Νέοι κανόνες στις ΜΕΘ-Δείτε τι αλλάζει

Σοβαρούς κλυδωνισμούς στη λειτουργία των νοσοκομείων θα φέρουν αλλαγές που έρχονται στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας. Το υπουργείο Υγείας με γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας θέτει καινούριες προδιαγραφές και συνιστά οι εντατικές μονάδες να διαθέτουν τουλάχιστον 8 κλίνες ή το 5% των οργανικών κλινών σε νοσοκομεία 200 κλινών και πάνω.

Προϋπόθεση όμως για να φτάσουν τον αριθμό αυτό, είναι το νοσοκομείο να διαθέτει επίσης όλες τις ειδικότητες που χρειάζονται για τις ανάγκες της εντατικής θεραπείας όπως χειρουργικά, παθολογικά, διαγνωστικά και θεραπευτικά τμήματα, αλλά και τους αντίστοιχους γιατρούς, δηλαδή παθολόγους, αναισθησιολόγους, χειρουργούς, καρδιολόγους, παιδιάτρους, παιδοχειρουργούς και ακτινολόγους, οι οποίοι θα είναι παρόντες για τις ανάγκες της ΜΕΘ σε 24ωρη βάση.

Ο συνδυασμός του ελάχιστου αριθμού κλινών, σε συνδυασμό με την ταυτόχρονη ύπαρξη όλων των παραπάνω ειδικοτήτων, αφήνει περιθώρια για λειτουργία εντατικής μονάδας μόνο στα μεγάλα νοσοκομεία, χωρίς να απαντά τι θα γίνει με τις ΜΕΘ σε περιφερειακά νοσοκομεία που δεν διαθέτουν όλες τις παραπάνω ειδικότητες ταυτόχρονα.

Η σχετική απόφαση της αναπληρώτριας υπουργού Υγείας Μίνας Γκάγκα, αποδέχεται επίσης τη διασωλήνωση ασθενών σε απλές κλινικές, μεταφέροντας την ευθύνη στις κλινικές, αναφέροντας ότι: «Δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν ασθενείς ορόφου, σε κλινικές, διασωληνωμένοι. Αν όμως υπάρχουν, ανήκουν στην εποπτεία της κλινικής που τους νοσηλεύει και οι γιατροί της ΜΕΘ έχουν μόνο συμβουλευτικό ρόλο».

Η ίδια απόφαση ζητά επίσης να υπάρχει νευροχειρουργική κάλυψη σε 24ωρη καθημερινή βάση ανά 200 χλμ. στον εθνικό οδικό άξονα, κάτι που ήδη ισχύει, ενώ για τα παιδιά, η απόφαση ζητά το αυτονόητο, να νοσηλεύονται σε εξειδικευμένες παιδιατρικές ΜΕΘ.

Χωρίς να είναι επίσης γνωστό πώς θα καλυφθούν οι κενές θέσεις που ήδη υπάρχουν στις μονάδες εντατικής που ήδη λειτουργούν, η απόφαση ορίζει τα δέοντα για τη στελέχωση των μονάδων.

Οι νέες προδιαγραφές, ορίζουν ότι την ιατρική και διοικητική ευθύνη της ΜΕΘ έχει ο διευθυντής της, αποκλειστικής απασχόλησης με τίτλο εξειδίκευσης στην εντατική θεραπεία και εργάζεται σε ΜΕΘ για τουλάχιστον τρία συνεχή χρόνια. Σε πολυδύναμη ΜΕΘ με 8 κλίνες δεν μπορεί το εξειδικευμένο ιατρικό προσωπικό να είναι λιγότερο των 6 για λόγους εφημερίας και θα πρέπει να αυξάνεται αν αυξηθούν οι ημέρες εφημερίας. Για ΜΕΘ με περισσότερα των 8 κρεβατιών ή με ΜΑΦ, θα πρέπει να υπάρχει 2ος γιατρός σε ενεργό εφημερία ή σε μεικτή, κατά την κρίση του διευθυντή της ΜΕΘ. Επίσης για ΜΕΘ μεγαλύτερες των 8 κλινών, θα πρέπει να προβλέπεται ένας επιπλέον γιατρός ανά 3 επιπλέον κλίνες.

Εάν η ΜΕΘ δεν είναι πολυδύναμη, σε περίπτωση αδυναμίας σχηματισμού προγράμματος εφημερίας, το πρόγραμμα συμπληρώνεται από τους γιατρούς των συναφών ειδικοτήτων.

Μετακινήσεις ασθενών της ΜΕΘ για ειδικές εξετάσεις (αξονικές, αγγειογραφία, εμβολισμό) γίνονται με την ευθύνη των γιατρών της ΜΕΘ.

Τόσο για τους ειδικευόμενους σε διάφορες ειδικότητες, όσο και για τους ειδικευμένους που εξειδικεύονται στην εντατικολογία, η απόφαση αναφέρεται στις ισχύουσες διαδικασίες, ενώ τονίζει ότι οι εξειδικευομένοι ανήκουν στη ΜΕΘ και δε μετακινούνται για άλλους λόγους, για κάλυψη άλλων αναγκών του Νοσοκομείου (για παράδειγμα εξειδικευόμενος αναισθησιολόγος να κάνει εφημερίες στο χειρουργείο, με εντολή διοικητή). Σημειώνει επίσης, ότι ο αριθμός των εξειδικευόμενων γιατρών στη ΜΕΘ ορίζεται μετά από γνωμοδότηση του ΚΕΣΥ σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.

Οι γιατροί της ΜΕΘ έχουν την ιατρική και διοικητική ευθύνη του ασθενούς που διακομίζεται στη ΜΕΘ, συνεργαζόμενοι με τον θεράποντα και τους συνεργάτες του. Καθορίζουν τα κριτήρια εισαγωγής και εξόδου και έχουν την ευθύνη της εκπόνησης διαγνωστικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων ώστε να υπάρχει ομοιόμορφη αντιμετώπιση των ασθενών. Ένα σημαντικό καθήκον των γιατρών της ΜΕΘ είναι η επίβλεψη και η εκπαίδευση εκπαιδευομένων γιατρών στο αντικείμενο της εντατικής θεραπείας.

Οι γιατροί της ΜΕΘ μπορούν να κάνουν εξωτερικά και απογευματινά ιατρεία, σχετικά της βασικής τους ειδικότητας (π.χ. ιατρείο πόνου, υπέρτασης, λοιμώξεων, μελέτης ύπνου, μικρές επεμβάσεις, υπέρηχο καρδιάς κτλ), εφόσον το επιτρέπει ο Διευθυντής της ΜΕΘ και το εγκρίνει το Επιστημονικό Συμβούλιο. 

Η απόφαση ρυθμίζει την εισαγωγή και εξαγωγή ασθενών από τις μονάδες εντατικής ως εξής:

Οι εσωτερικοί ασθενείς θα διακομίζονται στη ΜΕΘ με την ίδια διαδικασία που μεταφέρονται από τμήμα σε τμήμα, βάσει πρόσκλησης για μεταφορά και έγκρισή της από τους γιατρούς της ΜΕΘ. Στη συνέχεια, ο ασθενής χρεώνεται στη ΜΕΘ και στο τμήμα από το οποίο προέρχεται. Την ευθύνη του αρρώστου έχει το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό της ΜΕΘ. Ο θεράπων και οι συνεργάτες του ενεργούν ως σύμβουλοι εφόσον ζητείται και μόνο για το αντικείμενο της ειδικότητας τους. Παρακολουθούν και ενημερώνονται για την εξέλιξη του ασθενούς καθημερινά. Σε περιπτώσεις που χρειάζονται συμβουλές από γιατρούς άλλων ειδικοτήτων η επιλογή τους ανήκει αποκλειστικά στον Διευθυντή και τους γιατρούς της ΜΕΘ.

Εισαγωγή ασθενούς από τα Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ). Ο ασθενής εξετάζεται στα ιατρεία του ΤΕΠ και χρεώνεται στην ανάλογη εφημερεύουσα κλινική. Το φύλλο εκτίμησης του ασθενούς των επιμέρους ειδικοτήτων, με την ακριβή ώρα εκτίμησης, θα συνοδεύει τον ασθενή σε όλες τις μετακινήσεις του. Σε ημέρες μη εφημερίας του Νοσοκομείου (ή σε διακομιδή από άλλο Νοσοκομείο) η χρέωση – εισιτήριο του ασθενούς γίνεται στην κλινική που κρίνει, με βάση την αξιολόγηση των προβλημάτων του ασθενούς, ο εφημερεύων γιατρός της ΜΕΘ.

Έξοδος από τη ΜΕΘ. Υπεύθυνοι για την έξοδο των ασθενών της ΜΕΘ είναι οι γιατροί της. Αμέσως μόλις αποφασισθεί η έξοδος, ο άρρωστος εξέρχεται στο πρώτο διαθέσιμο κρεβάτι του Νοσοκομείου και κατά προτίμηση στο τμήμα όπου είναι χρεωμένος.

Εξασφάλιση της συνέχειας της ιατρικής δραστηριότητας Η συνέχεια της ιατρικής δραστηριότητας εξασφαλίζεται από την συνεχή παρουσία επιμελητών της ΜΕΘ σε 24ωρη βάση. Στην εφημερία οι επιμελητές συνεργάζονται με εξειδικευόμενους στην εντατική θεραπεία, οι οποίοι όμως εργάζονται πάντα υπό την κάλυψη ενός επιμελητή της ΜΕΘ.

Το αρχείο των ασθενών περιλαμβάνει ένα ιατρικό και ένα νοσηλευτικό ιστορικό και περιέχει:

Το ιστορικό του ασθενούς και την κατάσταση της υγείας του πριν την εισαγωγή του.
Την καθημερινή κλινική του κατάσταση.
Φυσιολογικές παραμέτρους που μετρώνται και καταγράφονται κατά τακτά χρονικά διαστήματα, συνήθως ανά ώρα, ανάλογα με τη βαρύτητα της κατάστασης του ασθενούς.
Μια περίληψη καθημερινή της προόδου του ασθενούς.
Ένα νοσηλευτικό αρχείο.
Τα αποτελέσματα των εργαστηριακών εξετάσεων.
Βαθμολόγηση της βαρύτητας της νόσου.
Αντίγραφο του σημειώματος εξόδου που δίνεται στους γιατρούς που παραλαμβάνουν τον ασθενή.
Ενημερωτικό εξόδου ή επίκριση θανάτου.

Στη ΜΕΘ, το εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό διοικείται από έναν προϊστάμενο νοσηλευτή, υπεύθυνο για τη λειτουργία και την ποιότητα της νοσηλευτικής φροντίδας. Ο αριθμός των απαραίτητων νοσηλευτών προσδιορίζεται ανάλογα με το επίπεδο της παρεχόμενης παρακολούθησης και νοσηλείας και το συνυπολογισμό των προβλεπόμενων απουσιών, για κανονική άδεια, όπως για ασθένεια, εκπαιδευτικούς λόγους κτλ. Ο συνολικός αριθμός νοσηλευτών είναι κατ’ ελάχιστον 3 στις ΜΕΘ και 2 για κάθε κλίνη στις ΜΑΦ. Το νοσηλευτικό προσωπικό μετακινείται, μόνο εάν έχει εξασφαλισθεί αντικατάστασή του και ποτέ χωρίς την έγκριση του διευθυντή και του προϊσταμένου ΜΕΘ. Το νοσηλευτικό είναι κατά προτίμηση πανεπιστημιακής και τεχνολογικής εκπαίδευσης μπορεί, δε, να στελεχώνεται και από δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ιδίως στην περίπτωση που ήδη υπηρετεί ως προσωπικό δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη ΜΕΘ.

Η απόφαση προβλέπει επίσης το απαιτούμενο βοηθητικό νοσηλευτικό προσωπικό, με τραυματιοφορέα, εκπαιδευόμενους νοσηλευτές, φυσικοθεραπευτές, τεχνολόγους, τεχνολόγους ακτινολόγους, γραμματειακή υποστήριξη και προσωπικό καθαρισμού, κατάλληλα εκπαιδευμένο. 

Έλεγχος ποιότητας

Χρειάζονται αντικειμενικά κριτήρια για να εκτιμηθεί η δραστηριότητα και η ποιότητα της παρεχόμενης θεραπείας σε μία ΜΕΘ. Αυτά περιλαμβάνουν :

Ελάχιστα κλινικά στοιχεία που περιλαμβάνουν το είδος της νόσου, τη διάγνωση, δημογραφικά στοιχεία, την πληρότητα των κλινών, το μέσο χρόνο νοσηλείας, τη θνητότητα και την προβλεπόμενη θνητότητα.
Ελάχιστα νοσηλευτικά στοιχεία που αξιολογούν το επίπεδο της νοσηλευτικής δραστηριότητας, όπως η βαθμολόγηση Omega και TISS.
Βαθμολογίες βαρύτητας νόσου όπως SAPS, APACHE και πρόγνωση θνητότητας.
Βαθμολογίες για ανεπάρκειες οργάνων.
Επιπλοκές κατά την παραμονή στη ΜΕΘ και νοσοκομειακές λοιμώξεις.
Κόστος της παραμονής στη ΜΕΘ.
Καταγραφή των τεχνικών που χρησιμοποιούνται (ποσοστό ασθενών σε μηχανικό αερισμό, αιμοκάθαρση κ.λ.π.).

Καταλήγοντας, η απόφαση ορίζει ότι «Κάθε ΜΕΘ θα πρέπει να αξιολογεί τη λειτουργία της λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ένας ελάχιστος αριθμός από κάθε κατηγορία ασθενών είναι αναγκαίος για τη διατήρηση ικανοποιητικού επιπέδου απόδοσης του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού».