Ας μη σιωπήσουμε ποτέ και ας μη ξεχάσουμε

Μια φορά κι έναν καιρό - όχι πολύ παλιά, ένα κοριτσάκι 5 χρονών παίζει με το δίχρονο ξαδερφάκι της, στο σπίτι της γιαγιάς τους. Είναι μεσημέρι ενός ανοιξιάτικου Σαββάτου το 1941. 

Τρεις Γερμανοί στρατιώτες περνούν από τη γειτονιά, βλέπουν το σπίτι και θέλοντας να τρομοκρατήσουν τους άντρες του σπιτιού, ρίχνουν τρεις χειροβομβίδες στην αυλή της γιαγιάς.

Μέσα στο σπίτι δεν υπήρχε άντρας, μα υπήρχαν έξι γυναίκες και τα δυο μικρά παιδιά, η πεντάχρονη Μαρία και ο Μανωλάκης. 

Ακούγοντας τις χειροβομβίδες, οι γυναίκες μέσα στο σπίτι προφανώς σοκαρίστηκαν. Η μία προλαβαίνει και αρπάζει τη μικρή Μαρία και κρύφτηκαν μαζί κάτω από το κρεβάτι. «Σςςςςςς μη μιλάς....» λέει στο παιδί. 

Ο Γερμανός στρατιώτης - εκτελεστής, μπαίνει στο σπίτι, ενώ απ' έξω κρατούν τσίλιες οι άλλοι δυο. Την ώρα που η μικρή Μαρία είναι χωμένη ανάμεσα στα πόδια της γυναίκας κάτω από το κρεβάτι, ο στρατιώτης (πιθανόν αλεξιπτωτιστής) εκτελεί όσους βρίσκει μέσα στο σπίτι, τη γιαγιά της, τις δυο θείες της, το δίχρονο Μανώλη, τη μαμά του και μια θεία του. 

Πέντε γυναίκες και ένα αγοράκι είναι νεκροί στο πάτωμα. Μάλιστα το αγοράκι εκτελέστηκε όταν άρχισε να κλαίει επειδή η μαμά του δεν αντιδρούσε, έχοντας πέσει νεκρή στιγμές νωρίτερα.

Πριν φύγει ο Γερμανός, ρίχνει μια ριπή κάτω από το κρεβάτι και πετυχαίνει στα πόδια την Κυριακούλα Μαλανδράκη, έτσι την έλεγαν την καλή κυρία. Τελικά επιζούν, η Κυριακούλα με επτά σφαίρες, και η Μαρία χωρίς τραύματα στο σώμα.

Η Κυριακούλα που έσωσε το κοριτσάκι θα χάσει τους δύο έφηβους γιους της, τρία χρόνια αργότερα, στις 28.8.1944, από σφαίρες Γερμανών πάλι. Την ίδια μέρα θα σφάξουν τον παππού της μικρής Μαρίας με το πριονωτό μαχαίρι που κρατούσε για να κόψει χόρτα. 

Πίσω στο 1941.

Πριν το σαρανταήμερο μνημόσυνο των πέντε γυναικών και του μικρού παιδιού, η μαμά της Μαρίας - που έχασε μάνα και δυο αδερφές, δεν αντέχει τον καημό και πεθαίνει από καρδιά στα 35 της.

Η Μαρία Τσοντάκη τότε ήταν 5 και σήμερα είναι 85. Όλα αυτά τα χρόνια - που απέκτησε κόρες και εγγόνια - ένα πράγμα δεν άλλαξε για εκείνη. Δεν άντεχε τους δυνατούς θορύβους. Κάθε φορά που άκουγε αστραπές και κάθε που τα φορτηγά έκαναν τα τζάμια να τρίζουν, τρόμαζε σαν ένα μικρό κορίτσι. Οι δυνατοί θόρυβοι σημαίνουν θάνατο για εκείνη.

"Σςςςςς μη μιλάς" είπε η Κυριακούλα στη μικρή Μαρία για να σωθούν, αλλά εμείς ας μη σιωπήσουμε ποτέ και ας μη ξεχάσουμε. 

Οι αλεξιπτωτιστές έπεσαν στην Κρήτη την Τρίτη 20 Μαΐου το 1941, χαράματα. Το Σάββατο 24 Μαΐου 1941 το μεσημέρι σκότωσαν 5 γυναίκες και ένα αγοράκι στο χωριό Κακόπετρος του Δήμου Πλατανιά Χανίων.

Στην φωτογραφία η Μαρία 13 ετών, με τον πατέρα της (Ανδρέα) μια μέρα που κατέβηκαν Χανιά, και σήμερα.

Τοπική έρευνα για το θέμα έκανε ο Βαγγέλης Δεσποτακης.

*H Βίκη Αρβελάκη, σκηνοθέτιδα ντοκιμαντέρ.