Apple: Η απειλή των δασμών και το δύσκολο «διαζύγιο» από την Κίνα

Το χτύπημα του εμπορικού πολέμου που ξεκίνησε ο Donald Trump είναι επίπονο για χιλιάδες αμερικανικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης μίας από τις πολυτιμότερες του κόσμου, της Apple. Στη ραγδαία κλιμάκωση των εντάσεων μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας τον Απρίλιο, τα smartphones που η εταιρεία παράγει στην Κίνα και πουλά στις ΗΠΑ κινδύνεψαν με δασμό ύψους 145%. Με την προκαταρκτική εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-Κίνας αυτή την εβδομάδα, οι δασμοί στις περισσότερες εισαγωγές από την Κίνα μειώθηκαν στο 30% για 90 ημέρες.

Κανείς δεν ξέρει τι έπεται. Ωστόσο, έχει διαρρεύσει πως η Apple έσπευσε να μετακινήσει μέρος της παραγωγής των iPhone από την Κίνα στην Ινδία. Και μάλιστα, ο Trump φάνηκε δυσαρεστημένος από την εξέλιξη αυτή, λέγοντας ότι δεν θέλει ούτε τη μεταφορά στην Ινδία.

Σε κάθε περίπτωση, η αβεβαιότητα σχετικά με το μέλλον της Apple, της έχει στοιχίσει εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια σε κεφαλαιοποίηση. Παρά την εμπορική εκεχειρία ΗΠΑ-Κίνας, η μετοχή της Apple εξακολουθούσε να είναι σχεδόν 13% χαμηλότερα σε σύγκριση με την αρχή του έτους. 

Η απόφαση απομάκρυνσης από την Κίνα, όποιος και να είναι ο επόμενος προορισμός παραγωγής, δεν θα είναι εύκολη για τον διευθύνοντα σύμβουλο του τεχνολογικού κολοσσού, Tim Cook, ο οποίος στήριξε τη σημαντική διεύρυνση της παρουσίας της Apple στη χώρα. 

Οι συζητήσεις στην Apple σχετικά με το ποιος φτιάχνει τι και πού ανατρέχει στην ίδρυση της εταιρείας τη δεκαετία του 1970. Τότε, η ιδέα της παραγωγής κομματιών, πόσο μάλλον ολόκληρων συσκευών ή μηχανών, εκτός της άμεσης εποπτείας της εταιρείας ή εκτός ΗΠΑ ήταν άγνωστη σε ολόκληρη τη βιομηχανία υπολογιστών. Ωστόσο, στα τέλη της δεκαετίας του 1990, «η Apple ξεκίνησε να εγκαταλείπει αυτή τη στρατηγική, μεταφέροντας την παραγωγή της σε συμβεβλημένους βιομήχανους», σύμφωνα με το βιβλίο του Patrick McGee, δημοσιογράφου των Financial Times, για την εξάρτηση της Apple από την Κίνα. 

Η Κίνα βρισκόταν τότε σε ισχυρή θέση. Η Foxconn, πρωτοπόρος εταιρεία της Ταΐβάν στην κατ’ ανάθεση παραγωγή, είχε κρίσιμο ρόλο στην εκπαίδευση του μεγάλου, αλλά σε μεγάλο βαθμό ανειδίκευτου εργατικού δυναμικού της Κίνας τη δεκαετία του 1990. Ο Terry Gou, ιδρυτής της Foxconn, ήταν ιδιαίτερα πειστικός και διπλωματικός κι έτσι κατάφερε να αποσπάσει από τοπικές κυβερνήσεις στην Κίνα μεγάλες επιδοτήσεις. Αυτό επέτρεψε στη Foxconn να αγοράσει τα καλύτερα μηχανήματα για τα εργοστάσιά της στην Κίνα, δίνοντάς της πλεονέκτημα έναντι ανταγωνιστών. 

Οταν η Apple ανέθεσε την εφαρμογή του iPod στη Foxconn, οι πωλήσεις της συσκευής εκτοξεύθηκαν από λιγότερο του ενός εκατομμυρίου το 2003 σε τουλάχιστον 22 εκατομμύρια το 2005. Η επιτυχία αυτή επαναλήφθηκε σε ακόμα μεγαλύτερη κλίμακα με το iPhone μετά το 2007. Ορισμένοι επεσήμαναν ότι οι συνθήκες στη Foxconn ήταν απάνθρωπες, καθώς πολλοί εργαζόμενοι αυτοκτονούσαν.

Σταδιακά, το χαμηλό κόστος της βιομηχανίας μαγνήτιζε κι άλλες εταιρείες στην Κίνα και σύντομα κατέστη απαγορευτικά ακριβό να παράγει κανείς ηλεκτρονικές συσκευές οπουδήποτε αλλού στον πλανήτη. 

Μέχρι το 2015, η Apple είχε φτάσει να επενδύει περίπου 55 δισ. δολάρια τον χρόνο στην Κίνα, τα οποία δαπανήθηκαν στη συνεχή ροή χιλιάδων μηχανικών. Βέβαια, τα τελευταία χρόνια, η εξάρτηση της Apple από ένα αυταρχικό καθεστώς δεν ευνοεί την εικόνα της. Υπό τη διακυβέρνηση του προέδρου XI Jinping, οι αξιωματούχοι ζητούσαν όλο και περισσότερα από την εταιρεία, συχνά με τη μορφή μεταφοράς τεχνολογίας. Ο Xi ήθελε επίσης οι Κινέζοι να αγοράζουν ντόπιες συσκευές, όπως τα smartphones της Huawei, έναντι ξένων. Εκτός αυτού, οι κρατικοί αξιωματούχοι έχουν εντολή να σταματήσουν να αγοράζουν iPhones. Ετσι, οι πωλήσεις κινητών στην Κίνα έχουν κατρακυλήσει.

Κάποιοι ισχυρισμοί στο βιβλίο του McGee έχουν διαψευστεί από την Apple. Ωστόσο, το επίκαιρο βιβλίο φέρνει στην επιφάνεια ένα κρίσιμο ερώτημα για τους επενδυτές και τους αρμόδιους χάραξης πολιτικής: μπορεί οποιαδήποτε εταιρεία να διαπρέψει χωρίς την Κίνα; Αν η απάντηση είναι όχι, τότε στην περίπτωση που δεν λήξει ο εμπορικός πόλεμος, το πλήγμα για την Apple θα είναι ακόμα δριμύτερο από την παγκόσμια οικονομία.

Economist