθρέμποροι επωφελήθηκαν από το κλίμα αστάθειας που επικρατεί στη χώρα, για να αναπτύξουν παράνομα δίκτυα.

Ο ΔΟΜ διαπιστώνει επίσης αύξηση των αφίξεων στη Λιβύη από τη Σομαλία, την Ερυθραία και το Σουδάν, χώρα που μαστίζεται από έναν φονικό πόλεμο μεταξύ του στρατού και των παραστρατιωτικών οργανώσεων από τον Απρίλιο του 2023.

'Εκτοτε, περισσότεροι από 357.000 Σουδανοί πρόσφυγες έχουν συρρεύσει στη Λιβύη, σύμφωνα με στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (HCR) τον Αύγουστο διογκώνοντας το πλήθος εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών.

Τα προηγούμενα χρόνια

Η εξέλιξη για την Κρήτη 2020–2023 (σύντομη χρονική γραμμή):

2020–2022: οι αφίξεις στην Κρήτη ήταν σχετικά μικρές σε σχέση με τα πιο ανατολικά νησιά (Λέσβος, Σάμος, Δωδεκάνησα). Σε όλη την περίοδο 2020–2022 δεν υπήρξε σημαντική, συστηματική ροή προς το νότιο άκρο (Κρήτη/Γαύδος) — οι περισσότερες αφίξεις κατευθύνονταν στα ανατολικά νησιά.

2023: καταγράφηκε σημαντική αύξηση στις αφίξεις προς την Ελλάδα και ανάδυση/εμφάνιση της Κρήτης (και της Γαύδου) ως δρομολόγιο/προορισμός — τα στοιχεία δείχνουν ότι για το 2023 οι αφίξεις σε Κρήτη και Γαύδος ήταν της τάξης των ~800–860 ατόμων

Μεγάλο άλμα 2022→2023: οι αφίξεις στην Ελλάδα αυξήθηκαν δραματικά το 2023 σε σύγκριση με το 2022 (περίπου +159% συνολικά) — αυτή η αύξηση συνοδεύτηκε από γεωγραφική διαφοροποίηση (περισσότερα σκάφη από βόρεια Αφρική/Λιβύη προς νότια νησιά όπως Κρήτη/Γαύδος). 

Χώρες προέλευσης & δρομολόγια (γενικά για τις αφίξεις προς Κρήτη το 2023–2024): πολλοί από τους αφιχθέντες προέρχονταν από Αίγυπτο, Πακιστάν, Μπανγκλαντές, Αφγανιστάν, Σουδάν κ.ά. — και τα δρομολόγια από λιβυκές ακτές προς νότια Κρήτη/Γαύδος αναφέρθηκαν ως ιδιαιτέρως αυξανόμενα.

Γιατί άλλαξαν τα ρεύματα

•Η πανδημία (2020–2021) και οι περιορισμοί μείωσαν τις κινήσεις και τις αφίξεις.

•Το 2022→2023 αναζωπύρωση των κινήσεων, αλλαγή δρομολογίων (πιο νότιες διαδρομές από Λιβύη/Αίγυπτο προς Κρήτη) και ευρύτερη αύξηση των αφίξεων στην Ελλάδα. 

•Από το φθινόπωρο του 2023 και μετά φαίνεται μια σταθερή αύξηση στις ροές προς νότια Κρήτη / Γαύδος, που ενισχύεται το 2024-2025.

Οι μεταναστευτικές ροες για το 2024 σε Κρήτη και Γαύδος συνοπτικά είναι οι εξής:

•Συνολικές αφίξεις 2024 (Κρήτη & Γαύδος): περίπου 5.161 μετανάστες, καταγεγραμμένοι σε 103 περιστατικά. Αυτό αποτελεί αύξηση κατά 6 φορές σε σχέση με το 2023, όταν είχαν φτάσει μόλις 815 άτομα. R.S.A.

•Συνολικές αφίξεις σε όλη την Ελλάδα 2024: περισσότεροι από 57.300 άνθρωποι εισήλθαν στη χώρα (μέχρι τον Νοέμβριο), με άνοδο 35% σε σχέση με το 2023, καθώς καταγράφηκαν 13.000 παιδιά, δηλαδή σημαντικό ποσοστό των αφίξεων. Save the Children International

Έτσι το συμπέρασμα που διεξάγη κανείς είναι πως το 2024 ήταν έτος με καθοριστική αύξηση των αφίξεων.

Οι Δομές

Στην Κρήτη λειτούργησαν και λειτουργούν, σε καθεστώς «έκτακτου – προσωρινού χαρακτήρα» και με εναλλασσόμενη πληρότητα, για την φιλοξενία Μεταναστών  οι εξής χώροι:

-Χανιά – Εκθεσιακό Κέντρο Αγυιάς (πρώην Περιφερειακή Αγορά Αγυιάς)

-Ρέθυμνο – Κτίριο «Κιτρένωση» (Λατζιμάς) & βοηθητικοί χώροι στο εμπορικό λιμάνι

-Ηράκλειο – «Πρώην Ψυγείο» στο λιμάνι Ηρακλείου.

-Ιεράπετρα – Αθλητική εγκατάσταση.

Οι χώροι αυτοί υποδείχθηκαν/διατέθηκαν από τους Δήμους (Χανίων, Ρεθύμνου, Ηρακλείου, Ιεράπετρας). Επιχειρησιακά, στους χώρους παρενέβαιναν/στήριζαν οι Δήμοι (υπηρεσίες πολιτικής προστασίας/κοινωνικής μέριμνας), Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, Λιμενικό/ΕΛ.ΑΣ. για τη μεταφορά/ασφάλεια και την περιφερειακή/κρατική υγεία (ΕΣΥ) για υγειονομική υποστήριξη.

Πρόκειται για προσωρινούς/έκτακτους χώρους που λειτούργησαν ως “γέφυρα” μέχρι τη μεταφορά στην ενδοχώρα (π.χ. Μαλακάσα), όχι για μόνιμες δομές φιλοξενίας.

Τηλεδιάσκεψη  

Υπενθυμίζεται ότι στην τηλεδιάσκεψη της 16-10-2025 στην οποία συμμετείχαν ο Υπουργός Μετανάστευσης Θάνος Πλεύρης, ο Περιφερειάρχης καθώς οι Δήμαρχοι Ηρακλείου, Χανίων και Ρεθύμνου η πρόταση που είχε θεσει ο Υπουργός Μετανάστευσης στους αυτοδιοικητικούς της Κρήτης είναι να δρομολογηθούν άμεσα οι διαδικασίες για τον εντοπισμό δύο χώρων φιλοξενίας, που δεν πρέπει απαραίτητα να βρίσκονται στις μεγάλες πόλεις του νησιού. Επίσης, είχε αναφερθεί σε δομές που αφορούν κλειστούς, άνετους χώρους, οι οποίοι θα πληρούν τις προϋποθέσεις της προσωρινής φιλοξενίας. Ταυτόχρονα, ειχε ανακοινώσει ότι στην Κρήτη θα υπάρχει σταθερή βάση ενός πλοίου, που θα μεταφέρει άμεσα σε δομές της ηπειρωτικής Ελλάδας τους μετανάστες.

 Ο πρόεδρος της ΠΕΔ και Δήμαρχος Ρεθύμνης, Γιώργος Μαρινάκης, είχε υπογραμμίσει ότι οι δομές θα ήταν καλό να μη βρίσκονται σε χώρους όπως στρατόπεδα, καθώς δεν πληρούν τις προϋποθέσεις, με δεδομένες τις αντιδράσεις που είχαν προκληθεί λίγες βδομάδες πριν για το στρατόπεδο "Ζωγραφάκη".

Η δομή της  Αγυιάς φαίνεται να πληροί τις προϋποθέσεις, σε αντίθεση με τον χώρο προσωρινής φιλοξενίας στο Ηράκλειο, το Ψυγείο. Μέχρι τον Μάιο θα  πρέπει να είναι έτοιμες οι δύο δομές προσωρινής φιλοξενίας στην Κρήτη.

Όπως μπορεί να αντιληφθεί κανείς από τα παραπάνω η  κατανόηση της ανάγκης και η ουσιαστική βούληση για την δημιουργία των απαραίτητων κατά περίπτωση δομών σε συνδυασμό με τον καθορισμό των λειτουργικών αρμοδιοτήτων των εμπλεκομένων φορέων συνιστά καθοριστική προϋπόθεση προόδου, την ώρα που ως σήμερα η Αυτοδιοίκηση του νησιού παλεύει μόνη της, για να διαχειριστεί αυτή την δύσκολη κατάσταση

Α.Κ.