Η διαδερμική κρυοθεραπεία (CRYOABLATION) στην αντιμετώπιση του καρκίνου
Των Αδάμ Χατζηδάκη και Ευάγγελου Πετσατώδη
Η κρυοθεραπεία ή κρυοκατάλυση (cryoablation) είναι μία μέθοδος καταστροφής καρκινικών κυττάρων με την ανάπτυξη πολύ χαμηλών θερμοκρασιών με αποτέλεσμα τον κυτταρικό θάνατο. H μέθοδος έχει εφαρμογή σε ασθενείς που δεν μπορούν (ή δεν επιθυμούν) να χειρουργηθούν και πάσχουν από καρκίνο του ήπατος, του νεφρού, του πνεύμονα καθώς και ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο ή τοπικές υποτροπές μετά από χειρουργική επέμβαση. Η θεραπεία των μη-χειρουργήσιμων κακοηθών όγκων συχνά δεν είναι αποτελεσματική με ενδοφλέβια χημειοθεραπεία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, υπάρχει το ενδεχόμενο της τοπικής καταστροφής της κακοήθειας, συνήθως με διαδερμικό θερμοκαυτηριασμό (Thermoablation) αλλά και πιο πρόσφατα με τη μέθοδο της κρυοθεραπείας (Cryoablation). Οι μέθοδοι αυτοί μπορούν να καταστρέψουν ολικά ή σε μεγάλο ποσοστό κακοήθεις ιστούς με στόχο την πλήρη θεραπεία ή παρηγορητικά με στόχο την μείωση των συμπτωμάτων, συνήθως του πόνου αυξάνοντας σημαντικά την επιβίωση και την ποιότητα ζωής των ασθενών.
Εικ. 1. Δοκιμή βελόνας κρυοθεραπείας για έλεγχο διαρροής.
Πλήρης θεραπεία μπορεί να επιτευχτεί με χρήση μίας βελόνας σε όγκους έως 3 cm, αλλά και σε μεγαλύτερους με συνδυασμό 2 ή και περισσοτέρων βελόνων ταυτόχρονα. Γενικότερα. σε μεγαλύτερου μεγέθους όγκους αυξάνονται τα ποσοστά τοπικών υποτροπών, αλλά υπάρχει η δυνατότητα επανάληψης της θεραπείας.
Αναλυτικότερα, η μέθοδος της κρυοθεραπείας μπορεί να εφαρμοστεί σε διαφορετικές περιπτώσεις. Έχει αποτελέσματα αντίστοιχα της χειρουργικής επέμβασης στη θεραπεία πρωτοπαθών όγκων νεφρού. Απόλυτη ένδειξη έχει εάν υπάρχει μόνο ένας νεφρός, αλλά και όταν ο ασθενής είναι υψηλού χειρουργικού κινδύνου ή δεν θέλουμε να ρισκάρουμε την απώλεια του οργάνου.
Εικ. 2. Σχηματική αναπαράσταση διαδερμικής παρακέντησης νεφρικού όγκουμε δύο βελόνες κρυοθεραπείας, κάτω από καθοδήγηση Αξονικού Τομογράφου
Επίσης σε πρωτοπαθείς ή δευτεροπαθείς (μεταστάσεις) μάζες πνεύμονα ή μεσοθωρακίου σε ασθενείς που δεν μπορούν να χειρουργηθούν η μέθοδος μπορεί να προσφέρει πλήρως θεραπευτικό αποτέλεσμα.
Σε κακοήθειες ήπατος η κρυοθεραπεία έχει εφαρμοστεί εδώ και πολλά χρόνια, αλλά λόγω αυξημένου κινδύνου ρήξης της ηπατικής κάψας και του παρεγχύματος προτιμάται ο θερμοκαυτηριασμός.
Εικ 3. Μεταστατική βλάβη από σάρκωμα στην αριστερή κοτύλη της λεκάνης.
Ευρεία εφαρμογή βρήκε η κρυοθεραπεία στην αντιμετώπιση πρωτοπαθών και δευτεροπαθών όγκων του μυοσκελετικού συστήματος (Σαρκώματα, οστικές μεταστάσεις κλπ) όπου συνήθως συνυπάρχει καταστροφή οστού, πόνος και αποσταθεροποίηση) Συχνά εδώ μετά τη καταστροφή του όγκου, ακολουθεί έγχυση τσιμέντου για πλήρωση του οστικού ελλείμματος και σταθεροποίηση του οστού. Ειδικά στις οστικές μεταστάσεις η ελάττωση του πόνου είναι σχεδόν άμεση με τα αποτελέσματα να διαρκούν για σημαντικό χρονικό διάστημα.
Σαν μέθοδος δεν αποκλείει και το συνδυασμό με άλλα θεραπευτικά σχήματα, πολλές φορές ενισχύοντας τη δράση τους, όπως συμβαίνει με την ανοσοθεραπεία.
Η επέμβαση πραγματοποιείται από Επεμβατικό Ακτινολόγο με τοπική αναισθησία, από τομές λίγων χιλιοστών και συνήθως απαιτείται απλώς παραμονή ολίγων ωρών στο νοσοκομείο.
Οι ασθενείς από την επόμενη μέρα μπορούν να επανέλθουν άμεσα στις καθημερινές δραστηριότητές τους.
Εικ. 4. Εφαρμογή της κρυοθεραπείας. Αναγνωρίζεται επικάλυψη με πάγο γύρω από το εξωτερικό περίβλημα των βελόνων.
Πως γίνεται η Κρυοθεραπεία
Η διαδερμική κρυοθεραπεία γίνεται κάτω από ακτινολογική καθοδήγηση, συνήθως με τη βοήθεια Αξονικής Τομογραφίας. Η βελόνα κρυοθεραπείας ελέγχεται προηγουμένως για τυχόν διαρροή του αερίου, η οποία αν δεν ανακαλυφθεί έγκαιρα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές.
Αφού προηγηθεί τοπική αναισθησία και αν χρειαστεί και ενδοφλέβιος φαρμακευτικός κατευνασμός του ασθενούς, τοποθετείται διαδερμικά, η ειδική βελόνη εντός της κακοήθους εστίας. Πολλές φορές λόγω ακανόνιστου σχήματος ή μεγάλου μεγέθους χρειάζεται η τοποθέτηση δύο ή και τριών βελονών, μέσω των οποίων εφαρμόζεται τοπικά θερμοκρασία από -20 έως -40 C°. Αυτό επιτυγχάνεται με τη κυκλοφορία εντός της βελόνας ειδικού αερίου Αργού (Argon), το οποίο ψύχει το άκρο της. Το χημικό στοιχείο Αργό είναι ένα άχρωμο ευγενές αέριο. Έχει θερμοκρασία τήξης -189,3 C° και θερμοκρασία βρασμού -186 C° και περιέχεται σε μικρές αναλογίες στον ατμοσφαιρικό αέρα.
Εικ. 5. Απεικόνιση της βελόνας εντός της μεταστατικής εστίας με τη βοήθεια Αξονικής Τομογραφίας. Αναγνωρίζεται πιο «σκούρα» στρογγυλή περιοχή γύρω από τη βελόνα, που αντιστοιχεί στη δημιουργούμενη «χιονόμπαλα».
Μετά τη σωστή τοποθέτηση της/των βελόνων κρυοθεραπείας, αρχίζει η ψύξη για 10 λεπτά ακολουθούμενη από μία 10λεπτη περίοδο απόψυξης και μία ακόμα 10λεπτη ψύξης. Η τελική απόψυξη είναι συντομότερη, με συνολικό χρόνο θεραπείας συνήθως τα 33-35 λεπτά. Κατά τις φάσεις ψύξης δημιουργείται γύρω από την άκρη της βελόνας μία περιοχή πάγου οβάλ σχήματος («χιονόμπαλα») που οδηγεί σε καταστροφή των κακοήθων κυττάρων λόγω ρήξης της μεμβράνης τους, διακοπής του μεταβολισμού και εξωκυττάριας αιματικής στάσης. Στόχος είναι η εκτεταμένη καταστροφή και έξω από τη κακοήθη βλάβη στα όρια του περιβάλλοντος υγιούς ιστού.
Το τελικό αποτέλεσμα κρίνεται άμεσα με την εφαρμογή της εφαρμοζόμενης απεικονιστικής μεθόδου ή σε δεύτερο χρόνο μερικές εβδομάδες αργότερα.
Εικ. 6. Αποκατάσταση της νεκρωμένης μετάστασης με διαδερμική έγχυση τσιμέντου, με σκοπό τη σταθεροποίηση του κατεστραμμένου οστού.
Συνοψίζοντας, η διαδερμική κρυοθεραπεία κακοήθων βλαβών αποτελεί μια πολλά υποσχόμενη μέθοδο της Επεμβατικής Ακτινολογίας για την αντιμετώπιση των πρωτοπαθών και δευτεροπαθών νεοπλασματικών εστιών, τα αποτελέσματα της οποίας βελτιώνονται συνεχώς με την αποκτούμενη κλινική εμπειρία και την τεχνολογική εξέλιξη.
*Διεύθυνση Επικοινωνίας:
Aδάμ Xατζηδάκης, Καθηγητής Ακτινολογίας, Εργαστήριο Aκτινολογίας, Μονάδα Επεμβατικής Ακτινολογίας, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ
Τηλ. 6944-513233
Ε-mail: [email protected]
Ευάγγελος Πετσατώδης, Επεμβατικος Ακτινολόγος, Εργαστήριο Aκτινολογίας, Τμήμα Επεμβατικής Ακτινολογίας Νοσοκομείου «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» Θεσσαλονίκης
Τηλ. 2313 307617
Διαβάστε επίσης:
Τι είναι η επεμβατική ακτινολογία
Διαδερμικός ενδοαρτηριακός εμβολισμός των ινομυωμάτων της μήτρας
Διαδερμική αντιμετώπιση του πόνου της χρονιάς εκφυλιστικής οστεοαρθρίτιδας του γόνατος
-
27 Μαρτιου 2024, 13:10Κρήτη: Τέσσερα ξενοδοχεία βγαίνουν στο σφυρί τον Απρίλιο σε Ρέθυμνο, Πλακιά και Χερσόνησο
-
27 Μαρτιου 2024, 21:07«Έφυγε» από τη ζωή ο Μιχάλης Χαραλαμπίδης
-
27 Μαρτιου 2024, 09:40Βολές στο κέντρο... της Τετάρτης!
-
27 Μαρτιου 2024, 10:56Τουριστική εκπαίδευση: Τι απάντησε το Υπουργείο στα αιτήματα των ξενοδοχοϋπαλλήλων της Κρήτης
-
28 Μαρτιου 2024, 07:06Σημερα το παλλασιθιώτικο συλλαλητήριο για τη Δημόσια Υγεία - Στάσεις εργασίας και κλειστά καταστήματα
-
27 Μαρτιου 2024, 12:10Επιτυχημένη η Ημέρα Καριέρας της Σ.Α.Ε.Κ Τουρισμού Κρήτης (ΦΩΤΟ)