Το νερό ήταν και θα παραμείνει δημόσιο αγαθό σε δημόσιο ελεγχο!

Στο κόσμο αλλάζουν όλα αλλά το νερό είτε παραμένει δημόσιο αγαθό ή επανέρχεται σε δημόσιο έλεγχο σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που είχε ιδιωτικοποιηθεί. Όμως η κυβέρνηση άλλα προωθεί κι άλλα λέει κι άλλα στο νου της έχει. «Στο πλαίσιο της συνολικής διαχείρισης των υδάτων, η ολλανδική εταιρεία HVA αναλαμβάνει να καθορίσει τη διαδικασία ενιαίας διαχείρισης από έναν φορέα. «Δεν λέμε ότι ο φορέας θα είμαστε εμείς ή κάποιος άλλος ιδιώτης», διευκρινίζει ο διευθύνων σύμβουλος κ. Γκουζούρης. «Αυτός μπορεί να είναι ο Οργανισμός Ανάπτυξης Κρήτης (ΟΑΚ), ο οποίος διαθέτει ήδη τεχνογνωσία και ικανά στελέχη». Η μελέτη θα περιγράψει τις αρμοδιότητες του διαχειριστή, τη διαδικασία ελέγχου και τον τρόπο με τον οποίο θα λαμβάνονται αποφάσεις για ζητήματα, όπως η χορήγηση αδειών γεωτρήσεων και η κατανομή του νερού. Η χρηματοδότηση της μελέτης γίνεται από την εταιρεία ΤΕΡΝΑ, χωρίς καμία περαιτέρω εμπλοκή της στη διαδικασία και στις προτάσεις που θα διατυπωθούν, τόνισε ο κ. Γκουζούρης κάτι που αναφέρεται ρητά στη σύμβαση για την χρηματοδότηση και εκπόνηση της μελέτης.  «Η ΤΕΡΝΑ χρηματοδοτεί τη μελέτη επειδή το κράτος δεν διαθέτει κεφάλαια για τέτοιες μελέτες, αλλά δεν έχει κανένα λόγο ή ρόλο στο αποτέλεσμα της έκθεσης», εξηγεί ο κ. Γκουζούρης, (άκου κτύπους στα Χανιά, άκου τους κι επά κοντά)

Η μελέτη των Ολλανδών, που δεν είναι και τόσο Ολλανδοί, αλλά και γηγενείς παράγοντες με άκρες στην εξουσία, έρχεται copy paste στην Κρήτη, την ώρα που υπάρχουν σοβαρές μελέτες για τη διαχείριση των υδάτων σε επίπεδο περιφέρειας, υδρογεωλόγων και άλλων επιστημόνων και φoρέων του νησιού.
Το αφήγημα του “υπερτουρισμού” κάνει θραύση και στην Κρήτη, λες και η λειψυδρία και η ανομβρία είναι παράγωγο του κι όχι απουσία υποδομών, σοβαρών εναλλακτικών και η έλλειψη πολιτικής αξιοποίησης των υδάτων. 
Πόσο τυχαίο είναι ότι έρχεται και νομοσχέδιο για κατάργηση, τη λένε ενοποίηση των ΔΕΥΑ με σχέδιο για μια (1) ΔΕΥΑ, άντε δύο (2) το πολύ ανά περιφέρεια και με ΣΔΙΤ! Κοινώς, πόσιμο και άρδευσης νερό μπαίνουν στην κλίνη του Προκρούστη, από δημόσιο αγαθό σε εμπόρευμα;» διαβάζομε στο τοπικό τύπο. Οι κυβερνητικοί και άλλοι πολιτικοί παράγοντες διαμορφώνουν τις αποφάσεις σύμφωνα με τα συμφέροντα που εκπροσωπούν απαξιώνοντας την κοινωνία των πολιτών.

Τουλάχιστον 5,2 εκατ. πολίτες εξυπηρετούνται από 126 Δ.Ε.Υ.Α.
Στην Ελλάδα οι Δημοτικές Επιχειρήσεις ‘Ύδρευσης – Αποχέτευσης, οι Δ.Ε.Υ.Α., που ιδρύθηκαν από τους Δήμους και λειτουργούν ως κοινωφελείς, ανταποδοτικές και μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις από το 1980, με δικό τους θεσμικό πλαίσιο, το οποίο αναθεωρήθηκε και εκσυγχρονίσθηκε (ν. 1069/80), παρέχουν καθαρό και υγιεινό νερό και υπηρεσίες αποχέτευσης σε 5,2 εκατομμύρια πολίτες, σε 126 από τους 325 Δήμους της χώρας, χωρίς τις δύο μεγάλες πόλεις, Αθήνα και  Θεσσαλονίκη. 

Τον Νοέμβριο του 2023 ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ο σχεδιασμός της Κυβέρνησης για αναγκαστικές συνενώσεις των Δ.Ε.Υ.Α. και των Δήμων με υπηρεσία ύδρευσης με στόχο τις οικονομίες κλίμακος. Πρόσφατα, το θεσμικό τοπίο μέσα στο οποίο καλούνται να λειτουργήσουν οι Δ.Ε.Υ.Α. μεταβλήθηκε, αφού οι Δ.Ε.Υ.Α. υπήχθησαν στον έλεγχο, την εποπτεία και τη ρυθμιστική της ΡΑΕ που μετονομάσθηκε σε ΡΑΑΕΥ. Η υπαγωγή αυτή βρήκε τις Δ.Ε.Υ.Α. αποδυναμωμένες, τόσο οργανωτικά λόγω της υποστελέχωσης, όσο και οικονομικά λόγω του υψηλότατου ενεργειακού κόστους που αντιμετωπίζουν. Ταυτόχρονα, από το νέο θεσμικό πλαίσιο επιφορτίζονται με σοβαρές υποχρεώσεις στις οποίες καλούνται να ανταποκριθούν για να συνεχίσουν να λειτουργούν, αναφέρεται στον ιστότοπο της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης- Αποχέτευσης (E.Δ.Ε.Υ.Α.). Ακούγεται ότι αν μια ΔΕΥΑ δεν θέλει να συμμετέχει στην συνένωση μπορεί αλλά κόβεται η χρηματοδότηση. Γνωστά κόλπα που επειδή οικονομικά θα πνιγείς, θες δε θες θα συνενωθείς! Το επόμενο βήμα είναι προδιαγεγραμμένο. Ιδιωτικοποίηση είτε μέσω ΣΔΙΤ ή ωμά και καθαρά στον ιδιώτη. Το μέλλον των ΔΕΥΑ και των ΤΟΕΒ προδιαγράφεται ζοφερό! Με χρησιμοθηρικά κριτήρια δεν βλέπουν το θέμα του νερού σαν δημόσιο και αναγκαίο αγαθό. Απαιτείται σεβασμός στο ρόλο του νερού και στη σχέση του με τη ζωή και τη Φύση. Αποτελεί μια αναγκαιότητα αυτόνομη και ανεξάρτητη μακριά από τις «ψυχρές ιδεολογίες» του κέρδους και της κερδοσκοπίας των κυκλωμάτων.
Η σχετική τροπολογία που ψήφισε μονάχη της η Νέα Δημοκρατία στη Βουλή έχει ανοίξει το δρόμο της ιδιωτικοποίησης του νερού, με την δημιουργία της Ρυθμιστικής Αρχής. Αποτελεί το πρώτο βήμα όσων είχε εξαγγείλει το 2018 ο κ Μητσοτάκης για στρατηγικό επενδυτή και ρυθμιστική αρχή που θα ελέγχει την αγορά.

Η ελληνική νομολογία και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο ορίζουν ότι το νερό δεν είναι εμπορικό αγαθό, αλλά αποτελεί κληρονομιά που πρέπει να προστατεύεται και να τυγχάνει κατάλληλης μεταχείρισης.
 Οι νομολογίες της ολομέλειας του ΣτΕ του 2016 και του 2022 προασπίζονται το δημόσιο χαρακτήρα των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης ζωτικής σημασίας για το κοινωνικό σύνολο και έκριναν αντισυνταγματική τη μεταβίβαση μετοχών του Ελληνικού Δημοσίου στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας. Η τιμολογιακή πολιτική, η κοστολόγηση του παρεχόμενου νερού είναι αρμοδιότητα του Δημοσίου ενώ η ποιότητα του νερού απαιτείται να ελέγχεται για λόγους Δημόσιας Υγείας.
Η σωστή διαχείριση να γίνεται από δημόσιους φορείς (ΔΕΥΑ) παροχής ύδατος που θα τις ενισχύει το κράτος. Δεν υπάρχει σοβαρό επιχείρημα υπέρ της ιδιωτικοποίησης που να αποδεικνύει ότι οι πολίτες θα έχουν καλύτερο και φθηνότερο νερό αλλά και καλύτερες υπηρεσίες. Άλλωστε παγκόσμια οι ιδιωτικοποιήσεις του νερού απέτυχαν παταγωδώς και επανέρχεται ο δημόσιος έλεγχος με επαναδημοτικοποιήσεις των εταιρειών ύδρευσης!
Στο Δήμο Ηρακλείου η ΔΕΥΑΗ αντιμετωπίζει πολλά θέματα. Το 2011 απασχολούσε διακόσιους είκοσι (220) εργαζόμενους και σήμερα περίπου εκατό! Η υποστελέχωση είναι κρίσιμο θέμα που απαξιώνει τις ΔΕΥΑ και αποτελεί κυβερνητική σκόπιμη και κακή επιλογή. Το φράγμα Αποσελέμη για το 2025 προκαλεί προβληματισμό σε μια σεζόν που προβλέπονται υψηλές καταναλώσεις. Το ενεργειακό κόστος της ΔΕΥΑΗ από 300.000 ευρώ μηνιαίως, πριν λίγα χρόνια, έχει εκτιναχτεί σήμερα περίπου στο 1.000.000 το μήνα! Τον 12/2024 τα χρέη της ΔΕΥΑΗ αγγίζουν τα 20 εκατομμύρια ευρώ προς τη ΔΕΗ. Τα κόστη αυτά υπερχρεώνουν και απαξιώνουν την ΔΕΥΑΗ που ακόμη κουβαλά σαν προπατορική αμαρτία τα χρέη ίδρυσης και πρώτης λειτουργίας, στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Ενώ έχουν γίνει και συνεχίζεται να γίνονται έργα, τα χρέη και το νέο θεσμικό πλαίσιο απαξιώνουν ακόμη περισσότερο τις ΔΕΥΑ και τις κάνουν ευάλωτες στα σχέδια της κυβέρνησης. 

Στην Κρήτη από παλαιότερα συζητούνται τα θέματα της ενιαίας διαχείρισης του νερού, οι διαδικασίες προγραμματισμών, τα νερά του Αλμυρού, της αφαλάτωσης, η κατασκευή φραγμάτων και λιμνοδεξαμενών, της καλύτερης αξιοποίησης των υπόγειων νερών εντός τειχών του Ηρακλείου αλλά και σε άλλες περιοχές.  
Στου Κορώνη Μαγαρά έχει προταθεί η αναπαλαίωση και συντήρηση του Κουμπέ και η κατασκευή θεματικού δημοτικού πάρκου με κύριο στοιχείο το νερό. Το κέρδος είναι όχι μόνο η απόκτηση ενός πάρκου και η αναπαλαίωση ενός μνημείου που κινδυνεύει αλλά και η καλλιέργεια νοοτροπίας σεβασμού στο υδάτινο στοιχείο. Το θέμα από το συμβούλιο του Δ’ Διαμερίσματος έχει πάρει το δρόμο του για την Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου Ηρακλείου. Τα σχέδια για την ανάδειξη των κρηνών στο Δήμο Ηρακλείου βοηθούν στην απόκτηση τέτοια νοοτροπίας και ανάδειξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Υπάρχουν θέματα ποιος θα υλοποιήσει αυτά τα έργα και ποιος θα είναι ο ρόλος των Δήμων και της Περιφέρειας Κρήτης. Δεν είναι δυνατόν να αποδεχτούμε να αποφασίζουν οι ρυθμιστικές αρχές χωρίς την Τοπική Αυτοδιοίκηση! Η Ειδική Γραμματεία Υδάτων που σχεδιάστηκε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ Π/Σ δεν ολοκληρώθηκε από την σημερινή της Νέας Δημοκρατίας. 
Τα υπόγεια νερά του Νομού Ηρακλείου, με τις ιδιαιτερότητες που έχουν, απαιτούν σχεδιασμό και  προγράμματα. Τα θέματα που αφορούν το διαχωρισμό του πόσιμου νερού, της άρδευσης και άλλων χρήσεων είναι υψίστης σημασίας και απαιτούν οράματα και οικολογικές συνειδήσεις. Τα έργα για καλύτερη αξιοποίηση των υδάτων για άρδευση  που αφορούν την τριτοβάθμια επεξεργασία των εκροών της Μονάδας Επεξεργασίας Αστικών Υγρών Αποβλήτων (ΜΕΑΑ) του Δήμου Ηρακλείου και την επαναχρησιμοποίησή τους για άρδευση καλλιεργειών και χώρων αναψυχής είναι σημαντικά και υπάρχουν ιδέες για καλύτερη χρησιμοποίηση, νέα δίκτυα άρδευσης και παραγωγή ενέργειας.
Το θέμα της ενιαίας διαχείρισης του νερού στην Κρήτη ως ένας φορέας σε επίπεδο Περιφέρειας ή ευρύτερων περιοχών αποτελεί τεράστιο θέμα.  Γενικά οι πολιτικές νερού που πρέπει να αποχτήσει η χώρα σύμφωνα με τις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες και συνθήκες αποχτά ευρύτατη  ζωτική σημασία. Αποτελούν θέματα πολιτικής βούλησης και σοβαρού σχεδιασμού!
Η συμπαράσταση στο σωματείο των εργαζομένων της  ΔΕΥΑΗ είναι σπουδαία και δεδομένη και η κοινή στάση ενάντια στην απαξίωση των ΔΕΥΑ πρέπει να είναι δυναμική. 

Το νερό δεν μπαίνει σε ανταγωνιστικές διαδικασίες μιας ασύδοτης αγοράς! Το Νερό δεν θα γίνει εμπόρευμα, δεν ιδιωτικοποιείται και δεν αποτελεί προϊόν! Τα δημόσια αγαθά είναι πάνω από τα κέρδη τους γι αυτό υπερασπιζόμαστε το νερό. ΣΩΣΤΕ ΤΟ ΝΕΡΟ!, είναι το σύνθημα μας!

Στην Ελλάδα, οι Δ.Ε.Υ.Α., που ιδρύθηκαν από τους Δήμους και λειτουργούν ως κοινωφελείς, ανταποδοτικές και μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις από το 1980, με δικό τους θεσμικό πλαίσιο, το οποίο αναθεωρήθηκε και εκσυγχρονίσθηκε (ν. 1069/80), παρέχουν καθαρό και υγιεινό νερό και υπηρεσίες αποχέτευσης σε 5,2 εκατομμύρια πολίτες, δηλαδή στον μισό πληθυσμό της Ελλάδας, σε 126 από τους 325 Δήμους της χώρας, στους οποίους δεν περιλαμβάνονται οι δύο μεγάλες πόλεις της χώρας, η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη. Οι Δ.Ε.Υ.Α. αποδυναμωμένες, τόσο οργανωτικά λόγω της υποστελέχωσης, όσο και οικονομικά λόγω του υψηλότατου ενεργειακού κόστους, των συσσωρευμένων χρεών και του νομοθετικού πλαισίου  επιφορτίζονται με σοβαρές υποχρεώσεις στις οποίες καλούνται να ανταποκριθούν για να συνεχίσουν να λειτουργούν. Οι κυβερνητικές επιλογές περισσότερο θυμίζπυν σχέδιο αποδυνάμωσης και παραχώρησης και το νερό από δημόσιο αγαθό θα γίνει προϊόν κι εμπόρευμα, ακριβό και ίσως θα προπληρώνεται και η κατανάλωση του! Κακό σενάριο αλλά «φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας!»