Αλέξης Τσίπρας: Η στρατηγική πίσω από την δημοσίευση του βιβλίου

Μονοπωλεί σχεδόν την πολιτική και παραπολιτική συζήτηση αυτές τις ημέρες το βιβλίο “Ιθάκη” του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Και ο λόγος είναι διττός, αφενός γιατί φέρνει στο φως την απολύτως προσωπική ματιά του για όσα συνέβησαν όλη την περασμένη δεκαπενταετία, αφετέρου γιατί εκθέτει με πολλούς τρόπους ένα πολύ μεγάλο αριθμό από παλιούς συνεργάτες και συνοδοιπόρους του.
Εύλογα προκύπτει το ερώτημα, για το ποιοι είναι εν τέλει οι πολιτικοί στόχοι του κ.Τσίπρα πίσω από την επιλογή να εκθέσει τις απόψεις του με από αυτό τον τρόπο. Το βιβλίο κινείται ουσιαστικά σε έναν άξονα: να παρουσιάσει ένα συνολικό αφήγημα του πρώην πρωθυπουργού και προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ για την περίοδο από την προετοιμασία του κόμματος να αγγίξει την εξουσία μέχρι και την κατάληξη της εποχής Κασσελάκη σε αυτό, δηλαδή χονδρικά τη δεκαετία 2014-2024.

Κοινός παρονομαστής αυτού του αφηγήματος είναι η εξήγηση των σημαντικών γεγονότων και του πολιτικού παρασκηνίου, ώστε ο αναγνώστης να “δει” όσα έγιναν μέσα από τα μάτια του Αλέξη Τσίπρα. Και ακόμα περισσότερο, να καταλάβει ότι όλα όσα έγιναν σε αυτή τη διαδρομή και έχουν γίνει αντικείμενο κριτικής δεν οφείλονταν σε σχέδια, σφάλματα ή αστοχίες του ίδιου του Αλέξη Τσίπρα, αλλά κυρίως σε επιλογές, αστοχίες ή ανικανότητα άλλων προσώπων και οπωσδήποτε ενός σημαντικού αριθμού από στενούς συνεργάτες του. Όπως είναι εύλογο και αναμενόμενο, ο τρόπος με τον οποίο ο κ.Τσίπρας αναφέρεται στους κατά καιρούς αυτούς συνεργάτες του και όσα τους καταλογίζει εκθέτοντάς τους, προκάλεσε κύμα αντιδράσεων, απαντήσεων και δηλώσεων εναντίον του συγγραφέα και πρώην συντρόφου. Το όλο κλίμα που δημιουργείται πυροδοτεί ένα όργιο παραπολιτικών σχολίων και χλευαστικών αναφορών που δημιουργούν μια συνολικά ιδιαίτερα δυσάρεστη ατμόσφαιρα στον ευρύτερο χώρο της Αριστεράς.

Η επιλογή της συγγραφής του βιβλίου με συγκεκριμένο περιεχόμενο και ύφος, αλλά και η επικοινωνιακή εκστρατείας γύρω από τη δημοσίευσή του είναι προφανές ότι υπηρετούν μια πολιτική στρατηγική από τη μεριά του πρώην πρωθυπουργού. Το ερώτημα είναι ποια είναι αυτή η στρατηγική και σε ποιον βαθμό μπορεί να “δουλέψει” προς όφελός του με όσα έχουμε δει ως τώρα.

Είναι πλέον μάλλον σαφές ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει επιλέξει να χρησιμοποιήσει το βιβλίο με ένα διπλό τρόπο. Αφενός ως οριστική πράξη διαζυγίου και καταδίκης σε ένα φάσμα πολιτικών προσώπων και πρώην συνεργατών του που αφενός τον δυσκόλεψαν και εν συνεχεία στράφηκαν εναντίον του. Αφετέρου ως γραμμή άμυνας εναντίον των επιθέσεων που έχει δεχθεί και θα δεχθεί ξανά ενόψει της επανόδου του. Συνολικά, το βιβλίο είναι η κιβωτός με την οποία η “παράταξη Τσίπρα” αποτάσσεται την ευθύνη για τις αστοχίες της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, για τις εκλογικές ήττες του 2019 και 2023 και για την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ.

Δεν ενοχλείται καθόλου ο Αλέξης Τσίπρας και όσοι τον συντροφεύουν από τις επιθέσεις όσων διαχώρισαν τη θέση τους από τον ίδιο και την κυβέρνησή του το 2015. Ίσα-ίσα, τις επιζητούν αυτές τις επιθέσεις, η δημόσια ρήξη με πρόσωπα που έχουν συνδεθεί με τις πιο αμφιλεγόμενες ή προβληματικές πτυχές των κυβερνήσεων Τσίπρα (όπως το πρώτο εξάμηνο του 2015 για παράδειγμα, είναι ένας από τους πραγματικούς αντικειμενικούς στόχους αυτής της δημοσίευσης και του τρόπου που επελέγη να γίνει.
 
Συνεπώς σε καμία περίπτωση δεν βρίσκεται μέσα στους στόχους του πρώην προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ να ενώσει πολιτικά ξανά το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων που τον οδήγησαν στην πρωθυπουργία. Αντιθέτως, επιθυμεί να διατρανώνει την οριστική ρήξη μαζί τους και με όποιες αντιπολιτευτικές και κυβερνητικές πολιτικές του κόστισαν στο πέρασμα των χρόνων. Αυτός είναι ο πυρήνας της στρατηγικής του “rebranding”.

Ωστόσο η Αριστερά συνολικά δεν είναι αδιάφορη, προφανώς, για τον πρώην ηγέτη της. Όμως από τη μια όσοι συμπορεύτηκαν μαζί του μετά τον Ιούλιο του 2015 θα πρέπει να αποδείξουν ότι αποδέχονται πλήρως και αδιαπραγμάτευτα το προσωπικό του αφήγημα και αφετέρου, με δεδομένο ότι στενεύουν εξαιρετικά οι προσδοκίες για συνολική ανασυγκρότηση της Αριστεράς, το πολιτικό κοινό αναζητείται επέκεινα αυτής. Σε κάθε περίπτωση τα στελέχη και οι ψηφοφόροι του σημερινού ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Αριστεράς που θα προσέλθουν στο υπό συγκρότηση κόμμα Τσίπρα θα πρέπει να ασπαστούν σχεδόν προσωπολατρικά την πολιτεία του πρώην πρωθυπουργού.

Ο Αλέξης Τσίπρας στοχεύει στο ξανασυστηθεί σε ένα μεγάλο σύνολο πολιτών που προέρχονται είτε από την Κεντροαριστερά ή ακόμα και από το λεγόμενο δημοκρατικό Κέντρο, ουσιαστικά δηλαδή τον πολιτικό πληθυσμό της πάλαι ποτέ παραδοσιακής βάσης του ΠΑΣΟΚ. Πρόκειται για πολίτες που ξεκάθαρα διακρίνονται από αντιπάθεια απέναντι στον Κυριάκο Μητσοτάκη και τη ΝΔ. Πολίτες που σήμερα αναζητούν το πρόσωπο και το κόμμα που θα καταφέρει να αμφισβητήσει ευθέως την πολιτική κυριαρχία της σημερινής κυβερνητικής παράταξης.
Οπωσδήποτε πρόκειται για ένα δύσκολο και σύνθετο πολιτικό εγχείρημα. Ένα εγχείρημα που έχει αμφίβολη επιτυχία, από την οποία όμως εξαρτάται απόλυτα το πολιτικό μέλλον του κ.Τσίπρα. Ο οποίος είναι ξεκάθαρο ότι από πολύ καιρό, ίσως μάλιστα αρκετά πριν τις εκλογές του 2023 και πριν απελευθερώσει το περιστέρι στο μπαλκόνι του και προχωρήσει στην παραίτηση από την αρχηγία, είχε ήδη μελετήσει τις κινήσεις που γίνονται σήμερα.
Την επιτυχία του εγχειρήματος θα κρίνουν διάφοροι παράγοντες, μεταξύ των οποίων κυρίαρχη θέση έχουν η -οπωσδήποτε καθόλου εξασφαλισμένη- πειθώ του νέου αφηγήματος και η ικανότητα του ΠΑΣΟΚ-ΚινΑλ να εκφράσει αυτό τον χώρο πριν εδραιωθεί το κόμμα Τσίπρα.
Κυρίως όμως μένει να απαντηθεί ένα άλλο ερώτημα. Πόσο εν τέλει αφορά πραγματικά την κοινωνία η προσωπική προσπάθεια ενός πολιτικού προσώπου και των συνεργατών του να επιστρέψουν στην τροχιά της εξουσίας και πόσο νόημα έχει μεγάλο μέρος των πολιτών αν ο κ.Τσίπρας αποσείσει επιτυχώς από πάνω του για οτιδήποτε αρνητικό έγινε σε αυτή τη χώρα αλλά και την παράταξή του όλα τα προηγούμενα χρόνια.