Κλεμανσώ και Μονέ: Η φιλία δύο ανδρών!

11/11/1918 - 11/11/2025

Την περασμένη Τρίτη, έκλεισαν 107 χρόνια από την ημέρα υπογραφής της ΑΝΑΚΩΧΗΣ του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου. Ενός πολέμου που έμεινε στην ιστορία ως ο Μεγάλος Πόλεμος (αγγλ. Great War, γαλλ. Grande Guerre). Ήταν η μεγαλύτερη και πιο πολύνεκρη πολεμική αναμέτρηση που γνώρισε ο κόσμος μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα πριν έρθει ο Β΄Παγκ. Πόλεμος να καταρρίψει το θλιβερό ρεκόρ σε ανθρώπινες και υλικές απώλειες.

Στις 11 Νοεμβρίου 1918, στις 5:15 π.μ. υπογράφηκε η ανακωχή, στην ουσία η «άνευ όρων» συνθηκολόγηση της Γερμανίας, μεταξύ των αντιπροσώπων του στρατοπέδου των συμμαχικών δυνάμεων (Γαλλία, Βρετανική Αυτοκρατορία, Ηνωμένες Πολιτείες) και εκείνων του γερμανικού στρατού, στην Κομπιέν (Compiègne) της Γαλλίας, σε ένα σιδηροδρομικό βαγόνι στο οποίο είχε εγκαταστήσει ο Στρατάρχης Φερντινάν Φος το στρατηγείο του.

Υπογράφηκε από τον στρατάρχη των συμμαχικών δυνάμεων Φερντινάν Φος (Ferdinand Foch) και τον εκπρόσωπο της Γερμανίας Ματίας Ερτζμπέργκερ (Matthias Erzberger). Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών για τη συνθήκη των Βερσαλλιών το 1919, ο Foch δήλωσε: «Δεν πρόκειται για ειρήνη. Είναι μια ανακωχή που θα διαρκέσει 20 χρόνια.» Ο Στρατάρχης Φος μάντεψε σωστά...

Εικοσιδύο χρόνια αργότερα, στις 22 Ιουνίου του 1940, ο Χίτλερ για να ξαναγράψει την ιστορία και να σβήσει την ήττα του 1918, απαιτεί να υπογραφεί η συνθηκολόγηση, υποταγή της Γαλλίας ακριβώς στον ίδιο τόπο, ούτε μέτρο πιο μακριά, στο ίδιο ξέφωτο του χωριού Rethondes και στο ίδιο βαγόνι. Μετά την ανακωχή της 22ας Ιουνίου 1940, ο Χίτλερ μετέφερε το βαγόνι στο Βερολίνο διασχίζοντας όλη την Γερμανία για να το προσφέρει προς θαυμασμό στο γερμανικό πλήθος.

Η 11 Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως ημέρα αργίας σε αρκετές χώρες (Γαλλία, Βέλγιο, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες...) οι οποίες τιμούν το τέλος του Μεγάλου Πολέμου με χιλιάδες εκδηλώσεις.

Προσωπικά θέλω να πω δυο λόγια για τον ιδρυτή της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας, Ζωρζ Μπενζαμέν Κλεμανσώ, Πρωθυπουργό της Γαλλίας στις περιόδους 1906-1909 και 1917-1920, δηλαδή προς το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Αν και ήταν ο κύριος αρχιτέκτονας της συνθήκης των Βερσαλλιών που κατά πολλούς ιστορικούς και αναλυτές ήταν αυτή η κατάπτυστη συνθήκη που οδήγησε στον Β΄ Παγκ. Πόλεμο, υπήρξε αναμφίβολα μια ηγετική μορφή. Απέκτησε το προσωνύμιο «Τίγρης» για την αποφασιστικότητα που επέδειξε εν καιρώ πολέμου. Είναι αυτός που είπε «Ο πόλεμος είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να την εμπιστευθούμε στους στρατιωτικούς» και «Είναι πολύ πιο εύκολο να κερδίζεις τον πόλεμο παρά την ειρήνη» κάτι που δυστυχώς απεδείχθη πολύ γλήγορα με τον Β΄Παγκ. Πόλεμο.

Ο Κλεμανσώ όμως πέρα από τις πολιτικές ικανότητες του ήταν ένας άνθρωπος ραφινέ που λάτρευε τις τέχνες και πιο πολύ τη ζωγραφική. Σ΄αυτόν τον Κλεμανσώ θα αναφερθώ και στη σχέση που είχε με τον πατέρα του ιμπρεσιονισμού Κλωντ Μονέ (Claude Oscar Monet).

Η ΦΙΛΙΑ ΔΥΟ ΑΝΔΡΩΝ!

Βρισκόμαστε στο 1922. Ο μεγάλος πολιτικός Georges Clemenceau (Ζορζ Κλεμανσώ) παρόλο που διάγει μια ήρεμη και όμορφη ζωή στο στο Saint-Vincent-sur-Jard είναι απογοητευμένος. Μα τί μπορεί να βασανίζει τον ογδοντάχρονο συνταξιούχο τόσο πολύ;

Ο παλιός φίλος του, ο ζωγράφος Claude Monet (Κλωντ Μονέ), είναι πραγματικά ένα αγύριστο κεφάλι. Καθώς η όραση του ζωγράφου εξ αιτίας του καταρράκτη μειώνεται καθημερινά, αρνείται την εγχείρηση που θα μπορούσε να αποκαταστήσει τα μάτια του.

Ο Κλεμανσώ δεν ξέρει τι να κάνει για να τον πείσει. Τον ενθαρρύνει, πότε με φιλοφρονήσεις, πότε θυμώνοντας μαζί του, πότε αποκαλώντας τον κακομαθημένο παιδί...Τίποτα, ο Μονέ δεν παίρνει από λόγια.

Έχουν περάσει πάνω από πενήντα χρόνια που οι δύο φίλοι γνωρίζουν ο ένας τον άλλον. Ο Κλεμανσώ επαινεί τη ζωγραφική του Μονέ: «Σ 'αγαπώ γιατί είσαι εσύ που μου έμαθες πως να καταλαβαίνω το φως».

Η συχνή αλληλογραφία τους είναι γεμάτη με κοσμητικά επίθετα γεμάτα χιούμορ και τρυφερότητα: «Παλιέ μου απαίσιε σκαντζόχοιρε», «Φτωχό μου γερασμένο στρείδι», «Αγαπητό μου καλό γερασμένο δίποδο» ...

Παρά την αγάπη του για τον φίλο του, ο Μονέ εξακολουθεί να αρνείται να εγχειρισθεί. Είναι πολύ φοβισμένος μην χάσει ό,τι έχει απομείνει από την όραση του. Ο Κλεμανσώ αποφασίζει τότε να καλέσει έναν απροσδόκητο σύμμαχο: Τον Θεό! Παίρνει το στυλό και γράφει μια μικρή ιστορία όπου ο Θεός μιλάει άμεσα στον Μονέ: «Ποια είναι η δικαιολογία σου; Δεν θα χάσω το χρόνο μου για να σου πω ότι δεν έχεις καμία.»... Τελικά, ο Μονέ πείθεται. Χάρη στην εγχείρηση και την μεγάλη στήριξη του φίλου του, η κατάσταση του καλυτερεύει και αφιερώνει το χρόνο που του απομένει στο τελευταίο του αριστούργημα, Les Nymphéas (Τα νούφαρα).

Ο Κλεμανσώ έγραψε: «Μονέ, θα πεθάνεις ζωγραφίζοντας και να με πάρει ο διάβολος αν φτάνοντας στον παράδεισο, δεν σε βρω με ένα πινέλο στο χέρι ...»

*Ο Γιάννης Κουκουφίκης εκτός από επιτυχημένος επιχειρηματίας, είναι ένας πολύ σημαντικός Μελετητής Τέχνης.