Νέα υποβρύχια για τον Στόλο – Εγχώρια ναυπήγηση και στρατηγικά όπλα

Η επόμενη μεγάλη κίνηση του Πολεμικού Ναυτικού έχει ήδη δρομολογηθεί και δεν είναι άλλη από το μεγάλο πρόγραμμα να αποκτηθούν τέσσερα νέα υποβρύχια. Δύο είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις που καθορίζουν και τη φιλοσοφία του προγράμματος και αφορούν στην εγχώρια ναυπήγηση / συμπαραγωγή και τη δυνατότητα ενσωμάτωσης στρατηγικών όπλων.

Όπως συνέβη με τις νέες φρεγάτες, το Πολεμικό Ναυτικό έχει ως στόχο και κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας να βγει οριστικά από το «κλειστό» Αιγαίο και σχεδιάζει παρουσία και δράση στην ανοιχτή Ανατολική Μεσόγειο. Εκεί όπου μετρά η αντοχή, η αυτονομία, η χαμηλή ανιχνευσιμότητα και η ικανότητα κρούσης σε στρατηγικό βάθος όταν απαιτηθεί.

Ήδη η «μάχη του βυθού» έχει αρχίσει καθώς το Ναυτικό Επιτελείο έχει δεχθεί προτάσεις από τους Γάλλους της Naval Group, τους Γερμανούς της TKMS, τους Σουηδούς της Saab, τους Ιταλούς της Fincantieri, καθώς και από τους Νοτιοκορεάτες της HD Hyundai Heavy Industries και της Hanwha Ocean με τους Ασιάτες να κάνουν ηχηρή είσοδο.

Οι επαφές το τελευταίο διάστημα έχουν ενταθεί και όχι τυχαία καθώς το ΓΕΝ συγκεντρώνει στοιχεία και πληροφορίες προκειμένου να έχει την καλύτερη δυνατή εικόνα για τις προτάσεις της αγοράς. Μετά τις FDI, τη σταδιακή άφιξη της φρεγάτας «ΚΙΜΩΝ» και των επόμενων μονάδων, «ανοίγει» το πεδίο για την υποβρύχια ανανέωση. Παράλληλα, οι νέες ευρωπαϊκές χρηματοδοτικές και βιομηχανικές δυνατότητες όπως το πρόγραμμα SAFE και η ευρύτερη πολιτική κοινής αμυντικής βιομηχανίας κάνουν την ελληνική απαίτηση για υψηλή εγχώρια συμμετοχή ακόμη πιο ρεαλιστική.

Το πλαίσιο είναι φιλοδοξία αλλά και ανάγκη. Το τουρκικό ναυτικό αποκτά σταδιακά νέα υποβρύχια με προηγμένες δυνατότητες και ανατρέπει το πλεονέκτημα που είχε έως τώρα ο ελληνικός Στόλος έπειτα από την απόκτηση των 214 κλάσης «ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ». Κατά συνέπεια ο χρονικός ορίζοντας της επόμενης δεκαετίας επιβάλλει διαδοχή καθώς αναμένεται να αποσυρθούν όλα τα παλαιότερα υποβρύχια 209 και να αναβαθμιστούν τα 214. Στόχος είναι τον εκσυγχρονισμό να ακολουθήσει άμεσα το πρόγραμμα ναυπήγησης καινούργιων υποβρυχίων με κοινή συνιστώσα την παρατεταμένη «σιωπηλή» πλεύση, την προηγμένη εικόνα, την διακλαδική διασύνδεση και τον εξοπλισμό πέρα από τις τορπίλες και με όπλα κρούσης για στόχους σε ξηρά.

Εγχώρια ναυπήγηση και τεχνογνωσία
Η ένταξη των FDI, η ωρίμανση εμπειρίας από τα 214HN και το νέο ευρωπαϊκό περιβάλλον δημιουργούν ένα «παράθυρο» ευκαιρίας. Ο στόχος του ΥΠΕΘΑ για τουλάχιστον 25% εθνική συμμετοχή στα μεγάλα προγράμματα στην περίπτωση των καινούργιων υποβρυχίων είναι κατά πολύ υψηλότερος. Μεταφράζεται σε πραγματική υποδομή με γραμμή κατασκευής και συναρμολόγησης, συνεργεία υποστήριξης κύκλου ζωής, πιστοποιήσεις, εκπαίδευση τεχνικών και πληρωμάτων και «know-how» που μένει στη χώρα.

Η δημιουργία μόνιμης κατασκευαστικής και επισκευαστικής μονάδας υποβρυχίων επί ελληνικού εδάφους ως συμβατική υποχρέωση αποτελεί προαπαιτούμενο. Είναι ο μοχλός που θα τραβήξει κεφάλαια, τεχνογνωσία και σταθερές συνεργασίες, με πρόσβαση σε ευρωπαϊκά κονδύλια. Για τους υποψήφιους προμηθευτές, αποτελεί και εισιτήριο στρατηγικής σχέσης με μια χώρα-μέλος της Ε.Ε. στην πρώτη γραμμή της Ανατολικής Μεσογείου. Για την Ελλάδα, είναι ένα πολύ σημαντικό βήμα για τη συγκρότηση ναυτικής βιομηχανίας η οποία τις τελευταίες δεκαετίες έχει εκλείψει με ότι αυτό συνεπάγεται τόσο για το Πολεμικό Ναυτικό όσο και για την οικονομία της χώρας.

Τα χαρακτηριστικά των καινούργιων υποβρυχίων
Αυτονομία και χαμηλό «ίχνος»: Υποβρύχια με σύγχρονα συστήματα ανεξάρτητης πρόωσης από τον αέρα (AIP) και περιορισμένο αποτύπωμα, ικανά να μένουν πολλές μέρες σε κατάδυση.

Δικτυοκεντρική ολοκλήρωση: Πλήρης ενσωμάτωση σε διακλαδικές ζεύξεις δεδομένων, αξιοποίηση UAV/USV/UUV και ικανότητα να λειτουργούν ταυτόχρονα ως αισθητήρες και φορείς κρούσης.

Στρατηγική κρούση: Δυνατότητα μεταφοράς και εκτόξευσης πυραύλων Cruise από σωλήνες ή ακόμα και μέσω κάθετης εκτόξευσης. Στόχος τα πλήγματα με στρατηγικά όπλα από τον βυθό σε μεγάλο βάθος μέσα στην εχθρική ενδοχώρα.

Οι «μνηστήρες» και το γεωπολιτικό αποτύπωμα

Γερμανία

Η TKMS εμφανίζεται με δύο προτάσεις. Το Type 212 CD σε κοινό σχέδιο με τη Νορβηγία, με κύρια χαρακτηριστικά τη χαμηλή ανιχνευσιμότητα, τη διασύνδεση και με έμφαση σε δυνατότητες μελλοντικής ενσωμάτωσης νέων όπλων και αισθητήρων. Το αναβαθμισμένο Type 214 αποτελεί τη «σιγουριά» της συνέχειας πάνω στη γνώριμη ελληνική εμπειρία, με αναβαθμίσεις σε συστήματα και αυτοπροστασία. Το μεγάλο πλεονέκτημα της γερμανικής επιλογής, πέρα από την ωριμότητα, είναι η ομοιογένεια φιλοσοφίας με τα 214HN και η δυνατότητα εγχώριας συμμετοχής.

Γαλλία

Η Naval Group, με τον «αέρα» του momentum από τις FDI έρχεται με δύο προτάσεις. Η πρώτη είναι μια συμβατική εκδοχή του Barracuda που απευθύνεται σε αποστολές μεγάλης ακτίνας. Ενώ η δεύτερη αναφέρεται στο Scorpène στην πιο ώριμη και εξελιγμένη μορφή του. Η γαλλική πρόταση φέρνει στρατηγικό βάθος συνεργασίας και πιθανές συνέργειες στις ζεύξεις και σε όπλα με τις φρεγάτες FDI. Η πρόκληση για το Παρίσι είναι να πείσει ότι η λύση του προσφέρει αντίστοιχα πλεονεκτήματα στην αναερόβια πρόωση αντίστοιχη των ανταγωνιστών και ουσιαστική εγχώρια βιομηχανική προστιθέμενη αξία.

Σουηδία

Η Saab προωθεί το A26, μια πλατφόρμα με έντονη έμφαση στη stealth φιλοσοφία και στην ευελιξία αποστολών. Για την Ελλάδα, η σουηδική πρόταση είναι δελεαστική σε κόστος με μια σειρά από εκδόσεις που μπορούν να υποστηρίξουν αποστολές και στην ανοιχτή θάλασσα. Ζητούμενο είναι μια καθαρή συμφωνία για συμπαραγωγή και οι επιλογές για στρατηγικά όπλα.

Νότια Κορέα

Οι Ασιάτες εμφανίζονται για πρώτη φορά με δύο διαφορετικές προτάσεις. Η Hanwha Ocean με το KSS-III φέρνει ένα μεγάλο υποβρύχιο με έτοιμη λογική κάθετης εκτόξευσης και μεγάλη αυτονομία καθώς πρόκειται μια «υποβρύχια πλατφόρμα κρούσης» για ανοιχτές θάλασσες.

Η HD Hyundai προτείνει το HDS-2300, μια λύση που στοχεύει σε ανταγωνιστικό κόστος και υψηλή εγχώρια συμμετοχή, με σύγχρονη πρόωση και έμφαση στη χαμηλή ανιχνευσιμότητα.

Οι Κορεάτες με την πολύ ισχυρή ναυπηγική βιομηχανία προσφέρουν δυνατότητες, αλλά το ζητούμενο είναι η διαλειτουργικότητα με νατοϊκά όπλα και πρωτόκολλα και φυσικά η κατασκευή των υποβρυχίων σε ελληνικά ναυπηγεία.

Ιταλία

Η πρόταση της Fincantieri αναφέρεται στο U212 NFS, το οποίο αποτελεί εξέλιξη των γερμανικών 212 με ιταλικές βελτιώσεις, νέους αισθητήρες σε μια λογική ισχυρής και ικανής πλατφόρμας. Οι προοπτικές συμπαραγωγής είναι μεγάλες έπειτα και από το πρόγραμμα απόκτησης των φρεγατών Bergamini.

Με δεδομένο ότι ο χρόνος ναυπήγησης των υποβρυχίων είναι μεγάλος, ο ορίζοντας του προγράμματος μεταφέρεται μετά το 2030 για τις πρώτες εντάξεις, με πλήρη επιχειρησιακή ωρίμανση να απλώνεται σε βάθος δεκαετίας. Το κόστος θα εξαρτηθεί καθοριστικά από το επίπεδο εγχώριας συμμετοχής, το πακέτο όπλων και αισθητήρων που θα ζητηθεί εξαρχής και τη σύμβαση υποστήριξης (FOS).

Τα νέα υποβρύχια δεν είναι απλώς αντικατάσταση παλαιότερων. Πρόκειται για τον «σκληρό πυρήνα» ενός Ναυτικού που έχει ως στόχο να επιχειρεί έξω από το Αιγαίο, να μένει αθέατο και συνεργάζεται με άλλες πλατφόρμες στην επιφάνεια και στον αέρα όταν χρειαστεί ώστε να καταφέρνει κοινά πλήγματα βαθιά μέσα στην ενδοχώρα του αντιπάλου.

onalert.gr