Επιστήμονες ανακάλυψαν τρόπο που δείχνει προδιάθεση για Αλτσχάιμερ,  χρόνια πριν εκδηλωθούν τα συμπτώματα

Μια επαναστατική ανακάλυψη για το Αλτσχάιμερ έκαναν Ισραηλινοί ερευνητές του Πανεπιστημίου Χίμπρου σε συνεργασία με επιστήμονες από τα Πανεπιστήμια  Κολούμπια, της Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και το Ιατρικό Κέντρο Rush του Σικάγο την οποία δημοσίευσαν τον περασμένο μήνα στο επιστημονικό περιοδικό Nature.

Κατάφεραν να εντοπίσουν μια ξεχωριστή κυτταρική οδό στον εγκέφαλο, που μπορεί να δείξει την προδιάθεση για την εμφάνιση του Αλτσχάιμερ, 20 χρόνια πριν εκδηλωθούν τα πρώτα συμπτώματα.  Η ανακάλυψη είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα καθώς η έγκαιρη αυτή ανίχνευση, θα μπορούσε να οδηγήσει ακόμη και στη θεραπεία της εκφυλιστικής νόσου.

«Η μελέτη δείχνει ότι η νόσος του Αλτσχάιμερ δεν είναι απλώς μια μορφή επιταχυνόμενης γήρανσης, αλλά ακολουθεί μια διαφορετική κυτταρική διαδρομή», δήλωσε η καθηγήτρια Naomi Habib και οι διδακτορικοί φοιτητές Anael Cain και Gilad Green του Εβραϊκού Πανεπιστημίου, που ηγήθηκαν της ομάδας ερευνητών από το Κολούμπια, το Χάρβαρντ και Ιατρικό το Κέντρο Rush του Σικάγο.

Οι επιστήμονες στην ουσία ανακάλυψαν τους «μοριακούς δείκτες» μέσω των οποίων «μπορούμε να προβλέψουμε εάν ένα άτομο βρίσκεται σε κυτταρική πορεία μιας φυσιολογικής γήρανσης ή μιας πορείας προς το Αλτσχάιμερ». «Πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε πλέον τι οδηγεί στην ασθένεια, αλλά πρέπει να αποδείξουμε ότι μπορούμε να την ανατρέψουμε», τόνισε η Δρ Χαμπίμπ.

Οι επιστήμονες, χρησιμοποιώντας ένα σύνολο δεδομένων από τον προμετωπιαίο φλοιό 437 γερασμένων εγκεφάλων, χαρτογράφησαν 1,65 εκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα και έδειξαν ότι αυτές οι κυτταρικές αλλαγές – που ξεκινούν τουλάχιστον 20 χρόνια πριν από τα πρώτα σημάδια άνοιας – καθορίζουν τη μοίρα του γερασμένου εγκεφάλου και την εξέλιξη της νόσου του Αλτσχάιμερ.

«1,65 εκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα»

«Μέχρι σήμερα, οι ερευνητές είχαν πρόσβαση μόνο σε μεταθανάτιο εγκεφαλικό ιστό. Αυτό σήμαινε ότι μπορούσαν να συγκρίνουν μόνο εγκεφάλους με προχωρημένες περιπτώσεις Alzheimer με υγιείς εγκεφάλους, κάτι που μας έδινε περιορισμένες πληροφορίες  για το τελευταίο στάδιο της νόσου» , είπε η δρ Habib στους Times of Israel.

Όμως, τα τελευταία χρόνια, «με τη βοήθεια μιας διεθνούς συνεργασίας, δημιουργήσαμε ένα σύνολο δεδομένων μέσα από τη χαρτογράφηση 1,65 εκατομμυρίων εγκεφαλικών κυττάρων». Ταυτόχρονα, η Habib και οι ερευνητές ανέπτυξαν έναν καινοτόμο αλγόριθμο, που ονομάζεται BEYOND, ο οποίος τους επέτρεψε να εξετάσουν τις τροχιές αυτών των εγκεφαλικών κυττάρων.

«Τώρα, θα μπορούμε να διαγνώσουμε εάν αυτό το άτομο πρόκειται να εμφανίσει στα επόμενα χρόνια την εκφυλιστική νόσο ή δεν έχει καθόλου προδιάθεση», είπε η Χαμπίμπ.

«Χακάρισμα» του εγκεφάλου

Μέσα στον εγκέφαλο υπάρχουν υποστηρικτικά νευρογλοιακά κύτταρα, που ονομάζονται μικρογλοία και αστροκύτταρα, που η Habib και η ερευνητική της ομάδα πιστεύουν ότι αρχίζουν να αλλάζουν στα πολύ πρώιμα στάδια του Αλτσχάιμερ, ανταποκρινόμενοι με τρόπο που «διαμορφώνει πραγματικά το αποτέλεσμα».

Τα μικρογλοιακά κύτταρα παρακολουθούν τον εγκέφαλο για σημάδια βλάβης ή παθογόνα, όπως βακτήρια και ιούς, και λειτουργούν ως η πρώτη γραμμή άμυνας έναντι λοιμώξεων και ασθενειών. Η μελέτη αποκάλυψε ένα υποσύνολο αυτών των κυττάρων που οδηγούν στη συσσώρευση πλακών αμυλοειδούς-β, που είναι το αρχικό χαρακτηριστικό γνώρισμα της παθολογίας της νόσου του Αλτσχάιμερ.

Οι ερευνητές βρήκαν επίσης αλλαγές σε μια ομάδα αστροκυττάρων, τα οποία προστατεύουν τον εγκέφαλο από επιβλαβείς ουσίες στην κυκλοφορία του αίματος και επηρεάζουν άμεσα τη γνωστική λειτουργία. Αυτές οι αλλαγές ρίχνουν περισσότερο φως στις πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις μεταξύ διαφορετικών εγκεφαλικών κυττάρων κατά την εξέλιξη της νόσου.

«Χρειάζονται πολλά χρόνια από την εμφάνισης της πρώτης ένδειξης έως την εμφάνιση της κλινικής διάγνωσης της άνοιας», είπε η Habib. «Αλλά με τον εντοπισμό των συγκεκριμένων κυττάρων που εμπλέκονται, «ανοίξαμε το δρόμο για την έγκαιρη αναγνώριση των ατόμων που κινδυνεύουν από τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Κι αυτό είναι συναρπαστικό γιατί όλα αυτά συμβαίνουν πριν από τα κλινικά συμπτώματα της άνοιας, όταν έχουμε πολύ περισσότερες ελπίδες για θεραπεία».

Η Δρ Χαμπίμπ είχε προσωπικές ιστορίες να θυμνηθεί, με ανθρώπους της οικογένειά της που έπασχαν από Αλτσχάιμερ τους οποίους έβλεπε να υποφέρουν από απώλεια μνήμης και γνωστική εξασθένηση.

«Η ασθένεια είναι τόσο διαδεδομένη και οι άνθρωποι βλέπουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα να υποφέρουν. Ήταν στόχος μου να βρω μια θεραπεία για αυτήν την καταστροφική ασθένεια που κλέβει την αξιοπρέπεια των ανθρώπων στο τέλος της ζωής τους» είπε χαρακτηριστικά.

Ωστόσο υπογράμμισε πως «ο τρόπος ζωής δεν είναι κάτι που πρέπει να αρχίσετε να σκέφτεστε όταν είστε 80», και συνέστησε σε όλους να προσέχουμε την υγεία μας.

«Είναι σημαντικό να μειώσετε την αρτηριακή σας πίεση και το σάκχαρο στο αίμα σας για να αποτρέψετε τη βλάβη στο DNA και τη φλεγμονή που μπορεί να οδηγήσει στη νόσο Αλτσχάιμερ. Ακόμη και πριν από τη μεγάλη ανακάλυψη του φαρμάκου για το Αλτσχάιμερ, για το οποίο εργαζόμαστε όλοι, υπάρχουν ήδη γνώσεις που όλοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν στην καθημερινή τους ζωή», κατέληξε η Δρ Χαμπίμπ.